27

. w

7asnaa jcdo&k    l MiiLm

7. kywi bHrby pnymć azmn rołw^rmącą (kuc mu M**ta nw v*t na* ■» kaem pruatym i fcdaob~ nc 54ia4i cc < rftont dcatatini. utotcjąoch raftom* a^k(d(a htfkfHTanb, iak trucmsiyczajrra ca rói-s*0 pbccnzaa± Muaimy aurać «< odkryć układ < wo* «aaar pumna r»ch cksDcarów sUbtkmyzh. Mulimy tak p£-r*i vmaayc mc riMaugira: rooe pokhd? ącciopcrac ATtt. Ppainte c sa-fwdrjo podstawowym pokładem «nc aomoc <nk ocruC Znaczną czę>c «wyłtkai ludi-Iccb wTŁ-ałrdi- «cv fcccc mczni zaliczyć do tego pokłada 2sminc tedsaJc prana postać mowy, klóra oddam* przed sami ra^hrm cdrałccay charakter. Słowo mc >esx ta *ać zwylha aibrrknibctn; nic jest odruchowym wy* rtss acrac, lecz częścią s jdadcnrą zdania o określone? bo-dranc kyciczar i >ymakiyczacT.^ł Prawdą iest, że związek - reraestea p>cr> cym mc * tał całkowicie zerw any nawet w wysoko rozwiniętym języku teoretycznym. Trudno byłoby chyba niirk zdsme bez pewnego zabarwienia cmcocnai-nrco ery wzmsaaBcweęo, z wyjątkiem może zdań fcrmal-nyefc, czysto narctnarycznydL¹ W świece zwierzęcym mcżaa mairr- wicie asaic^gżi i paraleli do języka emocjonalnego. TTo&g»g Kochłcr stwierdzi, ze szympansy osiągają znaczny rtrpc ekspres?! za pomocą gestów. Z łatwoidą wyrażają coc w ten *po*ób wściekłość, przerażenie, rozpacz, ból, bła-pmic- rragmeme czegoś, chęć zabawy i zadowolenie. Brak a ednak ydnege ckmcnts. który jest charakterystyczny

* G itrre Du mr*Lckjxhc* K,-*v+z^z *    and Jit ..feuffUi

r^tpsadk. S^waJwua Bokad Akad K«uk XUIJ J94C . ar 9, 10;

XLTV    ar 1.

a jm-

bordzacj

narcyz prryiuyJtiE prsckxzy»arc» aytli, iakiea ,ot mowa*, zardnany • enjpas wiiępeyJi w fciwąfrrc Ł Saptra; Ltnę^aft. S. York 1921.

¹ Oj Od duiiycfa -ararfotow ząb. Ge. fl«12y: Lr toąpgftf ti la rw, Para !93k

i we*txda» »c •wyukkk KiykaA Udikuh . tac iTuft miru 0nt&+. kt/#t by naały obiektywie nacim bb chthr«tt oq do czego* . dtuuh    przyjąć za rzecz » pdw do-

*icdx*a&a — poirudi Krehlcr —ze ich psu fonetyczna r%t calk&iwKk •auhtektywru* i potrafi ledrrac wyrażać uou-aa, rbc zdia za* apb oznaczać nu opirynt frirte/i*c. Smnpamy dyspianną jednak tytana tiazacnunu ftoetycz-anru wyrtępującyTRi tataoc w języ kach łódzkich, ze we tŁina przrpbrwmć braku mewy arry fcuk*m aaci u tych małp tąpa-ttaemen wtórnym yęzykowo-warpowym^ Także ich gesty : mimika twarzy, podobnie jak wypowiedzi przy pomocy dźwięków, nigdy nic oznaczaj ans mc <apr»usą« przedmiotów 'Buhkr..^-*

Tu dotykamy zasadniczego puakru cakgo problemu. Różnica mndzy językiem twierdzeń a jeżykiem ucząc jesz prawdziwym słupem grazuczcym miedzy światem ludzi i światem zwierząt. Vizyitbe teorie i obserw acje dotyczące języka zwierząt są bezcelowe, jeśli mc pomna dostrzec tr, zasadniczej różnicy.⁷

W całej literaturze tego przedmiotu nic ma, ak ijz zdaje, ani jednego rozstrzygz-.actgo dcwcću na to, k jakiekohnek zwierzę uczyniło kiedykolwiek decydujący krok cd języka subiektywnego do obiektywnego, cd języka afektów do języka

• X Kochlrr: Za? Prschzląfu Ja S^kr^iws, .Pm±scicpęt*dbe For* ich gnę* 2 '1921.27, Por. wyd. inę: 7w    •' dpo. S York

1925, App.. v 317.

⁷ X dnrdrmy pyrchopsTKoes szyło uczyniono wjscisa prafcę -jnrc^o rozróżnienia pomicdry jęrykscm merdzeń i rczytasi aesó. Aby wyrhiffucrr* porać bardzo ciekawe snr.tb płtotopanc. zee-dOu acszolaf Jackson wprowadzał teras ^cz?k nrserdsa*. Odkrył, te »M pacjentów ucrpiących es afazję bygsjeariMri we «rsdk> asac-ctaoic: so-wksua. lecz we potnhJo oływaC dcm w >cu obickrrreym, w sectic wypowiadania twierdzeń. Rozrozrucsic Jacksona okrrrV> wę bazdw owocne. Odcęralo ważna tołę w daluym rozwoju psy^opetoLogu ery ża. Co do tzczcfuiów aoe. E Ciiurcr: Phl&fiph* itt symMi^hat Frmat t. III. ttadŁ 6, ». 237-323.