IMGP2345

wszelkie oczekiwania iak najmniejszym kosztem. to znaczy bez wykonywania konieczne) i niełatwe) pracy przekształcania publicznych uproblcmow spółce z-nvch» w problemy socjologiczne, umożliwiające uzyskiwanie rozwiązań naukowych” | Bourdicu. Wacquant, 2001: 183). Wysuwa postulat zwiększenia autonomii socjologu, jei uniezależnienia od establishmentu. / polskiej perspektywy. ocena stanu stanu socjologu i jej skuteczności w polu polityki (czyli odpowiedz na pytanie przewodniczącego PIS. przytoczone wcześniej) nic jest się trafne. ..Podstaw.) zdobycia przez 1114 [socjologię] skuteczności politycznej może hyc jedynie jej autorytet czysto naukowy, inuc/cj mowi.je. jei autonomia" [Bo-urdicu. \Sacquant. 2001: 183J \ Uf można zbudować, jedynie wykorzystując komunikację i konfrontację naukową. Naukowcy sami siebie cenzurują, stosując różnorodne taktyki wykluczania Podstawową taktyką wciąż jest kontrola czasu. .,(    ) Władza uczelniana sprawowana jest głównie za pomocą kontrolowania

czasu [Hourdicu. Wacquant. 2001 183). Świadczy o tym czas przypisany na zdobycie stopni naukowych czy system parametryzacji, którym zostały objęte nauki humanistyczne.

Socjologowie jako ..intelektualiści (czy szerzej, wytwórcy dóbr symbolicznych: artyści, pisarze, uczeni, profesorowie, dziennikarze itp.) stanowią «zdotni-nowany odłam klasy panującej» albo (...) zajmują zdominowany biegun pola władzy” (Hourdicu. Wacquant, 2001: przypis 5: 188 189). Co zatem proponuje Bourdicu.’ Jego odpowiedzią jest „socjologia refleksyjna", która jak uważa „może uwolnić intelektualistów od ich złudzeń, a przede wszystkim od złudzenia. że się nic ma złudzeń, zwłaszcza na temat siebie samego. Może im przynajmniej utrudni wszelkie bierne 1 nieświadome uczestnictwo w przemocy symbolicznej** [Bourdicu. Wacquant. 2001: 191J.

5.1.2. „Socjologowie medialni" a etos socjologii

Socjologowie występują w rożnych rolach w życiu publicznym: „badaczy, ekspertów, inżynierów społecznych, interpretatorów życia społecznego" [Sułek, 20I0J. ale także są obywatelami, którym przysługują prawa, w tym i wolności wypowiedzi [Maksymowicz. 2009] „Socjologowie mogą i powinni być zaangażowani w to. co się dzieje w społeczeństwie. Różne są formy tego zaangażowania 1 w różnym stopniu dotyczy ono poszczególnych ról badawczych socjologów. od badaczy opinii społecznych czy trendów rynkowych poczynając" [Ziółkowski. 2012: 349], To. co łączy wachlarz roi socjologicznych, to wiedza o spo-

Zdamcm Wnukj-l ipińskicgo czasami otwiera to pole do manipulacji ..Niekiedy socjologowie wygłaszaj* w mediach opinie na tematy spraw publicznych Wygłaszają te opinie jako obywatele, do czego mają prawo, ale występując w swojej roli zawodowej, nadają tym opiniom tankcię naukowa, co jest tez rodzajem manipulacji” [Maksymowicz, 2004 K3)

Cffłcbryci )iko kłguowi iktof/y ponowourW^'

tocznych mechanizmach, którą dysponują dzięki studu >m. badaniom, obserwacji uczestniczącej i pracom teoretycznym, które poznali

„Pierwszą rolą czy też wiązką ról jest rola eksperta społecznego: doradcy P°‘ litycznego, naukowego, interpretatora i komentatora zjawisk społecznych Małego tez „bardzo często twarze socjologów pojawiają się w telewizji, ich głosy w radiu, a ich teksty - w gazetach" jSułck. 2011: 272]^łl*. Jak tłumaczy Sułek, „socjologom, tak samo jak wszystkim obywatelom, wolno pisać w gazetach i mowie w telewizji, co chcą. ale jeśli chcą przedstawiać swoje wypowiedzi jako socjologię, to powinni się liczyć z wymaganiami roli socjologa, oczywiście adaptowanymi do publicystyki” (2010). Takie podejście poparł również Wnuk-Lipiński (Maksymowicz. 20091.

Podstawowe wymagania sformułowane przez Stanisława Ossowskiego w pracy O osobliwościach nauk społecznych z 1967 roku są niezmienne i nie straciły nic ze swojej aktualności (1967, cyt. wydanie PWN z 2001J. Ossowski wymienił cztery główne zalecenia a propos odpowiedzialności naukowej. Stanowią one swoisty socjologiczny niezbędnik zawodowy.

Pierwsze dotyczy konieczności odniesienia się do wyników badań i ustaleń poprzedników pracujących nad tym samym tematem. Jak pisze Ossowski: ..Od pracownika naukowego oczekuje się. że zajmie on jakiś stosunek do tych. którzy przed mm pracowali nad tymi samymi zagadnieniami, i do tych. którzy zajmują się nimi współcześnie, jeżeli wyniki badań są mu dostępne” (2001: 186].

Drugie zalecenie obejmuje odpowiedzialność za słowo, jakim posługuje się socjolog w dy skursie publicznym.

Trzeci postulat mów i o jawności w arsztatu naukowego.

Czwarte zalecenie skupia się na obowiązku używania przez socjologa w wy-pow iedziach publicznych języka socjologicznego (2001: 186 196].

Zdaniem Ossowskiego przestrzeganie powyższych zaleceń powoduje, że „socjolog mc wyjdzie z roli pracownika naukowego" (2001: 186) Profesor za najważniejszy uważał postulat odpowiedzialności za słowo, bowiem jest „nieodzownie związany z rolą społeczną uczonego w dzisiejszym sensie” (Ossowski. 2001: 186). Postulat len „wymaga dostosowania stanowczości wygłaszanych sądów do stopnia ich uzasadnienia. Nie zakazuje wypowiadania hipotez, przypuszczeń czy domysłów. ale zabrania ogłaszania ich w taki sposób, że odbiorcy uznają je

¹¹⁶ Artykuł Sułka. Zmiana ustnju w Polsce a zmian} w ńrtu polskiej .uniologń. powstał na podstawie referatu z seminarium Posl-lotalttarian transilion the case of Poland /organizowanym prze/ Uniwersytet (ułański i Uniwersytet Genewski w dniach 29 kwietnia 2 maja 1^2 roku. a drukiem ukazał się w książce: Społeczeństwo polskie Dylemah okn-*u transformacji s\*tcmo*ct. (red.) B Synak i J. Cocncn-Huther, Gdynia: Victona. 1992. s. 13 25.

¹¹' w przytaczanym artykule Sułek (2010) wymienia 3 postulaty odpowiedzialność za słowo; jawność warsztatu naukowego: język wypowiedzi socjologicznej