Czaszka4

rei >' -;• r*:f- v.-rz*»5*. ••

Głowa.

ty" f ty'    !5$.ty .."■ **'ty /

1.3. Powierzchnia zewnętrzna podstawy czaszki

Zewnętrzna strona podstawy czaszki jest widoczna po usunięciu żuchwy. Przednia jedna trzecia część strony zewnętrznej podstawy czaszki należy do czaszki trzewnej, tylne dwie trzecie - do czaszkf mózgowej (zob. rozdział 1.1).

Podniebienie kostne jest zbudowane od przodu z parzystego wyrostka podniebiennego szczęki (processuspalatinus maxillae, 1). W miejscu połączenia obu wyrostków w linii pośrodkowej znajduje się otwór przysieczny (foramen incisivum, 2). Tylna strona podniebienia ograniczona jest blaszką poziomą kości podniebiennej (lamina horizontalis ossispalatini, 3), przebitą otworem podnie-biennym większym {foramen palatinum majus, 4).

Powyżej tylnej krawędzi podniebienia kostnego są widoczne nozdrza tylne (choanae, 5), stanowiące tylne wejście do jamy nosow^rej. Znajdujący się między nimi lemiesz (vomer, 6) twmrzy tylną część -kostnej przegrody jamy nosowej.

Od trzonu kości klinowej (corpus ossis sphenoidalis, 7) odchodzą na boki skrzydła większe (ala maior, 8). Ich podstawę przebijają po obu stronach otwór owalny (foramen ovale, 9) i otwór kolcowy (foramen spinosum, 10). Przez otwór owalny przechodzi trzecia gałąź nerwu trójdzielnego (n. mandibularis, V₃), a przez otwór kolcowy - naczynia oponowe środkowe.

Poniżej odchodzi od kości klinowej, po obu jej stronach, wyrostek skrzydłowaty, zawierający blaszkę boczną (lamina lateralis, 11) i blaszką przyśrodkową (lamina medialis, 12). Blaszka boczna (11) służy jako przyczep mięśnia skrzydłowatego bocznego. Od zagłębienia leżącego między obydwiema blaszkami (dół skrzydłowy) odchodzi mięsień skrzydłowy przyśrodkowy. Blaszka przyśrodkowa jest zakończona haczykiem skrzydłowym (hamuluspterygoideus, 13).

W kości skroniowej (os temporale, 14) leży kanał tętnicy szyjnej (canalis caroticus, 15), przez który do wnętrza czaszki wnika tętnica szyjna wewmętrzna. Bocznie od tego miejsca znajduje się wyrostek ryłcowaty (processus styloideus, 16), na którym zaczynają się mięśnie nadgnykowe. Bezpośrednio do tyłu od podstawy wyrostka rylcowatego znajduje się otwór ryłcowm-sutkowy (foramen stylomastoideum, 17), miejsce wyjścia nerwu twarzowego. Do kości skroniowej należy także wyrostek sutkowaty (processus mastoideus, 18) z położonym ku tyłowi otworem sutkowym (foramen mastoideum, 19). Dół żuchwowy (fossa mandibularis, 21), leżący przed otworem słuchowym zewnętrznym (porus acusticus externus, 20), buduje panewkę stawu skroniowo-żuchwowego.

W potylicznym obszarze podstawy czaszki tylna krawydź piramidy kości skroniowej (14) wspólnie z kością potyliczną ograniczają otwór szyjny (foramen jugulare, 23). Jest on otoczony dołem szyjnym, w którym leży żyła szyjna wewnętrzna.

Otwór wielki (foramen magnum, 24) przebija kość potyliczną (22) i łączy wnętrze czaszki z kanałem kręgowym. Służy on m.in. jako miejsce przejścia części pnia mózgu oraz tętnic kręgowych. Ku przodowi od otworu wielkiego, na części podstawmej kości potylicznej, leży guzek gardłowy (tuberculum pharyngeum, 25!, na którym przyczepia się więzadło podłużne przednie. Po bokach' od otworu wielkiego wyróżnia się kłykcie potyliczne (condyi;•

occipitales, 26)/Są to parzyste, dwuwypukłe wyrostki stawowe, twmrzące z kręgiem szczytowym staw głowowy górny.

6