Elementy obronne 1

t^<lU.«(h,rvvu-f)j tio-[_r„„. *,_Xj

J- ('kcitrt₃n)₎ C kT'rotrca₎ Brjftj , ^ko/o^oSJfi-

(“ 6*1iituyij ₍    .

JT- Cl/u/miO*', Sfitruh (jfirn ICWilt» , M-isa.

I    '

^u (lechnth '.

Tfrciin , MCAt^fC    ₍ Josć^c*/₍ Ofomu M| <d- .

np^uailltliia ^r|poor> ctouftTo Ut^i

tein fortowy

on«łt WAlHłWNY noONUTA	TuirnniA ririHc-ir.- ’•. .NIIIWA
o^1...... w 4*- »•••?»	.* *» i O ;
*.•' • *I.A MIWflflH 4KA	AZKMIa AffTHlACKA * r»OHł »ftt
y. r*rn»rr.n ronti	"S '-iJfils
§p|
ridkiiti imt -«i »ri*»t* ^^V}:^ ■ : m*!* »"•"* »•.*

Fort artyleryjski

mo-

£uf łkstfuil Sif^ 'Aj lv (f| u    Uahlt* J_lupf9(t . ()K,,

f*<<-t-r-OtiT <-ftMC0f!vr (*.<„. ielv,( ** oU,* s!laI< )

^asy-j^i    ^s'

sro.NSiiN wirtA tanccrna

&

mini*. rJJ^jy 'lll'l»Hln_li

°?    <$t......

P/fLMK r .—...    '

wWM*IMr GZI

rnxvKi aii iMiirc ih»sVJ<m»:»:i

l*im.l.nrNU

M-.:

wy r‘^~

/I S--

ód

ZATOKA

rorrr

bastion

ro>hia»n>)ni poj<«teii» •» architekturze obronnej je»i dzieło obronne (fortyfikacyjne) - każda bwlv*k wzniesiona i wykorzystywana » celach militarnych. tworząca wyodrębnioną całość (np. pńJ,    minio »»■

równe, fort. twierdza forto»a) Dzieło obronne moie mieć nenie martenie nii <liielo fortyfikacyjne; może nmiruf budowlą prowizorycznie ynyiieto-»»n» do obrony.

Dzieło obronne ma nary* (plan. rzut poziomy) I profil (przekrój poprzeczny obwodu oluonnego).

Dzieło obronne składa się. z elementów obronnych (fortyflkacyj-ny cli), poleczony.h »edlu( określonego sposobu obrony (czołowego, krzyżowego lub bocznego). Ilodzaj zastosowanych elementów obronnych I spo-aobów obrony określa syateni obronny (fortyfikacyjny).

Elementy obronne są wypoaaionc w urządzenia obronne umożliwiające prowadzenie walki (np. machikuly, strzelnice, kopuły pancerne, bramy).

ŚCIANA

ELEMENTY OURUNNE

ściana - linia obronna (np. mar, wal, okop itnrlecki) proala, względnie zaJ ani aa a lub wygięta aa zewnątrz.

Zatoka - linia obronna załamana lab wygięta do wewnąir*.

Wlała - wytoka budowla na planie knlśrtym lub wieloboctaym. broniona głównie t górnego laraau. SlaJa za matem obwodowym (tzn. wewnątrz ohwodn obronnego) - ooohno, na riyk do muio lub lekko wysunięta przed mor częścią swojego obwodu.

Dasatn - podobna do wieży, leci wyaunięta przed mnr i przystosowana do obrony bocznej, iwykle wyposażona w system rtrzelnic na kilka kondygnacjach.

Basteja - budowla przyatoaowaaa do obrony borznej, niaka I szeroka, ze rtanowirkami dla dział na jednej lub więcej kondygnacjach, ziemna lub murowana, na planie kolietym lub wieloboctaym.

Ilatllon - podobny do bastrt, lecz na planie pięcioboku.

Klesrcie - dwie ściany ud a wionę p«*«l kątem, rodzaj regulasaej zatoki.

Kaponlera (kojec) - niska budowla do bocznej obrony foey.

Tort - element twierdzy i równocześnie samodzielne dtirlo obronne z wlna-nymi elementami i rystemerti obronnym.

Schron bojowy (ortróg, blokhauz, bunkier) - niewielka budowla, tnie-zzcząra danowizka ogniowe; moie pdziż funkcje miniaturowego fortu.

, KOJEC »-

KLESZCZE =KAPONlFiiA

*    Obrona może być:

bl.rn.    - poi,,, o, powitripmyw.nio .Ll»j„,,h p„.

mocy lotnych przezikód oraz tioaowaniu ozloa zabezpieczających obroncow przed odrzaiem;

o.r-". (-kly-n.l - _po|„.    », p„,d.,il,

■"*'* nst.trli—.nie , po„.,|„„| h.ooi - luli-.    ,|,;j

Sposób obrony związany jeat a obroną czynną.

srosonY onnoNY

Czołowy - ohtoiicy strzelają na wprost fmniej wiecej prostopadle do Enil zajmowanego pirez nieb stanowiska) Niektórzy wyróżniają jeszcze sposób obrony czolo-y horyzontalny (poziomy - chodzi głównie o ostrzał przedpola) i ctolo»y wertykalny (pionowy -oalrzni i góry w kierunku podnóża murów, czyli bliskiego przedpola).

Krzyżowy (kleszczowy) - na skutek załamania linii stanowiska w tamkę lub kleszcze (stąd druga nazwa) następuje skizyłowanie oetrzalu na pewnym odcinku przedpola. Spoaób len stosowany byl w celu tapcw. nienia skuteczniejszej obrony "ważnych punktów na przedpolu - np. mostów, dróg prowadzących do dzielą obronnego.

Doczny (skrzydłowy, flankowy) - silne załamanie linii stanowiska (l**-rżące tzw. skrzydło - inaczej: flankę lub bark) umożliwia obronę btia-kiego przedpola (podnóża rnutu. loty) przez ostrzał s boku, równolegle do linii stanowiska.

Tak więc bliskie przedpole (podnóże matu. fosa) może być bronione rposobetn czołowym wertykalnym lub eposobem bocznym (skrzydłowym), a dalsze przedpole - sposobem czołowym horyzontalnym (równomierny ostrzał całego przedpola) lub krzyżowym (skupienie ostrzału na pewnych odcinkach przedpola).

Systemy obronne

Elementy nżmnne f/nrty/iłnry/nrf ♦ tpoióh oirouy ■ lyrfrns uirrinny f/órły/llnryynyj

Nazwa systemu obronnego (fortyfikacyjnego) pochodzi od głównego (na|hardziej charakterystycznego) rlenientn obronnego (forlyflkacyjnego). W tabelce podano systemy obronne » kolejności, • jakiej powstawały

Elementy obronne	Sposób obrony .	System obronny ^1
(fortyfikacyjne)		(fortyfikacyjny)
ściana	czołowy	ścianowy
ściana, zatoka	czołowy i krzyżowy Inb skrzydłowy	zatokowy
ściana, wieża	czołowy	wieżowy
| ściana, baszta		basztowy
1 ściana, basteja	czołowy | skrzydłowy	Itatiejowy
| ściana, bastion		bastionowy
kleszcze	krzyżowy i skrzydło* y	kle siczowy
i ściana, kaponiera		poligonalny |
i _ lfc"K-ł____	ctolow * i • lrrx.ll,>—v	(kojcowy, lapnniernwy)