nia 2003 r (Dy., U. z 2004 r. nr II poz. 94 z późniejszymi zmianami), w dzcniu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 26 marca 2004 r. „VV spraw*^ pobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwaraatanowyt)' (Dz. U. z 2004 r. nr 61, poz. 571 zc zmianami) oraz w rozporządzeniu Minitirt^. nictwa i Rozwoju Wsi z 8 czerwca 2004 r. zmieniającym rozporządzenie w zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwaraatancuy^ (Dz. U. nr 138, poz. 1466). Zgodnie z art. 15 Ustawy rośliny, produktyroiliiuf,laj. rc są wprowadzane lub przemieszczane na terytorium Rzeczypospolitej Folóuy szczególnie podatne na porażenie przez organizmy kwarantannowe i stwarzają i*, bezpieczeństwo rozprzestrzeniania się tych organizmów, powinny być nopttrntt w paszport wydany przez wojewódzkiego inspektora Państwowej Inspekcji Ort«. ny Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) albo właściwy organ innego państwa czkało*. skiego Unii Europejskiej lub świadectwo fitosanitarne. Bez tych dokumentów transport z roślinami lub produktami pochodzenia roślinnego nie może prztkmeą: granicy. W razie wystąpienia lub podejrzenia wystąpienia organizmów kwrastry nowych rolnicy mają obowiązek zawiadomić o tym najbliższy oddział PfOfcK Muszą także podporządkować się zarządzeniom tych organów, dotyczącym lifry dacji ogniska choroby lub szkodnika. Decyzją PIORiN materiał roślinny, wkrajyn stwierdzono występowanie agrofuga kwarantannowego, może być zniszczonyJub przeznaczony wyłącznic do konsumpcji w miejscu wystąpienia. Wraz ze wzraten międzynarodowej wymiany towarowej, w tym warzyw, obserwuje się w osunńń latach rozprzestrzenianie się nowych gatunków chorób i szkodników awiccaątl z innych krajów. Są też. gatunki, które znalazły się w krajowych agroecnozacli drop | naturalnej migracji. Z chorób są to: śluzowe więdnięcie psiankowatych (bakteria fa'-słonia solanaceamm). rak bakteryjny pomidora (C/avibacter michiganensit sułs;. michiganensis). czarna plamistość bakteryjna pomidora (Xunthomonas ws/catortłl ostra bakterioza fasoli (Xcmthonomas campestris p\. phaseoff), pierścieniowa plamy stość pomidora (Toma to ringspot ncpovirus). Wśród szkodników kwarantann owyd | największe zagrożenie dla warzyw mogą stanowić nicienie - niszczyk ziemmacnk (Ditylenchus destructor) żerujący oprócz ziemniaku na korzeniach marchwiom u , czosnku), mątwik ziemniaczany (Globodera rostochiensis) oraz miniarki (Lirżernym trifolii, L. huidobrensis. L. sativae), wciornastek kalifornijski (FrankUniella eta-dcntałis), mączlik ostroskrzydły (Bcmisia tabaci) oraz zachodnia stonka kukuryifeil- i na (Diabrotica virgifera). którą po raz pierwszy stwierdzono w Polsce w sierpem 2005 roku.
Y6.1.2. Metody agrotechniczne
Metoda ta polega na stosowaniu zabiegów agrotechnicznych w sposób zapewniający roślinom optymalne warunki wzrostu i rozwoju, przez co zwiększa srę naturalną odporność roślin na choroby i szkodniki. Z drugiej strony przez celowi zmianę środowiska można spowodować pogorszenie warunków rozwoju patogenów i szkodników. Metoda agrotechniczna jest bardzo cenna przede wszystkim dlatego
•Inycb nakładów ani Środków, a jednocześnie ®|g|
Ml unia. nie wymaga spccj
K
d>
i sprzyjający wzrostowi zdrowej rośliny wchodzi w zakres ochrony przed agrofagami. Wadą mclod agrotechnicznych jest ich i***>na skuteczność. Jednakie w stosunku do niektórych grup agrofagów bakterie, nicienie) nie ma w zasadzie bardziej skutecznch metod niż agro-Mdaićme. W integrowanych systemach ochrony roślin metody agrotechniczne są jn«c metodami podstawowymi i muszą być uzupełniane innymi metodami tylko Ptyk.oilc same nie zapewniają wystarczającej ochrony. Z agrotechnicznego punktu yiłusia do czynników ograniczających, a w niektórych wypadkach eliminujących eytitpowanie agrofagów w uprawie warzyw można zaliczyć: uprawę roli, zmia-nwuuc. nawożenie, stosowanie zdrowego materiału siewnego i sadzeniakowego, imnin siewu, sadzenia i zbioru oraz zwalczanie chwastów.
Dobrze uprawiona gleba sprzyja wegetacji roślin, potęgując ich naturalną od-prcodC na choroby i szkodniki, natomiast na glebie ile uprawianej, rośliny słabo ro!w^Ika/W)ą 2™*ks7onł* podatność na agrofagi, gorzej plonują. Na przykład ,m> ,y Zł?>ob%lcga utracic w°dy * jest czynnikiem walki z chwastami, “każny Cmączniaki. rdze. zgorzele). Podorywka niszczy 8lCb,C r°lnicc ' Stówce. Wydobyte na powierzchnię młode rawói BTą wp,y>vem suszy. Głęboka orka jesienna hamuje
Wkodniki zimniarc lc ^ chorób t szkodników. Wyrzucone na powierzchnię gleby nicc nedraki i'dnu o róznYch stad*ach, jak np. wciornastki, zmicniki, miniarki, roi-Zabieli ten num™ WC? Riną w. msk»ch temperaturach lub są zjadane przez ptaki.
{omv nraetrwmlftit** rAvvnie7 liczebność śmietek i oprzędzików, a także niektóre fottny przetrwalntkowe pasożytniczych grzybów.
16.1.3. Zmianowanie
Prawidłowo stosowane zmianowanie może zmniejszyć zagrożenie roślin ptzez agrofagi. Brak zmianowania powoduje wzrost porażenia, np. cebuli przez głownię, kapusty ~ przez kiłę, pomidora - przez zgorzel podstawy łodyg • czarną zgniliznę owoców, a ogórka - przez kanciastą plamistość bakteryjną. Prawidłowe zmianowanie zmniejsza zagrożenie roślin przez agrofagi. lec* nic może całkowicie zapobiec chorobom i szkodom przez nie powodowanym. Na ogól daje ono niezłe wyniki w ochronie przed niewłaściwymi patogenami glebowymi, które przeżywają w glebie tak długo, jak długo zachowują się tam resztki roślinne, mogące
w glebie przez bardzo B B_.e|rwalniki. Wyeliminowanie źródeł infekcji przez bie lub tworząc dlugowieczn P ^ ^>otłjłtnych jest wobec nich niemożliwe lub
zastosowanie przerwy w lych patogenów zalicza się m.in. promieniowiec
praktycznie niewyk°M»|*\ cy parcha zwykłego ziemniaka i wielu warzyw ko-Streptomyc** *cables