96
3. Cylindryczna część wytłoczki, znajdująca się w szczelinie pomiędzy stemplem i matrycą, jest poddana jednoosiowemu rozciąganiu
>0 , $2. - =0.
4. Część materiału na zaokrąglonej powierzchni roboczej matrycy jest pod wpływem złożonego stanu naprężenia, wywołanego jednoczesnym zginaniem, promienionym rozciąganiem i odwodowym ściskaniem
6^ yo , G2 ^ O, &5 ć o , 62 t- 65.
5. Część krążka wyjściowego znajdująca się pod pierścieniem dociskowym, a będąca jeszcze płaskim pierścieniem, znajduje się w następujących stanach naprężeń:
- wewnętrzna część znajduje się pod wpływem promieniowego rozciągania G'1 7 O, obwodowego ściskania
^ O, oraz osiowego ściskania 6”2 O ( ^ ' ^)
- zewnętrzna część znajduje się pod wpływem obwodowego ściskania 6^ < O i osiowego ściskania Q2ćO (62
Odkształcenia elementu znajdującego się w strefie płaskiego kołnierza charakteryzują się promieniowym wydłużeniem, obwodowym skróceniem i osiowym zgrubieniem.
Przy niedostatecznym docisku "q" oraz przy względnej grubości g/D 0,015 tworzyć mogą się fałdy na skutek utraty stateczności pod wpływem obwodowych naprężeń ściskających 63 .
Praktyka tłocznictwa potwierdza przytoczone powyżej schematy naprężeń i wywołane nimi odkształcenia. Wiadomo, że grubość ścianki wytłoczonego elementu jest zmienna:
- największe pocienienie zachodzi w miejscu przejścia
pionowej ścianki w dno wytłoczki (ok. 10 i 18 % ) ,
- w miarę zbliżania się do górnej krawędzi wytłoczki, grubość materiału zwiększa się, osiągając max. wartość na krawędzi wytłoczki (15 i 20 % ) .
IW celu otrzymania bardziej poglądowego wyobrażenia o charak-|terze odkształceń metalu przy tłoczeniu, oraz możliwościach [określania jego wartości w poszczególnych strefach, zastoso-twać można tzw. metodę siatek koordynacyjnych. Metoda ta pole-}ga na nanoszeniu na materiale wyjściowym siatki o określo-linych konfiguracjach i znanych parametrach ( pomierzonych ś przed tłoczeniem ) , a następnie po przeprowadzeniu wytłacza-' nia, określeniu wielkości i charakteru odkształceń z siatki \ zdeformowanej. Nanoszona siatka może składać się z koncentrycznych okręgów, promieni lub kwadratów oraz odpowiednich ich kompozycji.
4*3*2. Obliczenia naprężeń i sił
przy wytłaczaniu z dociska-c z e m
Aby określić stan naprężeń oraz wpływ sił zewnętrznych przy wytłaczaniu należy, stosując zasadę superpozycji, rozpatrzyć przypadek idealnego wytłaczania, pomijając siły tarcia i wpływ zginania na krawędzi zaokrąglenia matrycy (Rys. 57) .
Wydzielając z krążka wyjściowego element ograniczony promieniami tworzącymi kąt oC (Rys* 58 ) , ustalamy warunek równowagi pierścienia o szerokości dR. Na wydzielony fragment pierścienia działają naprężenia:
64- rozciągające promieniowe,
63- ściskające obwodowe.
Wprowadzając oznaczenia:
r - promień wewnętrzny wyrobu,
Rk - promień krążka wyjściowego,
Rz - promień zewnętrzny zmniejszającego się kołnierza,
R - promień pierścieniowego elementu o szerokości dR,
warunek równowagi sił działających na element przedstawia się następująco: