I
I
nasienia), inkeksy Kotowskiego i Maguire
~ I ficsonie). Inny sposób wyrażania szybkości kiełkowania to azyblcoić r^nynii wskaźnikami. Są to: imlcx Picpcra Oest to źrodni czas kielkowu,^
I ’n (liczba skiełkowanych naikin.^
stee czasu) oraz ireefni czas kiełkowania 50% nasion zdolnych do kiełki Konieczne są dla wyliczenia każdego * łych indeksów skrupulatne obac,■*>*.. ^Jcgu kiełkowania każdego dnia od trzeciego dnia po założeniu testu do |Jjl w dwóch kolejnych dniach nie przybywa już skiełkowanych nasion. 3*« kidex Picpcra (służy również do określenia czasu, po którym należy^ enefSię kiełkowania nasion danego gatunku) ^
jg =, *»«■g *■*«* Jt.....^ r»
gdzie:
Je - liczba normalnie skiełkowanych nasion w kolejnych dniach obserwacji t — liczba dni od wysiewu
lndex Kotowskiego
g *â–
k,tj -«-k2ta
«■.....
♦.....> k. t.
xIOO
lndcx Maguirc’a
*t tj t.
fnd<rx Tw można wyznaczyć w sposób prosty, graficznie, nanosząc nacie*, rycit dni obserwacji od 3. do n-rego dnia trwania testu, a na osi rzędnychproctg^ kowanych nasion (linia ciągle wznosząca się aż do dnia tuż przed n-tym). Oznace* punktu 50% nasion skiełkowanych na osi rzędnych i poprowadzenie równoJcgkj* osi odciętyeJi. a następnie prostopadłej do niej w miejscu przecięcia z ktzywą»«k dów, wyznaczy nam na osi odciętych dna potrzebne do skiełkowania 50% nasnt inny parametr — żywotność nasion oznacza się za pomocą testu tetnuoUo wego. Polega on na potraktowaniu nasion lub zarodków cli Jorkiem 2.3,5-trifc&yte-trazoliny. Tkanki żywe barwią się trwale na czerwono, natomiast martwe poaogbą niezabarwione. Lokalizacja i wielkość powierzchni zabarwionej lub niezabarsiue decyduje o zaliczeniu nasienia do żywotnych bądź upoważnia do jego dyskwa& kacji. Test ten pozwala uzyskać szybszą informację o potencjalnej wartości sie* nej nasion. niż umożliwia to test kiełkowania, co jest bardzo pożyteczne przy cenie nasion o głębokim spoczynicu. nasion wykazujących powolne kiełkowanie Iż w wypadkach, kiedy potrzebna jest orientacyjna ocena potencjału kiełkowata W celu ułatwienia wnikania roztworu tctrazoliny nasiona należy odpowiedniospx-parować, co podają przepisy metodyczne. Do właściwej interpretacji wynikówlesfi niezbędna jest znajomość budowy nasienia ■ważności poszczególnych jego ezęśo dla rozwoju siewki.
1661
Zdrowotność nasion związana jest przede wszystkim z obecnością tub nie-^cnoicią organizmów chorobotwórczych, takich jak grzyby, bakterie i wirusy. Ocena zdrowotności nasion ma znaczenie z trzech powodów:
1. inokulum przenoszone przez nasiona może prowadzić do rozwoju choroby w polu i redukować wartość handlową plonu;
2. importowane partie nasion mogą wprowadzać choroby do nowych regionów;
3. ocena zdrowotności nasion może być pomocna w ocenie siewek i może wyjaśniać przyczyny słabego kiełkowania lub słabszych wschodów polo* wych.
Na oznaczanie zdrowotności mogą wpływać niektóre zabiegi zastosowane dla partu nasion (np. zaprawianie). Przy badaniu zdrowotności próbka analityczna sprawdzana jest bez inkubacji lub po inkubacji. Dla niektórych organizmów mogą być stosowane specjalistyczne metody, np. reakcje serologiczne.
Wilgotność jest to ilość wody w nasionach, wyrażona stratą masy po suszeniu według podanych zasad i wyrażona w procentach masy próbki przed suszeniem.
| Duże nasiona muszą być na ogól ześrutowane przed suszeniem. Obowiązkowe jest śrutowanie nasion gatunków takich jak fasola i groch. W wypadku, gdy śrutowanie | nasion jest obowiązkowe, a wilgotność nasion jest większa niż 17%, konieczne jest podsuszanie, a następnie ponowne ważenie, a także śrutowanie i suszenie.
Stosuje się temperaturę 103°C (±2°C) lub 130°C (±3°C). Pierwszą temperaturę stosuje się dla gatunków zawierających większe ilości olejków eterycznych lub tłuszczów, a więc takich jak: cebula, czosnek, rzodkiewka, kapustne, soja, papryka i gorczyca. Dla innych gatunków stosuje się temperaturę 130°C (*3°C).
W igor nasion zdefiniowany przez Międzynarodowy Związek Oceny Nasion (1STA) jest to „suma tych właściwości nasion, które określają poziom aktywności | nasion lub partii nasion w czasie kiełkowania i wschodów". Od poziomu wigoru zależą: szybkość i równomierność kiełkowania i wzrostu siewek, wschody połowę, ich liczebność, szybkość i równomierność, stan nasion po przechowaniu, transporcie, zwłaszcza dotyczy to utrzymania zdolności kiełkowania. Spadek wigoru następuje | dużo wcześniej niż spadek zdolności kiełkowania nasion, i tu leży odpowiedź na pytanie: dlaczego w praktyce partie nasion o podobnej zdolności kiełkowania różnią się często tak znacznie wigorem.
W warunkach stresowych nasiona o wysokim wigorze będą wschodzić lepiej niż nasiona o niskim wigorze, nawet jeśli nie ma różnic w kiełkowaniu laboratoryjnym. Nawet w czasie przechowywania nasion o malej zawartości wody i w niskiej temperaturze, stan nasion po przechowaniu będzie zależał od początkowego wigoru. Podobnie w transporcie - nasiona o wysokim wigorze będą bardziej odporne na stres (np. wahania temperatury i wilgotności względnej) niż nasiona o niższym wigorze.
Firmy nasienne wykorzystują wyniki testów wigorowych do rejestrowania zmian jakości nasion podczas różnych faz produkcji i obróbki nasion. Na podstawie wyników testów wigorowych podejmuje się decyzje co do przydatności partii nasion do przechowania oraz co do warunków i długości okresu przechowywania.