182 CZĘŚĆ II PROCESY W ZARZĄDZANI!) PRZEDSIĘBIORSTWEM
Dokonując analizy zaprezentowanych interpretacji omawianej kategorii, można zauważyć i wskazać cechy wspólne. Podkreśla się. iż na strukturę organizacyjną. która w swej istocie jest złożonym układem, składają się pewne elementy (ludzkie i rzeczowe) oraz zależności (więzi) zachodzące pomiędzy nimi w czasie i przestrzeni. W ten sposób rozumianą strukturę można ujmować10:
• statycznie - brane są pod uwagę wyłącznie stosunki przestrzenne pomiędzy poszczególnymi elementami.
• dynamicznie - uwzględniane są wyłącznie relacje zachodzące w trakcie działania.
Podkreśla się jednak, iż takie rozumienie struktury ma tylko i wyłącznie charakter metodologiczny, bowiem w praktyce struktury organizacyjne skupiają w sobie obydwa podejścia.
Punktem wyjścia do dalszych rozważania problematyki będzie przyjęta definicja autorska, zgodnie z którą za struktury organizacyjne uważa się sposób rozmieszczenia stanowisk pracy, komórek organizacyjnych i innych jednostek organizacyjnych (pionów, działów, zakładów) wynikający z dokonanego podziału pracy w ramach organizacji (przedsiębiorstwa) wraz z powiązaniami pomiędzy tymi elementami. Ta kompozycja ma się przyczyniać do jak najbardziej efektywnego realizowania wyznaczonych celów.
Podstawowymi elementami struktury organizacyjnej są: stanowiska pracy, komórki i inne jednostki organizacyjne agregujące w sobie pewne funkcje i realizujące je.
Z punktu widzenia osoby zaangażowanej w proces organizowania, stanowisko pracy stanowi najmniejszy składnik struktury organizacyjnej. W jego skład wchodzą":
• zadania, które należy wykonać (np. na linii montażowej w fabryce samochodów - umocowanie przedniej szyby w nadwoziu; w biurze - sortowanie, przetwarzanie, rejestrowanie zamówień).
• obowiązki związane z zadaniami (np. dla pracownika biura - załatwienie określonej liczby zamówień w ciągu dnia bez przekroczenia określonej liczby błędów),
• dostęp do zasobów niezbędnych do wykonywania zadań i pełnienia obowiązków (np. dostęp do dokumentów, samochodu firmowego, urządzeń biurowych - komputera, telefonu, faksu itd.).
Projektowanie stanowiska pracy sprowadza się do określenia zakresu obowiązków i uprawnień osoby, która je będzie zajmować, ale nie tylko. Przykładowy formularz służący do sporządzenia opisu stanowiska pracy zawarto w tabeli 8.2.
1,1 L A. Zaięczny. 1'rojeklowanie struktur organizacyjnych.... cl? c yt., s. 31 11 L R. Bittel, Krótki kurs zarządzania. PWN. Warszawa 1998, s, 117.
f
Tabela 8.2. Przykład formularza służącego do wykonania opisu stanowiska pracy
OPIS STANOWISKA ORGANIZACYJNEGO (nazwa stanowiska)
A. Charakterystyka stanowiska
1. Nazwa jednostki organizacyjnej
2. Nazwa pionu organizacyjnego
3. Nazwa komórki organizacyjnej
4. Nazwa stanowiska bezpośrednio nadrzędnego
5. Stanowiska podlegle bezpośiedmo
5.1. Liczba stanowisk
5.2. Nazwy stanowisk (załączyć schemat organizacyjny)
6. Liczba stanowisk podległych pośrednio
7. Citówny cel stanowiska
8. Zadania stanowiska (grupowane obszarami)
8.1 Zadania merytoryczne
8 2 Zadania organizacyjne 9 Uprawnienia stanowiska
9 1. Decyzje merytoryczne
9.2 Decyzje organizacyjne
9.3. Decyzje ekonomiczno-finansowe
9 4 Reprezentowanie stanowiska, komórki, pionu, jednostki organizacyjnej 9.5. Dostęp do informacji i urządzeń organizacyjno-technicznych 10. Główne kontakty służbowe
10 i Wewnątrz komórki, pionu, jednostki organizacyjnej 10.2. Kontakty zewnętrzne
11 Miary oceny realizacji zadań stanowiska (wyniki, które powinny być osiągane)
ILI.Zadań merytorycznych
11 2. Zadań organizacyjnych 8. Wymagalna osobowe
12 Wykształcenie: poziom, kierunek, specjalność
13. Doświadczenie zawodowe, zwłaszcza staż pracy
14. Wymagana wiedza ogólna i zawodowa (wg obszarów)
15 Wymagane umiejętności (wg obszarów) ,
16 Pożądane cechy osobowości
Data Sporządzający opis
Źródło: Opracowanie wtasne.