Imm01

Odm W IM)/. IMMINOMK.K/.NA 1.7

fragment Fc. To umożliwia wchłonięcie i zniszczenie go przez fagocyt (sfagocytowanic) - przeciwciało działa jako opsonina. Fagoeyty mogą rozpoznawać materiał przez /aktywowany dopełniacz (C'3b) lub przez przeciwciało jako opsoniny, ale fago-cytoza jest najbardziej wydajna, kiedy obecne są oba składniki (Ryci. 10).

■    ANTYGENY

Początkowo określenie antygen używano dla jakiejkolwiek cząsteczki. która indukowała wytwarzanie swoistych przeciwciał (generator przeciwciał). Obecnie, jest ono pojęciem znacznie szerszym i oznacza jakąkolwiek cząsteczkę, która może być swoiście rozpoznawana przez elementy układu odporności nabytej, to znaczy przez komórki B lub T. lub przez obie.

Cząsteczki przeciwciał nie wiążą się z całym czynnikiem zakaźnym. Ze względu na ich swoistość każda cząsteczką przeciwciała wiąże się z jedną z wielu cząsteczek - antygenów - na powierzchni mikroorganizmu. Może istnieć kilka różnych przeciwciał dla danego patogenu, każde wiążące inny antygen na powierzchni patogenu. Każde przeciwciało wiąże się z, ograniczoną częścią antygenu zwaną epitopem. Poszczególny antygen może mieć kilka różnych lub tych samych powtarzających się epitopów (Ryc. I II). Przeciwciała są swoiste raczej dla cpito-pów niż. dla całej cząsteczki antygenu.

Sposób w jaki tworzy się wystarczająca różnorodność cząsteczek przeciwciał dla wiązania wszystkich antygenów napotykanych w ciągu życia wyjaśniono w Rozdziale 6.

Rozpoznanie antygenu jest podstawą wszystkich odpowiedzi odporności nabytej

Komórki T również rozpoznają antygeny, ale pochodzące z komórek. które są prezentowane na powierzchni gospodarza jako małe fragmenty polipeptydów. Na przykład, komórka gospodarza, która została zakażona wirusem będzie prezentować mały fragment białek wirusowych na swej powierzchni, czyniąc ją w ten sposób natychmiast rozpoznawalną dla cytotoksycznych komórek T. Fragmenty antygenu są prezentowane na powierzchni komórek przez grupę wyspecjalizowanych cząsteczek. Są one zakodowane w zestawie genów znanych jako główny układ zgodności tkankowej (MHC) i konsekwentnie zwane są cząsteczkami MUC". Komórki T używają swoich antygenowo - swoistych receptorów (TCR) dla rozpoznania peptydów antygenowych związanych z tymi cząsteczkami MHC (Ryc.1.12).

Zasadniczą sprawą dotyczącą antygenu, którą trzeba zapamiętać jest to, że jest on inicjatorem i siłą napędzającą wszystkie odpowiedzi odporności nabytej. Układ odpornościowy rozwinął się dla rozpoznawania antygenów, niszczenia ich oraz usuwania źródła ich wytworzenia - bakterii, komórek zakażao-nych wirusem, itp. Gdy antygen zostanie usunięty, odpowiedź immunologiczna jest wyłączona.

■    ODPOWIEDŹ IMMUNOLOGICZNA

Przypomnijmy, że są dwie główne fazy każdej odpowiedzi immunologicznej:

•    rozpoznanie antygenu

•    reakcja w celu jego eliminacji

W odpowiedziach odporności nabytej, za rozpoznanie odpowiedzialne są limfocyty, co dokonuje się przez selekcję klonalną.

Opsonizacja

fagocyt opsonina wiązanie
'1°°, ^_f •••
	I dopełniacz C3b ^+ +
^3 jSJh 1	[ przeciwciało + +
4 | S X-__ ? ••• f Z-l	j przeciwciało + + + + i dopełniacz C3b 1

Ryc. 1.10. 1. Fagoeyty mają pewną wewnętrzną zdolność bezpośredniego wiązania bakterii i innych mikroorganizmów, o wiele silniejszą jednak, jeśli bakteria zaktywowala dopełniacz. 2. Wtedy będą one wiązać C3b tak, że komórki będą mogły wiązać bakterie przez receptory C3b. 3. Bakterie, które nie aktywują C dostatecznie lub w ogóle, są opsonizowane przez przeciwciało (Ab), które może wiązać się poprzez receptor Fc na fagocycie 4 Przeciwciało może również aktywować C, jednak wiązanie to jest znacznie silniejsze jeśli mikroorganizm opsonizują zarówno przeciwciało jak i C3b.

Antygeny

antygen    przeciwciało

Ryc. 1.11. Cząsteczki, które powodują powstawanie przeciwciał nazywane są antygenami. Każda z cząsteczek antygenów ma zestaw determinant antygenowych, zwanych również epitopami. Epitopy na jednym antygenie (Ag1) są zwykle różne od tych na innym (Ag2) Niektóre antygeny (Ag3) mają powtarzające się epitopy. Są to molekularne struktury rozpoznawane przez przeciwciała lub receptory komórek T układu odporności nabytej. Każdy receptor przeciwciała rozpoznaje jeden epitop a nie cały antygen. Nawet prosty mikroorganizm ma wiele różnych antygenów, które mogą być białkami, lipidami lub węglowodanami.