IMG�50

Nauczyciel

»Ch

^res«ę

V»tt.

hfe.

H-

¹ ha

f*Qy

aby

inia

f*s

yw-

fają 14 r. Iro-sa-aer-adu nia. Izy-

ikc-

uęc

)sze

oia-

ich

roz-

:ych

w o-leży aoay

yczr

XTj'

racy

-ak'

per-

rtl/WJ

sta'¹

nych

leżef, ili#'

i#o-

,nr#

ot#*

„yrrii

ruiU'

użzd

ltvM‘

fi. P°

tpo'^c'

Hjij.iliecei nauczycieli z USA, bo około 41%. (...) * tok aktywności uczniów najczęściej narzekają ‘^sfcielejapońscy i polscy, 2—3 krotnie częściej niż ^mli. (...) Oparcie w rodzicach uczniów i wspól-^_; nimi najczęściej pozytywnie oceniają nauczycie-Mffikańscy—blisko 40%. (...) Najrzadziej—nau-japońscy i singapurscy po ok. 15% i polscy (W. Wiśniewski: Satysfakcja zawodowa nau-k fidcli, S- 3—9).

Ni satysfakcję zawodową składa się wiele czya-takich jak: swoboda w wykonywaniu swej rtjcy, zachęty do eksperymentowania, dobre kontak-iy i uczniami, szacunek środowiska, dobre warunki oracy. pomoc zwierzchnika, dobra atmosfera pracy i siole, odpowiednie zarobki, brak zagrożenia utrą* 3 pracy, pogłębianie swojej wiedzy — możliwość doskonalenia się, oparcie w rodzinach uczniów, doi] w kierowaniu szkołą — samorządność, prace pozalekcyjne i pozaszkolne.

Wyższą niż inni satysfakcję zawodową przejawiają «Połsct nauczyciele powyżej 10 lat pracy.

Niezbędne są badania kondycji zawodu nauczy-rielskiego. jego warunków pracy i życia, satysfakcji anodowej, stosunku nauczycieli do wielu problemów polityki edukacyjnej, w tym zarządzania i kiero-nna oświatą.

Szczególnie ważnym przedmiotem badań powinny być rozwój zawodowy nauczyciela i proces uspołeczni szkoły.

Należy również opracowywać i wypróbowywać kryteria i narzędzia wartościowania pracy, oceniania i awansowania kadr nauczycielskich, w tym doboru kadr kierowniczych oraz poszukiwać elementy moty-wacyjnego systemu wynagradzania.

Nauczyciele przeżywają wiele problemów wynikających z burzliwych przemian społecznych i gospodarczych, poszukiwania i kreowania nowych celów wartości, przeżywają brak wizji i strategii reformy i ąnemu edukacji. Niektóre z tych przyczyn nie znikną I szybko. Wiele z nich stanowi o efektywności pracy j pedagogicznej.

MEN i nauczycielskie związki zawodowe powinij opracować rodzaj „banku informacji” na temat i zawodu nauczycielskiego, aby móc na bieżąco podej-> otować odpowiednie decyzje doskonalące warunki j i efekty pracy nauczycieli.

i Nie można zapomnieć o stwierdzeniu Raportu I UNESCO pt. Uczyć się, aby być: „Przy konkretnym i •prowadzeniu reform, powodzenie, bądź niepowodze-| "fe zależy od postawy kadry nauczycielskiej. ”

CZESŁA W BANACH

MM,; I. EDUKACJA narodowym priorytetem. Raport ⁽ omie i kierunkach rozwoju edukacji narodowej h> PRL, "utam—Kraków 1989; 2. KONDYCJA stanu nauczyciel-W Polsce, Warszawa 1988; 3. T. MALINOWSKI:

Nauczyciel i społeczeństwo. Warszawa 1968; 4. NAUCZYCIEL. Kształcenie, dokształcanie, doskonalenie i funkcjonowanie w zawodzie. Pod red. Cz. Banacha i H. Kwiatkowskiej, częśc 1 (diagnoza), część 11 (propozycje zmian). Warszawa 1990; 5. Z. RATAJ EK: Nauczyciel h> kręgu uwarunkowań wewnętrznych szkoły, Kielce 1991; 6. SAMOŚWIADOMOŚĆ I samowiedza w pracy nauczyciela. Pod red. J. Maślanki i Z. Zaborowskiego. Warszawa 1984; 7. W. WIŚNIEWSKI: Satysfakcja zawodowa nauczycieli. Warszawa 1990; 8. WYBRANE zagadnienia z EWIKAN-u 88. Warszawa 1989; 9. ZAMIERZENIA reformatorskie w edukacji do 2000 roku. Program działania resortu edukacji narodowej na lata 1992—94, Warszawa 1992; 10. Z ZAGADNIEŃ kształcenia warunków pracy i życia nauczycieli. Pod red. K. Kwaśniewskiej, Bydgoszcz 1987.

NAUCZYCIEL — PRZEGLĄD HISTORYCZNYCH FUNKCJI

Nauczyciel (przez termin ten rozumiemy także nauczycielkę)

— wyrazy pokrewne i bliskoznaczne: wychowawca, wykładowca, profesor, pedagog, dydaktyk, instruktor, lektor;

— w języku angielskim: teacher, educator, professor, pedagogue, instructor, lector;

— w języku francuskim: enseignant. educateur. profes-seur, pedagogue, maitre, instructeur. lecteur;

— w języku niemieckim: Lehrer, Erzieher, Professor, Padagog, Didaktiker, Instruktor. Lektor,

— w języku rosyjskim: uczitiel. wospitatiel. priepoda-watiel, profiessor, piedagog, instruktor;

— to specjalność zawodowa; odpowiednio przygotowany specjalista do prowadzenia pracy dydaktyczno-wychowawczej (nauczającej) w instytucjach oświatowo-wychowawczych (w szkołach, przedszkolach, na kursach lub w innych placówkach pozaszkolnych albo poszkolnych). Iw tym znaczeniu będzie tutaj mowa o nauczycielu i zawodzie nauczycielskim, choć historycznie rzecz ujmując, termin ten obejmował (i obejmuje) również nauczycieli prywatnych („dozorców”, mentorów, guwernerów, korepetytorów młodzieży itp.), a współcześnie — przenośnie

— mianem „nauczyciela” określa się często także różnorodne środki kulturalnego oddziaływania (książkę, czasopismo, teatr, film, telewizję itp.).

Obowiązujące w Polsce powojennej ustawodawstwo rozróżnia nauczycieli i nauczycieli akademickich. Tutaj będzie mowa głównie o pierwszej grupie nauczycieli. Przez nauczyciela (bez bliższego określenia) należy rozumieć nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych powołanych na takie stanowiska w szkołach i innych placówkach oświatowych i szkoleniowych, wychowawczych, opiekuńczo-wychowawczych, leczniczych, leczniczo-wychowawczych i leczniczo-opiekuńczych, w zakładach poprawczych, w schroniskach dla nieletnich, w szkołach przy zakładach karnych, w bibliotekach szkol-

439

Wyszukiwarka