IMG�79

Do określania wigoru nasion stosowane są różnego rodzaju kis * musi być: powtarzalny (standaryzowany), obiektywny, w miarę piSSi szybki, a jego wyniki muszą wysoko korelować ze wschodami pofo_A/ V właściwie zinterpretować.

Jest co najmniej kilka klasyfikacji testów, ale najczęściej Hcaotiw dział na 3 grupy: I) testy oparte na kiełkowaniu, 2) fizjologiczne i oraz 3) testy złożone,

Do pierwszej grupy zalicza się: testy oceny wzrostu nicwek,^ -test, test Hiltnera oraz testy przyspieszonego oraz kontrolowanegoita/*,, się je za łatwe w stosowaniu i na ogół powtarzalne. Za bardzo przydaj _v ^ nasiennej uważa się dwa testy: przyspieszonego starzenia (AA - acctier^^

'" ^.........u 'W

i kontrolowanego starzenia (CD — contolled deterioratioń), Zaletą ją

wość zastosowania w przechowalnictwie nasiennym oraz dla dużej ków. Cold-test jest najpowszechniej stosowany ze wszystkich testów'Ai-' ^

w*.

chociaż jego mankamentem jest brak powtarzalności między laboratoria, z powodu trudności w standaryzowaniu używanej do oceny gleby.

W testach z drugiej grupy wykorzystuje się fizjologiczne i btocłm^ j

ściwości nasion jako wskaźniki wigoru i są one uznawane lako przyolntr^ bardziej znane to: test eIektroprzewodnietwa eksudatów lub wód najtoimjJJj

tetrazolinowy.    _

Testy złożone zawierają ocenę opartą na badaniu więcej niż jeó«jj Klasycznym przykładem jest test wigorowy stresu kompleksowego (CSVTJ plex stressing vigour test). Testy te są obiecujące, wymagają jednak saafj opracowań dla poszczególnych gatunków, z uwzględnieniem s/crolocp ^ warunków środowiska.

Tożsamość. Wytworzenie dużej liczby blisko spokrewnionych edne, siło naukowców do opracowania skutecznych metod ich odróżniania. śtarś,.*] tożsamości są zróżnicowane — od wizualnej oceny morfologicznej do naJ wych testów wzrostowych, cytologicznych lub biochemicznych. Zwyłkw wanic jednej tylko metody nic wystarcza do odróżnienia odmiany. Stoujtipj jednocześnie kilka metod, z których jedne umożliwiają zaliczenie odmóijśy

ncj grupy, inne - bardziej specyficzne — jej zidentyfikowanie. Na nuiouilk kach przeprowadza się ocenę morfologiczną, test tluorcsccncji, testy cswfcjć i elektroforetyczne. Tc ostatnie nabierają coraz większego znaczenia w wjjfcj odmian, pozwalają bowiem uzyskać „odcisk palca” odmiany, tj. chmtejw dla odmiany obraz prążków białkowych. Zwykle oceniane nasiona pcf6*rr»W| z nasionami próbki wzorcowej, a siewki i rośliny ze znajdującymi się woja| fazie rozwojowej siewkami i roślinami wzorca, rosnącymi jednocześni* wla średnim sąsiedztwie, w identycznych warunkach środowiska.

Nowe, niekonwencjonalne rodzaje testów tożsamości to grups whi* kerów molekularnych DNA (RFLP, PCR i RAPD), cytometris przepływ* ® puterowa analiza obrazowa. Specyficznym typem technik rzadziej stcuo®®*f oznaczanie liczby chromosomów i ploidalności roślin.

L

166,

9.3. Przygotowanie nasion do siewu

Poszczególne zabiegi poprawy jakości nasion mają na celu: I) przyspieszenie kiełkowania nasion i zwiększenie wigoru siewek, 2) zwiększenie odporności nasion i roślin na choroby i szkodniki, 3) ułatwienie wysiewu, 4) nasiona ekologiczne.

9,3.1, Przyspieszanie kiełkowania nasion i zwiększanie wigoru siewek

Segregowanie

Jakość nasion jest ściśle związana z ich cechami fizycznymi: wielkością, gę* stością, barwą, uszkodzeniami okrywy nasiennej. Segregowanie nasion polega na rozdziale partii nasion pod względem wyżej wymienionych cech. Najbardziej znanym sposobem segregowania jest frakcjonowanie według wielkości. U widu gatunków siew dużych nasion zapewnia wcześniejsze wschody. Nasiona większe wydają zwykle większe siewki, o silniejszym wzroście. Nasiona drobniejsze szybciej tracą wartość, a podczas przechowywania wykazują większą wrażliwość na porażenie przez czynniki chorobotwórcze.

Firmy nasienne wprowadzają do praktyki różne metody segregacji nasion, do niedawna pozostające w sferze badań. Do eliminowania niedojrzałych nasion pomidora, ogórka, papryki, pora wykorzystuje się fluorcsccncję chlorofilu wywołaną naświetlaniem nasion laserem. Różnice w barwie stanowią podstawę do eliminacji nasion z nekrotycznymi plamami na powierzchni, które są spowodowane obecnością grzybów, np. na nasionach fasoli i grochu. Nasiona gatunków z rodziny kapuslowatc wydzielają podczas pęcznienia żółto fluoryzującą synapinę, w ilościach odwrotnie proporcjonalnych do wigoru nasion. W celu separacji nasion na żywotne i nieżywotne poddaje się je pęcznieniu, a następnie otoczkuje celulozą, która adsorbuje wyciekającą synapinę. Wysuszone nasiona są następnie rozdzielane w świetle UV. Separację nasion z mikrouszkodzeniami okrywy nasiennej umożliwia MYS fang. machin* vision system). Zasada działania tego układu polega na porównaniu (przez komputer) wielokrotnie powiększonego obrazu powierzchni nasion z ustalonym wcześniej wzorcem i odrzuceniu nasion odbiegających od lego wzorca.

Kondycjonowanie

Zabieg ten polega na kontrolowanym zwiększaniu zawartości wody w nasionach do poziomu, który umożliwia przebieg procesów metabolicznych poprzedzających kiełkowanie właściwe, nie wystarcza natomiast do rozpoczęcia wzrostu zarodka i przebicia przez niego okrywy nasiennej. Wyróżnia się kilka metod kondycjono-wanta: hydrokondycjonowanie, osmokondycjonowanie i malrykondycjonowaiije. Podczas bydrokondycjonowania nasiona są umieszczane w specjalnych kolumnach wypełnionych napowietrzaną wodą, w atmosferze nasyconej parą wodną lub w aerozolach. W wyniku tego zabiegu następuje skrócenie czasu i wyrównanie kiełkowania