DSCN4420

- |"'»uuhu | li l KI |

IMmpnv> socreahsly c/nci zapoczątkował IV Zjazd Związku Zawodowego Literatów Polskich w Szczecinie w IW roku. nu którym

opv>wu j. i.nu' \»V >irivnc polityki /SRR Był to moment przełomem\ dla literatury polskiej To wtedy określono nowy program plwgpolKyii kuliuntłnci Socrealizm t inaczej socjalistyczny realizm) stal się jedyną obowiązującą metodą twórczą (w literaturze reśnediei od 1934 roku- gd\ /ostał proklamowany na zjeździć literatów przez Maksyma Gorkiego)

łarck

NotTcab/rn czerpał z dorobku XIX- w icczncgo realizmu Literatura miała być ściśle związana / rzeczywistością przedstawioną tak. taka być powinna <a nie jak była naprawdę'»1 podejmować tematykę współczesną. Poza tym dzieła musiał) pozostawać w zgodzie z naczelną lima _|mJ patiu i propagować głoszone przez nią hasła, takie jak praca, wysiłek, miały być artykułami propagandowymi, narzędziami wychowania mas kształtowania psychiki młodego pokolenia w obliczu dokonującej sic rewolucji oraz przemian gospodarczych i politycznych

nic/ego Inych a przykład

;znej. Jej iteraturze cji, życiowego środowisk

skutek t>ch dyrektyw powstawał) produkcy jniaki (powieść o tematyce fabrycznej)-jednowymiarowe, typowe, natrętnie agitacyjne, schematyczne, przewidy walne, tendency jne, nudne Wy raźnie była zarysowana granica między postaciami pozytywnymi i negatywnymi. Bohaterówic zostali pozbawieni cech konkretnych i „włożeni" w to samo otoczenie (budowa stoczni, huty. fabryki, zakładanie spółdzielni icyimch wykrywających wrogą działalność) i skonfrontowani z określonym wrogiem, czyli nieprzyjaciółmi i dy wers antami. Pisarze nachalnie chcieli oddziaływać na postawy i zachowania odbiorców, ich utwory był) pełne patosu i służalczego, propagandowego łamania, co sprawiło, ze twórczość ta pozostała jedynie „dokumentem czasu"

łun

prozy realizmu socjalistycznego dominował w Polsce w pierwszej połowie lat 50 Choć w śród jego twórców i gorących propagatorów toina rolę odgrywali pisarze młodego pokolenia, które uw ierzyło wszechobecnej komunistycznej propagandzie, nie zabrakło jednak i ■ M*iK«i\ch juz nazwisk pisarzy działających w poprzedniej epoce, w dwudziestoleciu międzywojennym. Do głównych osiągnięć rodzimego

I    realizmu socjalistycznego można zaliczyć utwory takie jak w prozie Nr 16 produkuje Jana Wilczka. Węgiel Aleksandra Scibora-Rylskiego.

II    Hw watclc Kazimierza Brandysa. Przy budowie i Władza Tadeusza Konwickiego, w poezji natomiast Poemat o Dzierżyńskim i Kantata o J Bierucie Leopolda Lewina czy Słowo o Stalinie Władysława Broniewskiego

i v MiutiO Stalina ostra reakcja pisarzy (wsrod nich także niedawni zwolennicy) doprowadziła do odrzucenia lej metody twórczej Już w |953 roku zostało opublikowane opowiadanie Jerzego Andrzejewskiego Wielki lament papierowej głowy, a także Bajka o drewnianej

Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (w czasie obowiązywania doktryny socrealizmu ten niepokorny twórca był wielokrotnie ofiarą ze jjo Putramenta

mzacyjnego. pasjonującej źe względu na apokryliczne pojmowanie świata. Stało się to na

-    -    *    —    — i--.i-----oę.YUM nu upvni Tiiv,un. pujlliundllic )\VI(Ud. OldlU Się IU lid

l przykład w książkach Takie większe wesele. A jak królem, a jak katem będziesz. Obcoplem.enna ballada czy Pólbaśme Tadeusza Nowaka

bohaterów t historią (wojną), której wtargnięcie w krąg hermetycznego świata ma znaczenie fragnienlacji dotychczasowego metafizycznego i etycznego porządku Pisarz zastosował narratora personalnego, opisującego wydarzenia z właściwą dzieciom naiwna ncrsneknwa

rr i

" ™^zbwrat: ‘*P‘’«'«ci nawiązujących do tradycji literatury ludowej np. baśni, napisanych w yralinow'anymję^Uńn^ wyobraźni, przypominających realizm magiczny historii Marąueza. autor ukazał koleje chłopskiego życia, zamkniętą wiejską społeczność ■ egzystująca według por roku Czasami dochodzą do mej wzmianki o historycznych wydarzeniach, lecz mają one funkcję wprowadzenia do kluczowego motywu - dorastania i poznawania prawdy o samym sobie. Ten proces jest wynikiem konfrontacji trochę archaicznych,_I

naiwną perspektywą

im