5 02 (2)

154    6. Łączniki niskonapięciowe

Rys. 6.16. Charakterystyka pasmowa wkładki bezpiecznikowej Bu-Wto 10 (Katalog SWW 1115-28)

Rys. 6.17. Szkic objaśniający wybiórczość działania bezpieczników

Należy podkreślić, że charakterystyki prądowo-czasowc bezpieczników są ustalone dla wkładek o temperaturze otoczenia (+20°C) w chwili załączania prądu. Rzeczywiste wartości czasu przedhtkowego mogą być mniejsze niż wynika to z charakterystyk, jeżeli do chwili wystąpienia prądu przeciążeniowego wkładka była obciążona. Wpływ wstępnego obciążenia jest największy w zakresie prądów przeciążeniowych. Z tego względu mogą występować nicselektywne działania bezpieczników, zwłaszcza przy niewielkich prądach przeciążeniowych.

Odpowiednio do potrzeb eksploatacyjnych są budowane wkładki bezpiecznikowe o następujących charakterystykach prądowo-czasowych (rys. 6.18):

—    szybkiej (zwykłej),

—    zwłoczncj,

—    bardzo szybkiej,

—    zwłoczno-bardzo szybkiej,

—    dobezpieczeniowej (rys. 6.9, krzywa 3).

Rys. 6.18. Przykłady charakterystyk prądowo-czasowych bezpieczników: 1 — szybka (zwykła), 2 — zwloczna, i — bardzo szybka, 4 — zwłoczno-bard/o szybka, /,„ — prąd znamionowy bezpiecznika

Wkładki o charakterystykach szybkich znajdują zastosowanie w obwodach, w których prądy robocze nic przekraczają nawet w krótkim czasie dwukrotnej wartości prądu znamionowego wkładki. Przy większych krotnościach prądów oraz w przypadkach, w których dąży się do lepszych warunków wybiórczości stosuje się wkładki o charakterystykach zwłocznych. Wkładki o charakterystykach bardzo szybkich są stosowane do zabezpieczania elementów półprzewodnikowych mocy (diod mocy oraz tyrystorów). Wkładki o charakterystyce zwłoczno-bardzo szybkiej są stosowane przede wszystkim w kopalniach zagrożonych wybuchem, do zabezpieczania odbiorników o częstych i ciężkich rozruchach. W przypadkach przepływu prądów o wartościach większych niż ll_b„, a więc jedynie w przypadkach zwarć, bezpieczniki te działają bardzo szybko, z reguły z czasem nic przekraczającym 0,1 s.

Oprócz charakterystyk prądowo-czasowych własności bezpieczników przy-niewielkich lecz długotrwałych przeciążeniach są charakteryzowane prądem probierczym dolnym i prądem probierczym górnym, a własności bezpieczników przy prądach zwarciowych są określone prądem wyłączalnym i prądem ograniczonym bezpiecznika.

Prąd probierczy dolny /,*, jest to największa wartość prądu, który wkładka powinna przetrzymać (bez zadziałania) przez określony czas trwania próby. Prąd probierczy górny I_p) jest to najmniejsza wartość prądu, pod wpływem której wkładka powinna zadziałać przed upływem określonego czasu (tabl. 6.4).

Tablica 6.4. Prądy probiercze wkładek bezpiecznikowych

Prądy znamionowe wkładek /*., w A		2 4	6 10	15 do 25	32 do 63	80 do 125	160 do 200	Ponad 200
Czas trwania próby, w h		1				2
Bezpieczniki	Ipii Ibn	1,5	1,5	1.4	1,3	1,3	1,3	—
instalacyjne	/,,//*.	2,1	1,9	1,75	1,6	1,6	1,6	—
Bezpieczniki	Ipilhn	—			i,	3
stacyjne	/„//<-	—			1.6

Prąd wylączalny (zdolność wyłączalna) bezpiecznika jest to największa wartość skuteczna składowej początkowej prądu zwarciowego, przy której wkładka może przerwać obwód zwarciowy bez uszkodzenia bezpiecznika (eksplozja wkładki lub podstawy bezpiecznikowej, zespawanie lub stopienie styków i in.). Zdolność wyłączalną bezpieczników wyraża się tzw. prądem spodziewanym, tj. prądem jaki wystąpiłby, gdyby obwód nie został przerwany.

Prąd ograniczony bezpiecznika i_oa, jest to największa chwilowa wartość prądu zwarciowego, występująca w obwodzie w chwili zapłonu tuku w bezpieczniku (rys. 6.14), Charakterystyki prądów ograniczonych (rys. 6.19) przedstawiają największe wartości prądów ograniczonych w zależności od spodziewanych wartości prądów zwarcia l_p.

Ze względu na konstrukcję, warunkującą własności i przeznaczenie, bezpieczniki można podzielić na: