2.3. Analiza pytań
Kładąc nacisk w pytaniu na słowo zginęła, wyrażamy niewiedzę co do śmierci Joanny d’Arc. Mogła zostać przed spaleniem uduszona. Zadając pytanie w podanym wyżej sensie, dajemy wyraz naszej wiedzy, że nie wszystkie ofiary stosów były palone żywcem i od ognia ginęły. Pytanie ściślejsze od pytania Czy Joanna dArc zginęła na stosie? mogłoby po zmianie szyku brzmieć: Czy Joanna dArc na stosie zginęła? Inna forma zapytania o tę samą kwestię: Czy Joanna dArc została żywcem spalona na stosie?
3. Czy Joanna dArc zginęła na stosie?
Założenie pytania: Joanna d’Arc zginęła.
Brakuje nam pewności, w jaki sposób Joanna zginęła (mogła być np. ścięta), i stąd pytanie mające zweryfikować nasze domniemanie, że odbyło się to przez spalenie na stosie. Inną formą pytania o śmierć Joanny d’Arc będzie pytanie: Czy przyczyną śmierci Joanny dArc było spalenie na stosie? lub pytanie dopełnienia, np.: W jaki sposób zginęła Joanna dArc?
Postawione pytanie Czy Joanna dArc zginęła na stosie? w myśl powyższej analizy rozbija się na trzy różne pytania, co w skrócie można wyrazić następująco:
Czy Joanna dArc, czy zginęła, czy na stosie?
Rodzaje zadawanych pytań przesądzają o kształcie toczących się wokół nich dyskusji. Istnieją trzy podstawowe rodzaje dyskutowanych problemów i trzy związane z tymi problemami rodzaje pytań. Dyskutować można na temat faktów, norm lub ocen.
Odpowiedzią na pytania: Jak jest? powinno być zdanie odnoszące się do faktów, czyli zdanie opisowe. Np. Czy istnieją neutrina? Dlaczego Wolszczan jest dziś najsłynniejszym polskim astronomem?
33