np. wyrastaniem szczypioru i korzeni u cebuli i czosnku oraz kiełkowaniem u ziemniaków. Najczęście j stosowane preparaty z tej grupy zawierają egzogenne i V bitory podziałów komórkowych. Należy do nich hydrazyd kwasu maleinowego Hydrazyd kwasu maleinowego (1,2-dihydro-3,6-pirydazyno«lion) sowany od lat 60. ubiegłego wieku na cebulę, czosnek i ziemniaki Preparaty z^c rające hydrazyd maleinowy to m.in zarejestrowane w naszym kraju Fazor i Elt^
Fazor 80 SG zawiera 80% hydrazydu kwasu maleinowego w postaci soli sodon*
W cebuli zabieg wykonuje się w momencie, gdy około 50% roślin na plantacji nxti łamany szczypior, ale liście są jeszcze zielone, tj. na około dwa tygodnie przed zbity, rem. Cebula powinna być wyrównana pod względem dojrzałości. Zabieg wykonam za wcześnie obniża plon i powoduje mięknięcie cebul w czasie przechcnma,|^ natomiast przeprowadzony zbyt późno, gdy szczypior zaczyna zasychać, jest tnniei skuteczny. Substancja czynna przemieszcza się w cebuli ze szczypkmi do wkrzchol- 1 ków wzrostu i tam zalega przez okres przechowywania, hamując podziały komór. I ko we. Stosowanie hydrazydu maleinowego jest zalecane w cebuli przeznaczona <k I długotrwałego przechowywania (co najmniej do lutego) w przechowalni zwykłej Powłoki jadalne (woski). Mają na celu zmniejszenie wymiany gazowej, a głównie parowania wody z tkanek warzyw. Powłoki woskowe nałożone rapt I wicT2chnię warzywa stanowią cienką warstwę zaporową dla gazów. Dodatkową ia 1 rolą jest nadanie produktom ładnego połysku. Stosowanie powłok jest korzynoc I również z tego względu, żc podczas mycia i czyszczenia warzyw usuwane są z po. I wierzchni kutikuli naturalne woski roślinne. Głównymi składnikami tych powłok są I woski, polisacharydy i proteiny. N ickiedy dodaje się substancje modyfikujące cechy I użytkowe. Należą do nich emulgatory i plastyfikatory (glicerol, kwasy tłuszczowe). Polisacharydy zawarte w powłokach jadalnych należą do rozpuszczalnych pochodnych celulozy. Do handlowych preparatów należą m.in. Proloog. Sempcrfttah i Ftt- | shscel Przykładem zastosowania powłok jadalnych jest woskowanie marchwi i t- 1 nych warzyw korzeniowych, papryki, melonów, bakłażanów, a z owoców - jabłek | i cytrusów. Powłoki jadalne ograniezają wprawdzie tempo procesów (izjologiczaycb zachodzących w warzywach i owocach, ale nic zmniejszają zagrożenia roztojen chorób infekcyjnych, które są istotną przyczyną obniżenia jakości tych produktów Z tego względu szuka się preparatów, które pozwoliłyby jednocześnie ograniczyć rozwój patogenów. Opracowano już formuły preparatów, których stosowanie łączy w sobie efekt barierowości dla gazów z inhibicją rozwoju grzybów i bakterii patogennych. Preparaty te zawierają w swoim składzie na przykład kwas sortowy, benzoesan sodu, sorbinian potasu, olejki eteryczne (sosnowy lub chrzanowy). Rozwój mikroorganizmów hamuje również preparat Chito&an. Jak na razie, tego typu preparaty nie są dopuszczone do stosowania w Polsce.
Promieniowanie jonizujące. Początki badań nad zastosowaniem promieniowania jonizującego do przedłużenia trwałości produktów spożywczych sięgają końca lat 50. ubiegłego wieku. Promieniowanie jonizujące (gamma, X, szybkie elektrony) powodują wiele zmian w żywych komórkach. W środowisku wodnym tarczą się aktywne wolne rodniki, które reagują ze /.wiązkami chemicznymi awtym
t
3301
. „i tym z DNA Na skutek tych reakcji /ostają uszkodzone struktury ^ ińcwi podmły komórkowe ora/- rozkład enzymów wpływających na Komóiki (roiltn. bakterii, grzybów. itd > tracą więc zdolność do po-dojrzewają z opóźnieniem W zalotności od produktu oraz dawki się rozmaite efekty technologiczne:
^dabie* procesów wzrostu warzyw - w tym celu stosuje się najniższe
• JJki promieniowania: 0,03-0.15 kGy (kilogrejów) dla cebuli, czosnku, ciemniaków, natomiast l .0-3.0 kGy dla grzybów jadalnych;
t 0półnicnie procesów dojrzewania - dawki około 1,0 kGy dla pomidora
* iptPOto
( niszczenie drobnoustrojów powodujących zepsucie produktów - dawki 1.5 kGy dla pomidora, 1-3 kGy dla papryki i rozdrobnionych warzyw, 10 kGy dla suchych przypraw;
, zwalczanie szkodników magazynowych - dawki 0,1-1,0 kGy dla suszo-tych warzyw, nasion roślin motylkowatych (fasola, groch), przypraw.
• zwalczanie mikroorganizmów chorobotwórczych, np. bakterii wywołujących choroby przewodu pokarmowego - dawki 5-10 kGy;
• radiacyjną pasteryzację warzyw i owoców - dawki do 10 kGy.
hkc fród** promieniowania jonizującego stosuje się urządzenia izotopowe. vne wykorzystujące kobalt Co-60 oraz maszynowe, w tym akceleratory elektrodo energii do 10 McV oraz urządzenia wytwarzające promieniowanie X o cner-^,Jo5 McV (mcgaclektronowoltów). Najczęściej stosowane są źródła kobaltowe. foWawądo wydania pozwoleń na stosowanie metody radiacyjnej do żywności są jfoanenly zatwierdzone przez Komisję Kodeksu Żywnościowego w 1983 roku. Sfrerd/ono w nich. że napromieniowanie żywności dawką do 10 kGy nie powodu-ittfaych niekorzystnych zmian w produktach. W Polsce obowiązują zezwolenia napromieniowanie w odpowiednich dawkach następujących produktów spożyw-3)«k cebuli, czosnku, pieczarek świeżych i suszonych, przypraw.
Traktowanie termiczne. Traktowanie termiczne polega na oddziaływaniu na woywa wodą lub powietrzem o podwyższonej temperaturze. Metody termiczne ***** niekiedy do przedłużenia trwałości różnych warzyw. Temperatura przy obiegu mc może być zbyt wysoka, a czas traktowania zbyt długi, z uwagi na niebez-ptoemtwo wystąpienia efektów ubocznych - uszkodzenia struktur komórkowych, omszenia oddychania, przyśpieszenia dojrzewania itp. Przykłady zastosowań metody termicznej i osiągane efekty:
• Dokładne usunięcie zarodników grzybów i bakterii w środowisku wodnym. W tym celu stosuje się natrysk lub kąpiele w gorącej wodzie, często w połączeniu ze szczotkowaniem. Zabieg taki jest korzystny dla owoców papryki słodkiej i pomidorów.
• Rozprowadzenie naturalnego nalotu woskowego na całej powierzchni wa-rzyw co powoduje m.in. zasklepienie aparatów szparkowych i zmniejszę-nic Ininspiracji, na przykład u owoców papryki słodkiej.