Al.TERN AC'JE SPOI (.1 OSKOWE
i- - p b f v m n ł r |
i d s z (s)t (z)d |
k g (s)k (z)g | ||
T: |
k g’(s)k <z)g- | |||
T T'~~ |
pj .bj fi yj mj ń / z/s |
Ć 3 ' ś Ź (Ś)Ć (Źl3' |
s/ś |
c z (m ars e 3 (s)c (z)t |
T1 |
C 3 .i Ż (Ś)Ć (Ź)'3 |
ć i (S)ć (ż) "ś |
T. Alicrnacjc uwarunkowane fomilogicznie
- 1’alatali/acja to wymiana spółgłosek twardych k, g, v na ich morfologiczne miękkie uliematy k g\ .v'pod wpływem .samogłosek przednich i. c). Jest to aliernacja typu I": T°, np. ciężka : ciężki. len lyp palatalizacji pojawia się przed e ruchomym oraz. przed aftksami zawierającymi w nagłosie spółgłoskę, np. ko. ko. ny. Aliernacja x : x' nie zachodzi nigdy przed końcówkami tleksyjnymi.
- Depalaralizucja p’ : p to wymiana głosek miękkich na ich morfo.nologiczne twarde al lematy. Aliemaoji tej podlegają spółgłoski w wygłosie absolutnym lub przed spółgłoska^. Aliernacja ta obejmuje fleksję i dcrywację i wywoływana jest przez: Vt-B lp. rzeczowników rodź. mes. typu gołąb, kieib. żółw oraz I) Im. rzeczowników' rod/, żeń. i nii.. np. ziem. przysłów.
II. Alicrnacjc nieautomatyczne w słownictwie rodzimym
- Palatalizacje niorfonologiczne
S Aliernacja Ti 7"
labialna twarda : labialna miękka/* u ■ ń.): i. r . z
Zachodzi w- derywacji i fleksji, ma rwjs/.ersiy zakies. np. p ;p' chłop: chłopie, n : ń cienki: cieńszy, i: i wspaniały: wspariiaiszy, r: dobry. dobrze.
dentalnych zwartych i szczelinowych t: ć, d: 3 . s. ś, z: ź. (sir: (ś)ć. (z)d; (ż)3‘ nj). patriota: patrioci, wodo : wodzie wclarnyeh k: ć. g : z, (s)k : (ś)ć, (z)g . (i) v:i, x : s np. piekę. pieczesz. Bóg : Boże s Alternacja T :T‘
/: c. d: 3. s. z: ź, (s)i: (s)ć. (z)d: (źi 's
typowa dla llcksji czasownikowej, np. pisać : pisze, alternatyw1 typu T' występują w formach czasu teraźniejszego i imiesłowach ora/ w temacie czasownika jeść. Iłrak tej altcrnacji we
pwy. ZUtjł; [TM . :%•*,
fleksji imiennej^a w derywacji imiennej występuje lyłko w kilku formach tworzonych od postaw czasow-nikowyeh: przędzo, władza, żądza, pasza i od innych podstaw imiennych: gąszcz. Huszcz, puszcza, niz, w pobliżu oraz w przymiotnikach typu kobiecy, sierocy.
S Aliernacja T : T'1
1