anionity3

darni bezmrówczanowymi, polegającymi na kondensacji aldolowej formaldehydu z odpowiednim aldehydem alifatycznym i uwodornieniu otrzymanego aldolu do alkoholu.

Najczęściej metody te stosuje się w syntezie 2,2-dimety-lopropanodiolu-1,3 «-*-«), rzadziej podczas syntezy 2-etylo--2-hydroksymetylopropanodiolu-l,3⁵²’⁶² > i pentaerytrytu »>. Zatrzymanie reakcji na etapie kondensacji aldolowej wymaga stosowania jako katalizatorów odpowiednich amin lub wodorotlenków w specjalnie buforowanych środowiskach. W licznych patentach i publikacjach proponuje się prowadzenie kondensacji do hydroksyaldehydów w obecności amin trzeciorzędowych ⁴⁶’    64)_{> w} roztworze wodnym

węglanu potasowego⁵²) lub sodowego⁴⁹>⁵³>, w alkoholowych roztworach wodorotlenków alkalicznych ^<7> ⁵⁴-^!'⁵⁸'⁵⁵>, a także z zastosowaniem amonitów⁵⁷) lub kationitów⁵⁵).' Otrzymany aldol poddaje się uwodornieniu do odpowiedniego alkoholu wielowodoroflenowego w procesie jedno- lub dwustopniowym, stosując katalizatory niklowe bądź miedziowo-chro-mowe.

Podsumowanie    _ _

Na podstawie analizy prac dotyczących jonitowej metody wytwarzania alkoholi wielowodorotlenowych można stwierdzić, że metoda ta stanowi atrakcyjną propozycję dla przemysłu, szczególnie ze względu na dużą selektywność katalizatora i uproszczenie węzłów wydzielania dzięki rozdzieleniu strumieni produktów reakcji już w węźle syntezy.

Trzeba jednak zwrócić uwagę na konieczność prowadzenia dalszych badań, zwłaszcza mających na celu osiągnięcie większego stężenia produktów, a w efekcie zmniejszenie strumieni technologicznych.

Biorąc pod uwagę duże zapotrzebowanie na alkohole wielowodorotlenowe, a także mając w perspektywie pojawienie się krajowego dostawcy aldehydów alifatycznych, w ICSO „Blachownia” podjęto badania nad syntezą wymienionych alkoholi wielowodorotlenowych z zastosowaniem anionitów jako katalizatorów.

LITERATURA

1.    Kirk-Othmer, Encyclopedia 0} Chemical Technology, New York, Wiley-Interscłence 1966.

2.    F. Valker, Formaldegld, Mpskva, Gos. NauSno-Techn. Izd. Chim. Literatury 1957.

3.    L. Komora, Petrochemia 1980, 20, nr 3—4, 73.

4.    L. Koudelka, Petrochemia 1974, 14, nr 2—3, 63.

5.    Dokumentacja technologiczna otrzymywania pentaerytrytu i mrówczanu sodowego, oprać. NZPO „Rokita", Brzeg Dolny 1968.

6.    M. M. Keclach, D. M. Rudkoyskij, w zb. Karbonilirooanie NenasySiennych Uglevodorov. Leningrad, Izd. Chimija 1968, 244.

7.    W. W. Paku lin, Ju. V. Rogaćey, P. E. Guleyió, A. A. KTUgli-kov, Chim. prom. 1982, nr 12, 723.

8.    I. Rusev, E. Dimitrov, Chim. i Ind. 1981, 33, 312.

9.    Hydrocarbon Process. 1977, 56, nr 11, 192.

10.    O. Repasy, L. Maros, J. Bathory, Chemle-Anlagen u. Verfahren 1973, lipiec, 29.

11.    S. Trybula. K. Terelak, G. Kęsicka, J. Jurkiewicz, Przem. Chem. 1982, 61, 309.

12.    M. M. Keclach, A. I. Ratanoya, D. M. Budkovskij, w zb. Kar-bonlllrovanie Nenasy siennych Uglevodorov, Leningrad, Izd. Chimija 1968. 290.

13.    Pat. jap. 35310 (1974); Chem. Abstr. 1974, 81P 119939a.

14.    Pat. RFN 2652224 (1977).

15. Pat. wągr. 3144 (1971), Chem. Abstr. 1972, 78P U2674y.

16. Pat. jap. 147732 (1981), Chem. Abstr. 1981, 96P 122194U.

17.    Pat. jap. 142223 (1981), Chem. Abstr. 1981, 96P 103833v.

18.    Pat. hlszp. 481140 (1980), Chem. Abstr. 1980, 93P 47753h.

19.    Pat. USA 3956406 (1976).

20.    Pat. USA 4021496 <1977), Ćhem. Abstr. 1977, 87P 40054y.

21.    M. P. Vysockij, M. M. Keclach, D. M. Rudkoyskij, F. A. jppel'. w zb. Karbpnillrovanie Nenasysiennych Uglevodorov, Leningrad, Izd. Chimija 1968, 250.

22.    M. P. Vysockij, M. M. Keclach, D. M. Rudkoyskij, F. A. f>ppel’, w zb. Karbonilirooanie NenasySiennych Uglevodorov, Leningrad, Izd. Chimija 1968 , 258.

23.    Pat. RFN 2057351 (1971).

24.    Pat. RFN 2057352 (1971).

25.    J. Ziak, Chem. Prumysl. 1982, 32, 582; 1983, 33, 300.

26.    M. P. Vysockij, M. M. Keclach, A. I, Ratanoya, D. M. Rudkoyskij, w zb. Karbonlltroranie NenasySiennych Uglevodorov, Leningrad, Izd. Chimija 1968, 263.

