IMG�03

21.3.4. Nawożenie

Bardro wskazane jcsl. jeśli to możliwe, obfile nawożenie obornikiem Najeży je Mwmć wyłącznie jcsiemą. W produkcji nasiennej warzyw 'losuje się nieco wyższe nawożenie potasem i fosforem niż w ich uprawie na konsumpcję. Z kolei W roślinach dwuletnich unika się wysokiego nawożenia azotowego w pierwszym roku uprawy, aby rośliny (sadzonki lub wy sadki) przed zimą zdążyły się zahartować

21.3.5. Metody uprawy

Wiele gatunków rocznych uprawia się podobnie jak rośliny przeznaczone na konsumpcję. Niektóre z nich jednak wymagają nieco wcześniejszego siewu. np. nasiona kalafiora. / powodu bardzo długiego okresu wegetacji, wy siewa się do szkłami jut w październiku poprzedniego roku. Inne warzywa roczne nie mogą być uprawia* ne z siewu lub w gruncie, gdyż nie zdążą, w warunkach klimatycznych Polski wydać nasion, np. późne odmiany sałaty kruchej, papryki lub melona

Gatunki dwuletnie z grupy kapustnych i korzeniowych uprawia się dwiema metodami wyaadkową i bezwysadkową. W tej pierwszej rośliny uprawia się w panmywi roku tak jak na konsumpcję, następnie jesionią wykopuje i przechowuje przez zimę w kopcu lub w przechowalni Na wiosnę następnego roku rośliny wysadza się na nowe pole Tam wypuszczają one pędy nasienne, kwitną i wiążą nasiona. W drugiej metodzie nasiona sieje się później, tj w lipcu i sierpniu, a rośliny zimują u gruncie W drugim roku wytwarzają one pędy nasienne, kwitną i wydają nasiona Zaletą metody wyaadkowej jest możliwość selekcji roślin przed ich kopco-w anicm i po otwarciu kopca. Wadą natomiast jest wysoki koszt robocizny i zajęcie pól w gospodarstwie przez pełne dwa lata. Z kolei zaletą metody bc/wysadkowej jest oszczędność pola (do Iipca aa pofu można uprawiać niektóre rośliny, np. ziemniak wczesny łub rzepak ozimy), niższe nakłady robocizny (rośliny obrcdla się zamiast kopcować) oraz wcześniejsze dojrzewanie i nieco wyższe plony nasion. Poważną wadę metody bezwysadkowej stanowi niebezpieczeństwo wy ma rznięcia roślin zimą oraz brak możliwości selekcji roślin. Z lego powodu metodę bezwysadkową stosuje się tylko do ostatnich rozmnożeń nasiennych.

21.3.6. Izolacja

Jej przestrzeganie jest konieczne ze względu na niepożądane przekrzyźowa-nia roślin tego samego gatunku z inną odmianą tego samego gatunku, rośliną z tej samej gmpy roślin lub chwastów należących do lej samej rodziny botanicznej. Mówi się wtedy o zachowaniu minimalnej odległości od takich roślin, a izolację określamy jako przestrzenną. Niebezpieczeństwo przckrryźowania może też wynikać z jednoczesnego kwitnienia komponentu męskiego (R.) - donora pyłku i linii ma-•sczasj (K»X z której docelowo będzie się zbierać nasiona. Wówczas F. trzeba wysiać

7-10 dni wcześniej niż nasiona R_m, jest to tzw. izolacja czasowa (np, w produkcji na-₍ion odmiany mieszańcowej pomidora). Brak zachowania izolacji jest obecnie najgęstszą przyczyną dyskwalifikacji plantacji nasiennych. Szczególnie groźne jest to „ roślin wiatropylnych (burak ćwikłowy, szpinak), które łatwo się krzyżują, i roślin obcopylnych o ważnych cechach użytkowych (np. cebulach o kolorowych łuskach). Izolacje przestrzenne są też zawsze w produkcji nasion odmian mieszańcowych (F,) większe niż odmian ustalonych. Ich produkcja w porównaniu z odmianami ustalonymi (U) jest trudniejsza i mniej wydajna. W tabeli 5. podano niektóre minimalne izolacje przestrzenne dla ważniejszych warzyw uprawianych na nasiona w Polsce.

TABELA S. Minimalne izolacje przestrzenne dU wybranych gatunków warzyw uprawianych i przeznaczeniem na nasiona

Gatunek		I rok uprawy		II rok uprawy
		NE*(m)	NKS(m)	NK<»>	NKS(ra)
Kapusia głowiasta	U	2	2	1000	600
	F,	2		1000
Burak ćwikłowy	U	2	2	1000(4500y	600
	F,	2		im (4500)
Cebula	U	2	2	500	1000
	1'.	2		3000
Marchew	U	2	2	1000	300
	Fi	2		1000
Kalallor	U	1000	600
	F.	1000
fuaudor	U	50	50
.—-__	F.
Ogórek	U F.	500 1000	500
Groch	U	2	2
lasola*	U	30(200)*	50(200>•
Sałata		500	JO©

^lU-uuakan,F_l-aścuańcowx

'M - nationa denar (nasiona przcdbupwc i barowe    nasiona kwalifikowane (lin rozmno

żenie) i standartowe ’ Odmiany o kolorowej łusce.

‘ I asoła MtttiitWŁ

21.3.7. Selekcja

Zabieg ten jest kluczowym momentem w produkcji nasion - polega na usuwaniu roślin nietypowych. Dotyczy to całego cyklu produkcji. W pierwszym roku usuwa się rośliny, które różnią się pokrojem, wczcsnością kwitnienia lub ksztułtem korzenia. W drogim roku usuwa się rośliny, które mają inny pokrój liści, wyraźnie róźniąsię wzrostem pędów nasiennych lub morfologicznie od innych roślin (np. zbyt

J

1395