DSCN0357

10

niku otrzyma się liczbę wyrażającą wytrzymałość na rozciągani#

2 11 S w kG/naa. Wytrzymałość na ściskanie IL bada się w prasach#

^{T    c}    w badanym metalu ślad w kształcie kwadrafeuz Twardość oblicza

^r    się z pomiaru przekątnej wgniotu "i", Im miększy materiał# tym

Plastyczność metali    __ S i

^rnvw”'"    "m" jest większe#

Plastyczność metalu jeat to jego zdolność do odkształcenia się pod wpływem sił zewnętrznych w sposób trwały bez ulegania zniszczeniu. Miarą plastyczności może być względne wydłużenie próbki danego metalu poddanej rozciąganiu. Wydłużeniem nazywa się przyrost długości danej próbki po jej rozerwaniu " 1_Q# przy czym 1₀ Jest to długość pierwotna a 1^ - długość całkowita próbki po zerwaniu. Wydłużeniem jednostkowym nazywany jest stosunek wydłużenia do długości pierwotnej# wyrażony w procentach.

1^-1

• --- • 100%

^0

«p jeat to wydłużenie jednostkowe /względne/# przy czym wskaźnik p oznacza ile razy długość początkowa próbki była większa od jej początkowej średnicy /określa więc kształt próbki/# np.

*5* *10*

Przykład. Długość pierwotna próbki wynosiła 200 mm; średnica 40 mm /więc p = 5/# długość próbki po zerwaniu 250 mm

•5 * ^2?° 500°° • ¹⁰⁰ - 25*

Twardość bada się między innymi metodą Brinella, polegającą ni wgniataniu stalowej kulki w dany materiał. Im materiał jest miększy „tym kula bardziej się zagłębia i większa jest średnica wgniotu /odcisku/# który pozostaje w metalu. Wielkość naciska średnica kulki i czas trwania próby są dokładnie określone, fis jąc średnicę wgniotu można w odpowiedniej tablicy odczytać t*8 dość w skali Brinella Hg. Twardość Brinella oznacza się w kfi/f Próbę twardości sposobem Brinella stosuje się do metali o niezbyt wielkiej twardości, do 500 kG/mm^. Większe możliwości daje metoda Bockwella, polegająca na ubyciu małej stalowej kulki lub stożka diamentowego /do twardych metali/ oraz metoda Tick? sa# w której stosowały jest diament w kształcie piramidy, daj#

Zależnie od zastosowania nalefy badać przydatność metalu do różnych rodzajów przeróbki, jak zginanie, tłoczenie, kucie na zimno, itp. Jeżeli przedmiot ma pracować przy zmiennych obciążeniach, jak np. wał korbowy silnika samochodowego# który jest przeginany w przeciwne strony, to należy brać pod uwagę możliwość tzw. zmęczenia materiału i dać odpowiednio większe wymiary /w porównaniu z przedmiotem pracującym pod takim samym ciśnieniem# ale przy stałym obciążeniu/. Materiał taki obniża bowiem swą wytrzymałość i mogą w nim po pewnym czasie powstać pęknięcia.

Wielkie znaczenie techniczne ma odporność metalu na czynniki atmosferyczne i chemiczne# wywołujące szkodliwe zmiany zwane korozją.

żelazo i jego stopy należą do najmniej szlachetnych metali,naj-bardziej podatnych na korozję /zwaną w tym przypadku rdzewieniem/, gdyż tworząca się warstwa brunatnego tlenku /rdzy/ jest porowata i dopuszcza powietrze i wilgoć w głąb metalu, co powoduje dalsze zniszczenie. Miedź, aluminium, cyna, cynk, ołów, pokrywają się na powietrzu ścisłą warstwą tlenków, co chroni metal od korozji.

4. METALURGIA ŻELAZA I JEGO STOPÓW

Żelazo jest znane od czasów przedhistorycziych. Obecnie jest metalem najbardziej rozpowszechnionym. Ze względu na zastosowanie stopów żelaza w technice maszynowej, budownictwie i komunikacji odgrywa ono ogromną rolę w rozwoju cywilizacji i ma podstawowe znaczenie dla gospodarki narodowej.

Jak już poprzednio wspomniano, żelazo jest metalem mało odpornym na korozję i w przyrodzie w stanie wolnym, metalicznym nie występuje. Otrzymanie chemicznie czystego żelaza z rud jeat połączone z dużymi trudnościami i kosztami. Czyste żelazo nie ma prawie wcale zastosowania w technice,ponieważ jest miękkie