27.    Prospekty informacyjne jonitów typu Wofatit, Varion, Amiber-lite, Zerolit, Lewatit.

28.    N. G. PoljanskiJ, Usp. chim. 1982, 31, 1046; 1970, 39 , 504; 1977, 46, 445.

29.    J. Klein, H. Widdecke, Erdól u. Kobie 1983, 38, 307.

30.    H. Matyschok, S. Ropuszyński, Wtad. Chem. 1972, 26, 243.

31.    Pat. USA 2364925 (1944).

32.    Pat. RFN 1048587 (1959); Chem. Abstr. 1961, 55P 2489.

33.    Pat. poi. 52595 (1964).

34.    J. E. Vik, Acta Chem. Scand. 1972, 26, 3165.

35.    M.    M.    Keclach,    A.    I.    Ratanoya,    A.    S,    Aleksandroy,    w zb.

Gidroformiliroyanie, Leningrad, Izd. Chimija 1972, 186.

36.    L. Koudellka, Chem. Zvestl 1983, 37, 369.

37.    M. M. Keclach, A. I. Ratanoya, D. M. Rudkovskij, Neftechl mija 1968, 8, 756.

38.    M.    M.    Keclach,    A.    I.    Ratanoya,    D.    M.    Rudkovskij,    Nefte-

chimlja 1970, 10, 88.

39.    M.    P.    Vysocikij,    S.    Z.    Kapłan, M.    M.    Keclach. E. K.    Remiz,

w    zb.    Karbonillroyanle NenasySiennych    Uglevodorov,    Lenin

grad, Izd. Chimija 1968, 274.

40.    M.    M.    Keclach, A. J. Ratanoya, D.    M.    Rudkoyskij, Kar-

bontliroyanle NenasySiennych Ugleyodoroy, Leningrad, Izd. Chimija 1968, 299.

41.    L.    Cairatd, M. Canmizzaro, G. Gatti,    A.    Comini,    Chimtca

e industrla (Milano) 1981, 63, 723.

42.    M. P. Vysockij, L. N. Dzeniskewió, M. M. Keclach, B. M. Rojt-man, Chim. prom. 1977, nr 8, 873.

43.    M. P. Vysockij, M. M. Keclach, A. J. Ratanoya, B. M. Rojtman,

w    zb.    Gidroformillrovanie, Leningrad,    Izd.    Chimija    1972, 197.

44.    M.    P.    Vysockij, M. M. Keclach, A. J.    Ratanoya, D.    M. Rud

koyskij, w zb. Gidroformiliroyanie, Leningrad, Izd. Chimija 1972, 200.

45.    M. P. Vysockij, L. N. Dzeniskeyić, s. Z. Kapłan, M. M. Keclach, Gldroformlliroranie, Leningrad, Izd. Chimija 1972, 181.

46.    M. P. VysockiJ, M. M. Keclach, A. J. Ratanoya, B. M. Rojtman. Neftepererabotka i Neftechlmija 1981, nr 1, 27.

47.    M. P. Vysockij, M. M. Keclach, B. M. Rojtman, F. A. Ejppel, Chim. prom. 1977, nr 2, 98.

48.    M. J. Arpe, Chemlker Ztg. 1973, 97, nr 2, 53.

49.    Pat.    jap.    10015 (1973); Chem.    Abstr.    1973,'    78P    158930y.

50.    Pat. jap. 35309 (1975); Chem. Abstr. 1975, B2P 31721h.

51.    Pat. ZSRR 558028 (1977); Chem. Abstr. 1077, 87P 67839v.

52.    Pat.    CSR    161450 (1975).

53.    Pat.    jap.    33189 (1974);    Chem.    Abstr.    1975,    82P    155301r.

54.    Pat.    RFN    1804984 (1969).

55.    Pat.    jap.    96508 (1973); Chem.    Abstr.    1974,    80P    95242U.

56.    Pat.    jap.    11684 <1974); Chem.    Abstr.    1974,    81P    77461f.

57.    Pat.    hol.    6607157 (1966);    Chem.    Abstr.    1967,    66P    7567$y.

58.    Pat.    RFN    2653090 (1978).

59.    Pat.    RFN    2054601 <1972).

00. Pat.    jap.    138607 (1976);    Chem.    Abstr.    1977,    87P    5377J.

61.    Pat.    RFN    2827795 (1980).

62.    Pat.    RFN    2507401 (1976).

63.    Pat. jap. 11685 (1974); Chem. Abstr. 1974, 81P 77480e.

64.    Pat. RFN 2547540 (1976).

65.    Pat. jap. 40443 (1974); Chem. Abstr. 1975, 82P 139343a.

Nominacje profesorów

18 stycznia 1985 r. odbyła się w Belwederze w Warszawie uroczystość wręczenia nominacji grupie pracowników naukowych, którym Rada Państwa nadała, na wniosek prezesa Rady Ministrów, tytuły profesorów zwyczajnych i profesorów nadzwyczajnych. Wśród nich tytuły naukowe otrzymali:

PROFESORA ZWYCZAJNEGO NAUK CHEMICZNYCH

Władysław Jarosław RODEWALD — z Uniwersytetu Warszawskiego

PROFESORA NADZWYCZAJNEGO NAUK CHEMICZNYCH

Wanda BRZYSKA — z Uniwersytetu M. Curie--Skłodowskiej w Lublinie

Edward DUTKIEWICZ — z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu

Roman MIERZECKI — z Uniwersytetu Warszawskiego

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

84/2 (1985)    ' “