IMGT00

Przekonanie

konstytuujące

edukacje

globalny

edukacji

globalnej

pedagogikę polską, z drugiej strony, w konfrontacji z teorią postni J nlstyczną oraz rzeczywistością kulturową w Stanach Zjednoczony!! Autor zmierza do wykazania, że specyfika współczesnego s_wjj uniemożliwia prosty i „elegancki” wybór między teoriami pedagog nyml, celami wychowania, między „albo” i „albo”.

Edukacja globalna i jej cele

U podstaw edukcji globalnej leży przekonanie, iż ludzkość żyj współcześnie w ramach „globalnych systemów” (ekonomicznej politycznego, ekologicznego, technologicznego). Występuje przy tyt globalizacja najważniejszych problemów, przed którymi stoją narody w związku z czym ich rozwiązanie nastąpić może jedynie na poziomit ponadnarodowym lub światowym². Drugą przesłankę edukacji global nej stanowi globalizacja światowej kultury, której najważniejszym płaszczyznami są m.ln.: „rewolucja mikroekonomiczna”, akceptacji języka angielskiego jako języka międzynarodowego, upowszechniana osiągnięć naukowych oraz powstanie ogólnoświatowej kultury młodzieżowej. Dodatkowym aspektem globalizacji, pozostającym w sprzężeniu zwrotnym z wymienionymi, jest „kurczenie się”- przestrzeni geograficznej — w związku ze wzrastającą łatwością „przemieszczania się" ludzi i informacji⁴;

Głównym celem edukacji globalnej jest wyposażenie . młodego pokolenia w „globalną świadomość”, której tworzeniu służyć mają:

a)    przekazywanie przekonania, że ludzi na całym świecie łączy wspólny „status” biologiczny, historia, potrzeby psychologiczne oraz problemy egzystencjalne (stąd zadaniem nauczycieli jest; uczenie rozpoznawania uniwersalnych elementów kultury);

b)    kształtowanie postrzegania siebie samego 1 całej ludzkości jako części ekosystemu ziemskiego;

c)    rozwijanie umiejętności rozpatrywania siebie samego oraz I własnej grupy społecznej Jako uczestników życia Sftiędzy-narodowego;

d)    wykształcenie zdolności ujmowania cywilizacji w perspek' I tywie „globalnego banku kultury” — jako wytworu całego gatunku ludzkiego;

e)    uświadamianie, iż ludzie żyjący w różnych kulturach obierają i wartościują problemy światowe w oparciu o różne założenia |

Głównymi elementami ideału wychowania, zawartego w „eduka-,.jj skierowanej na Świat” są:    zawartego

1.    oparty o ideę pluralizmu kulturowego dialog mlędzykulturo- giob»in*j

_w«_traktowany jako alternatywa dla technokratycznej idei

„monokulturowego, konsumpcyjnego społeczeństwa światowego” ^s.

2.    orientacja na globalną zmianę, rozumianą jako zdolność do rozpatrywania „zmiany” w makroskali, w aspekcie dynamicznym 1 systemowym (np. poprzez przyjęcie założenia o „ukrytej złożoności”)⁶.

3.    antycypacja, pojmowana jako zdolność do „przewidywania trendów l kreowania alternatyw” ⁷, zakładająca zdolność do konsekwentnego myślenia w kategoriach „światowego systemu” i analizowania problemów w kategoriach „kontrowersji”⁸.

4.    uczestnictwo, rozpatrywanie jako dążenie dó współudziału w rozwiązywaniu problemów światowych, (w efekcie identyfikacji jednostki z całym gatunkiem ludzkim)⁹.

Kształtowanie 'globalnej, świadomości i wprowadzanie w życie ideału wychowawczego edukacji globalnej stanowić ma punkt wyjścia urzeczywistniania idei globalnego (światowego) społeczeństwa.

Tradycyjne ideały wychowania wobec globalizmu

Przedstawione wyżej w ogromnym skrócie idee globalistów¹⁰ pozostają w dużej};sprzeczności z tradycyjnymi ideałami wychowania krajów Zachodu, jest to dobrze widoczne na przykładzie Stanów Zjednoczonych, gdzie edukacja globalna — jako „alternatywa” pedagogiczna — posiada najwięcej zwolenników. Jednym z podstawowych cel celów edukacji amerykańskiej jest kształtowanie lojalności wobec ed_u^e|_<^^,,sl‘^,ei „amerykańskiego ideału”. Stąd, główny nurt teorii pedagogicznej jest globalnej tam „zogniskowany na państwowej perspektywie”, a celem edukacji jest osiągnięcie pełnej identyfikacji młodego pokolenia z państwem ".

Nic więc dziwnego, że zwolennicy edukacji globalnej są ostro krytykowani przez „przywiązanych do amerykańskich Ideałów teoretyków za

2.

s:

4.

Por. W. M. Knlep, biutlopmmi Edueatloo: EunUal to a Global Ptnptethje- TA DnthpmM Crlils atu1 Amtrtcan Edtuatton, red, C. Joy, W. M. Knlcn M. 146-151.    '•

Por. ]■ Becker. EdueatUn Jor a Global Sottoty, Bfoomlngeon 1973 j L Anderson, Sdioollng and CWwabtp tn a Global Ap. Blośmiiigipfi 1987,

Intarnatlomd York 1987.

*»• 23-27,

B. R. ]ovce A. M. NlchoUon, !mptratives for GlobalEducatton (w:) ScAoo/lngfor the Global Age. red. 1. Becker, New York 1979. s. 103.

R G. Hanvcy. An Attalnab/e Global Ponptcttoi, New York 1987, k. 13-14. l-r Beckcr, Ptnpettdts on Global Edaratton, „Soclal Eduoatlon”, Nov,/Dec. 1974. s. 680.

i W ^ANⁿt;r,;, %ćiiieit/afy Sclioól Programs (w:) Sckoollng for..., op. clt. s. 148.

nhtzćrnc omówienie Ideałów, celów l treści edukacji globalnej znaleźć można w; fś Mi-lotlk, „Edutacja skierowana na fwtai" — tdtat wyebomwezy XXI wtoku. „Kwartalnik

fi |(|g^ 3.

S^CLamy|^C^"^w<r G/oM    -Educatlon Research Quaitcrly". 1983. nr 1. s. %

^0 Zbyszko Melosik

tdukacja globalna: nadzieje i kontrowersje

49