img149

*“V * V N.A tuu i* jmuu ouu bUłu^CjOMCj/ a tatsjLc iwui^v.c

strefę euro, różnią się pod względem elastyczności rynków pracy i produkcji, przejrzystości, stabilności systemu podatkowego, poziomu ochrony socjalnej, stopnia restrukturyzacji zapóżnionych gałęzi gospodarki. Zdaniem zwolenników unii walutowej wspólna waluta wzmacnia pozytywne efekty jednolitego rynku, prowadząc do wzrostu inwestycji i wymiany handlowej, napływu długoterminowego kapitału zagranicznego i nowych technologii. Jest to istotne zwłaszcza z punktu widzenia tych państw członkowskich, które, tak jak Polska, wciąż jeszcze nadrabiają zapóźnienia gospodarcze w stosunku do najbardziej rozwiniętych państw członkowskich. Do zalet wspólnej waluty zalicza się między innymi:

-    eliminację niepewności w zakresie kształtowania się kursów walutowych wewnątrz Unii Europejskiej, eliminację ryzyka walutowego oraz niekorzystnych rezultatów spekulacji walutowych;

-    obniżenie kosztów transakcyjnych związanych z istnieniem tego ryzyka (oszczędności kosztów wymiany walut na poziomie około 0,4% PKB całej Wspólnoty rocznie, najbardziej korzystają małe i średnie przedsiębiorstwa);

-    lepszą porównywalność cen oraz w^rzrost konkurencji na wspólnymi rynku, lepszą alokację pracy i kapitału.

5. Polska a euro

bariery 'stąpienia do strefy euro

Państwa członkowskie, które przystąpiły do Unii Europejskiej w 2004 roku, obowiązane są do określenia daty wypełnienia kryteriów konwergencji i przystąpienia do strefy euro. Odmiennie niż państwa pozostające poza strefą euro, Pblska nie zastrzegła sobie prawa nieprzystąpienia do tej strefy (tzw. opt out). Polska jako jedyny nowy członek Unii Europejskiej zw-leka z wyznaczeniem daty przyjęcia wspólnej waluty³⁰. Nasz kraj spełnia tzw. monetarne warunki konwergencji (przede wszystkim przesłankę niskiej inflacji), natomiast ma istotne trudności z ograniczeniem deficytu budżetowego do wymaganych 3% PKB. Pblski deficyt budżetowy liczony według zasad europejskiego biura statystycznego (Eurostat) wyniósł w' 2006 roku 3,6% PKB, a w 2007 roku wynieść ma aż 4,1% PKB^}1. Tak wysoki deficyt budżetowy jest pochodną wciąż odraczanej reformy finansów' publicznych i rozdętych wydatków sfery publicznej. Z tego powodu Polska została upomniana przez Komisję Europejską,

^M Z .Programu Konwergencji' opublikowanego przez Ministerstwo Finansów w listopadzie 2006 roku wynika, że fttbka spełni kryteria fiskalne przystąpienia do strefy euro w 2009 roku.

^M Zdaniem Eurostatu składki wpłacane do otwartych funduszy emerytalnych powinny być traktowane jako transfery z sektora finansów publicznych, podczas gdy polski rząd traktuje środki zgromadzone w OFE jako część tego sektora. Dzięki temu deficyt wykazywany według polskiego sposobu Uczenia jest mniejszy o około 2 punkty procentowe od deficytu Uczonego zgodnie z wytycznymi Eurostatu.

fVlVSiU l»    UłU    «V ^    -    |

szenia deficytu budżetowego (marzec 2006 roku). Ustalenie konkretnej daty przystąpienia do strefy euro stanowiłoby impuls do przeprowadzenia koniecznych reform strukturalnych. Jak świadczą przykłady Hiszpanii i Portugalii, konsekwentne wprowadzanie zaplanowanych w programach konwergencji reform powoduje wzrost wiarygodności rządów i tym samym ułatwia ich realizację. Zjawisko to, mające charakter samospelniającej się przepowiedni (tzw. efekt z Maastricht), sprzyja spełnieniu kryteriów konwergencji. Konieczne jest rów'nież odpowiednie połączenie polityki fiskalnej i pieniężnej (tzw. policy mix), czyli stopniowe obniżanie deficytu finansów publicznych i stóp procentowych banku centralnego. Zadaniem Narodowego Banku Polskiego jest także wyznaczenie optymalnego centralnego kursu złotego do euro, który stanowiłby podstawę uczestnictwa Polski w' ERMII („poczekalni euro"), a następnie wymiany złotego na wspólną walutę. Wejście do ERM II przy zbyt mocnym złotym mogłoby negatywnie wpłynąć na konkurencyjność polskiej gospodarki i eksportu.

argumenty za i przeciw przystąpieniu do strefy euro

W dyskusji politycznej i ekonomicznej powołuje się następujące argumenty przeciw' i za przystąpieniem Polski do strefy euro:

-    spełnienie celu inflacyjnego prowadzić może do przejściowego obniżenia tempa rozwoju gospodarczego (o około 0,3-03%); obawa ta nie wydaje się jednak zasadna, o czym świadczy okoliczność, że niska inflacja, jaka utrzymuje się w^r Polsce od 2004 roku, nie ma wpływu na spowolnienie wzrostu PKB, a w'ręcz przeciwnie, ułatwia przedsiębiorcom długoterminowe planowanie i inw'estowanie;

-    w okresie dwuletniego uczestnictwa w ERM II złoty' może być narażony na ataki spekulacyjne, co może powodować konieczność interwencji Narodowego Banku Polskiego na rynku walutowym; jednakże polski bank centralny będzie mógł wówczas liczyć na wsparcie EBC;

-    przyjęcie wspólnej waluty może skutkować wzrostem cen niektórych towarów, w szczególności towarów konsumpcyjnych, co nastąpi niejako przy okazji przeliczenia wszystkich cen z waluty dotychczasowej na euro (na przykład w związku z zaokrągleniem cen w górę); ponieważ nominalne dochody społeczeństwa nie zmienią się, spowoduje to zmniejszenie jego dochodów realnych; doświadczenia krajów „starej" Unii Europejskiej nie wskazują jednak na wyraźny wzrost cen po w-prow-adzeniu euro do obiegu gotówkowego; ze sporządzonych przez Eurostat i krajowe urzędy statystyczne szacunków wynika, że wpływ tego posunięcia na ceny był jednorazowy i znikomy (najwyżej 0,3 punktu procentowego średniorocznej stopy inflacji w 2002 roku);

-    możliwość występow-ania tzw. asymetrycznych wstrząsów', czyli takich, które wwwierają zróżnicowany wpływ' na gospodarkę Polski i stref)' euro; różnice w reakcji gospodarki polskiej i innych krajów' członkowskich Unii Europejskiej na takie wstrząsy mogą wymagać odmiennych działań dostosowawczych, także z zakresu polityki monetarnej i walutowej; tymczasem w'raz z przystąpieniem do strefy euro państwo zostaje pozbawione