201412130833

ppp⁹ p l9|HiK S_nUfnl\t nmx\il/lwvm™

®llo Hlt^) przewidywania wurunkowcgo opartego nu

^H,1?7^{lk /}"‘' «ll‘> nauk ąpojoeznych, filo lej są niej kulegoril jjiP® «ni hi uL ¹ Vklłidy reall/ncjl nowych układów technicznych na I¹*"' ⁿ , l^yiydnk/ych, Moimi leż bez trudu przewidzieć, i> twierdzenie, liii! ,,nuu\l|nilinvnlne ' warunki, których noitępilwom Jest rak, będzie kluttycz-•jflt ptfNklrtuein pi zewlilywunlu „mmounlcoilwiajitcogo »lę" w podanym wyżej rozu-*" nąólny schemat przewidywań dla z.uicż.noścl, których poprzednikiem jest ^rfłlaW ludzkie działanie lub też poprzedniki te iu| zależne od ludzkich dziuluó, a U\v'h następniki st| dla ludzi na tyle doniosłe, że niepodjęcie odpowiednich dziulaó się mul o prawdopodobne,

' j, W drugim typie sytuacji slnrmulowanie pewnego przewidywania oparte jest bi|dż jgncwttycll Ihlszywych tezach przyczynowo-skutkowych, bądź w ogóle nic jest oparte nu prawie o następstwie zdarzeń, lecz ma postać przewidywania bezwarunkowego ^l^mucego, iż W chwili, dla której jest ono Ibrmulowanc, spełniony będzie bliżej nie ANtlony układ warunków początkowych bliżej nie określonej zależności, tak iż „UiKinc przewidywane zajdzie na pewno. Schemat sumospclniuji|ccj się prognozy _t*g|ęd»W lei sytuacji następująco:

i*|rzeczywiście istniejący układ warunków początkowych sum nic doprowadziłby do rt*lił«cji skutku /:

sformułowanie przewidywania, ż.c '/. ząjdz.ic nu pewno (lub iż zajście /. jest M»\\\tapodubue, możliwe) zmienia ten układ wurunków początkowych tuk, iż powstajemy warunków prowadzących do

tcl tąjście / następnie nie wskutek stworzenia lub dzialuniu warunków, jukie Jmluhcy lub przewidujący uważa za istotne dla zajścia Z, lecz wskutek nieświadomego i flittwwoinego stworzenia pewnych dodutkowych warunków (najczęściej na zasadzie Awślonyeh zmian ludzkich postaw i zachowań), z których wagi dla zajścia mcwtdąjący na ogól nie zdaje sobie sprawy.

Tak więc zjuwisko to mieści się w klasie zjawisk, które teoretycy funkcjonalizmu titcatię do funkcji ukrytych. Są to funkcje ukryte wiedzy rulszywej, konsekwencją upowszechnienia której jest stworzenie niezamierzonych, ale skutecznych przyczyn ,vłtkivvanych s-kutków. Tak nu przykład wspomniany bank mógłby nie zbankrutować, ^ przewidywania o jego upadku nie rozpowszechniły się wśród jego klientów, fctwb złodziej mógłby nie zacząć kraść, gdyby mu zaufano nu początku i dano pracę aiobkowę itp. Dopiero ta kategoria sytuacji jest specyficzna dla nauk społecznych itfynie. Polega ona na tym, iż również twierdzenia fałszywe, w które ludzie uwierzyli *gs«ojc realne konsekwencje dla ich zachowania i myślenia.

Dli samounicestwiąjących się prognoz schemat len wygląda podobnie: (a) ukiui urunków wyjściowych może samoistnie prowadzić (gdyby w nim nic zuszły zasadnicz many) do skutku Z; (b) sformułowanie prognozy, iż.'/. ząjd/ic, zmienia układ warunkó’ cyjiciowych (wpływa na ludzkie postuwy i zachowaniu) tak, ż.c '/. nie zachodzi; () nniiw układów warunków wyjściowych nie polega nu świadomym i opartym i (mdiiwych prawach przyczynowych stworzeniu warunków dla nieząjścia X, lecz i wnowolnych przemianach układu warunków, z którego wagi dla nic zdajemy sok tnwy. Tutą) mieściłby się opisany wyżej przykład prognozy „na pewno zdam maturc *»ymkuczego następuje spadek motywacji do nauki.