IMG�62

gowa, kalarepa cacy zbo^a spośród roślin rolniczych. Na glebach lżejszych popie* letnie można przyorywać również na wiosnę, wówczas w czasie zimy chronią bę przed erozja i wymywaniem składników pokarmowych. Do uprawy p oplocie w. można wykorzystać w czystym siewie bobik w ilości 230 kg nasion na I ha, bił, wąskolistny — 200 kg ha¹, pcluszkę — 130 kg ha ¹, facelię — 13 kg-ha'gorczyce. 20 kg ha * bądź mieszanki tych roślin, dostosowane pod względem składu <k> określonych warunków siedliskowych. Przykładem takich mieszanek może być lyrry^ łubinu wąskolistnego z pcluszką (150 + 73 kg-ha •>. wyki siewnej i bobiku(IZ5_tlOO kg-ha ')• pcluszką. wyki siewnej i bobiku (70 30 80 kg-ha¹).

Mniej przydatne jako nawozy zielone są międzyplony ozime, wysiewane

w deszczownie oraz w rejonach kraju o dużej ilości opadów atmoib

wrześniu i przyorywane w połowie maja, ze względu na silne przesuszenie glc^ oraz konieczność przeprowadzeńia orki wiosennej, która dodatkowo obniża wit gotność gleby. Można je stosować z dobrym skutkiem jedynie w gospodarstwa)

rycznych. Jako raiędzyplon ozimy można wysiewać żyto w czystym siewie w ilości 160 kgha*¹ oraz mieszankę żyta ( 100 kg-ha¹) i wyki ozimej <50 kg-ha'¹ >. Po ich przy. oraniu uprawia się takie warzywa, jak: kalafior, kapusta późna, ogórek, pomidą których sadzenie przypada na drugą połowę maja.

Jeszcze hardziej niż międzyplony ozime przesuszają glebę przedplony. cofce jak gorczyca czy facelia. Można po nich uprawiać rośliny siane lub sadzone pod koniec maja lub w pierwszej połowic czerwca.

ogół im większa jest masa przyorywanych nawozów zielonych a im wolniej ulegaą

Nawozy zielone, podobnie jak obornik, przyczyniają się do wzrostu plonu roślin nie tylko w pierwszym roku. lecz także w kolejnych latach po przyoraniu. Ni

one rozkładowi, tym dłużej może trwać ich działanie następcze. Zwykle ich driA nie pianotwórcze utrzymuje się przez 2—3 lata.

7.11. Nawozy mineralne

Nawozy mineralne, nazywane często w sposób nie zawsze uzasadniony

nawozami sztucznymi. są to związki mineralne, stosowane do nawożenia roiła w celu zaspokojenia ich wymagań pokarmowych. W porównaniu do nawozów naturalnych i organicznych, charakteryzują się większą dostępnością składników pokarmowych i szybszym, ale nie tak wszechstronnym, oddziaływaniem na rośliny. Mogą to być związki syntetyczne, wyprodukowane przez przemysł chemiczny, odpady przemysłowe bądź uszlachetnione kopuł iny. Przeważnie mają postać soli i zawierają jeden łub dwa składniki pokarmowe. Nawozy zawierające jeden z podstawowych składników mineralnych, nazywane są nawozami pojedynczymi, natomiast dwa lub więcej — nawozami wieloskładnikowymi. Oddzielną grupę stanowi* nawozy wapniowe, stosowane głównie w celu odkwaszenia i poprawy właściwości fizyko-chemicznych gleb oraz mikronawozy, zawierające niezbędne dla roślin mikroelementy.

7.12. Nawożenie azotem

Azot jest najbardziej plonotwórczym składnikiem pokarmowym roślin, którego niedobory w glebie zaznaczają się najczęściej. Jest on wykorzystywany do budowy wielu związków organicznych, jak. białka, kwasy nukleinowe, chlorofile. Rośliny pobierają azot z gleby głównie w postaci jonów azotanowych i amonowych, a niewielkie ilości tego składnika także w postaci amidowej za pomocą liści i łodyg w nawożeniu dolistnym.

Rośliny uprawiane przy niedoborze azotu, charakteryzują się powolnym wzrosłem, żółtozieloną barwą liści, zdrewnieniem tkanek i niskim plonem Pizena-wożenic azotem, zwłaszcza w późniejszych fazach wzrostu, może również powodować w iele ujemnych następstw. U ogórka jest ono przyczyną występowania pustych komór w owocach, zgrubiałej szyjki u cebuli, opóźnienia dojrzewania pomidorów i zwiększonego porażenia owoców chorobami. Nadmierne dawki azotu mogą być przyczyną obniżonej przydatności warzyw do przetwórstwa, zmniejszenia ich trwałości przechowalńiczcj oraz odporności na mróz roślin zimujących w polu. Niektóre warzywa, zwłaszcza o krótkim okresie wegetacji, np. szpinak, sałata, rzodkiewka, przy wysokich dawkach azotu i obniżonej zawartości innych składników pokarmowych gromadzą nadmierne ilości azotanów. Stąd leź w wielu wypadkach przy opracowywaniu zaleceń nawozowych należy uwzględniać nie maksymalną wielkość plonu, lecz najwyższą wartość biologiczną warzyw.

Pizy ustalaniu potrzeb nawożenia azotem, zwłaszcza warzyw w długim okresie wegetacji, należy uwzględnić:

• ilości azotu pobierane przez rośliny przy założonym plonie;

• zawartości azotu mineralnego w głębie, jako suma N-NO. i N-NH. w dwudziestocentymetrowej warstwie gleby;

• azot uwolniony w procesie mineralizacji substancji organicznej w trakcie sezonu w cgctacyjnego, którego szacunkowe ilości przedstawiono w tabeli 11.;

• wypłukiwanie azotu mineralnego z gleby przez wody opadowe, sięgające 15-30% całkowitej jego ilości, zależnie od natężenia opadów i rodzaju gleby.

Pizy ustalaniu dawek nawozu dla roślin o krótkim okresie wegetacji, wystarczy uwzględnić wyniki analizy próbek glebowych, pobranych krótko przed rozpoczęciem uprawy, wykorzystując przyjęte jako standardowe zawartości azotu mineralnego w glebie pod uprawę warzyw (tab. 2).

Mniej precyzyjne, choć najczęściej spotykane w praktyce jest ustalanie dawek azotu dla roślin na podstawie ich wymagań pokarmowych. W tabeli 12. podano podział roślin warzywnych na grupy, w zależności od ich potrzeb nawozowych, oraz wysokość zalecanych pod nic dawek azotu. Jeśli stosowane jest nawadnianie, to dawki te powinny być większe o 30-50%.

Aby uniknąć strat azotu oraz niekorzystnego wpływu nadmiaru soli w glebie na wzrost młodych roślin, część lego składnika stosuje się zwykle pogłównie Stężenie N mineralnego dla roślin wrażliwych na zasolenie, jak: pietruszka, sałata,

34 ł

Wyszukiwarka