Mikra1

Ekonomia to nauka, która analizuje, w jaki sposób    społeczeństwo    gospodaruje

posiadanymi zasobami. Jest nauką o wyborze co, jak i dla kogo wytwarzać. Podstawowe narzędzia analizy ekonomicznej to: dane liczbowe i modele, w tym model rynku. Rozróżniamy ekonomię pozytywną oraz    ekonomię    normatywną.

EKONOMIA POZYTYWNA ma za zadanie    wyjaśnianie    zjawisk

ekonomicznych, jest oparta na obiektywnej wiedzy o rzeczywistości. Jej celem - obok wyjaśniania - jest także edukacja oraz formułow'anie hipotez (prognoz). Ekonomia pozytywna formułuje sądy, będące obiektywnym i naukowym objaśnieniem funkcjonowania    gospodarki.

EKONOMIA NORMATYWNA zawiera natomiast sądy w'artościujące. Jej funkcją jest doradzanie, świadome przekształcanie rzeczywistości według wdasnych poglądów badacza. Ekonomia normatywna formułuje twierdzenia, oparte na subiektywnym systemie    wartościowania.

MIKROEKONOMIA jest gałęzią ekonomii, zajmującą się szczegółową analizą decyzji jednostek gospodarczych. MAKROEKONOMIA jest z kolei nauką,która zajmuje się w'spółzależnościami w gospodarce jako całości.Podstawowym zjawiskiem, które bada ekonomia, jest problem ekonomiczny.

Problem ekonomiczny polega na tym, że rzadkim środkom(zasobom)towarzyszą nieograniczone pragnienia i potrzeby. Innymi słowy, nasze potrzeby zawsze przekraczają możliwości produkcyjne. Z powyższej definicji można wyodrębnić podstawowa pojęcia ekonomiczne. RZADKIE ŚRODKI - ekonomia twierdzi, że czynniki produkcji (praca, ziemia, kapitał) są rzadkie, to znaczy ich podaż jest ograniczona. Z tego też powodu muszą być używane w' różnych kombinacjach -mówimy tu o ALTERNATYWNYCH ZASTOSOWANIACH.

NIEOGRANICZONE POTRZEBY -

rzadkim środkom przeciwwstawiane są nieograniczone cele - nasze pragnienia i potrzeby, które nie mogą być w całości zaspokojone.

Ekonomia bada więc LUDZKIE ZACHOWANIA. Ponieważ są one nieprzewidywalne,    a    jedynie

prawdopodobne, ekonomia jest skazana na budowanie uproszczonych modeli, zajmując się prawdopodobieństwem wystąpienia danego zjawiska czy średnimi wartościami.

ZASOBY czyli czynniki produkcji to praca, ziemia i kapitał. W nowoczesnym modelu jako osobny zasób wymienia się także przedsiębiorczość.

ZIEMIA to inaczej zasoby naturalne. To nie tylko grunty, ale i woda, zasoby mineralne, roślinność.

KAPITAŁ jest zasobem przetworzonym. Obejmuje wszelkiego typu maszyny i narzędzia ora?, inne środki, których kombinacja z ziemią i pracą pozwala na wytworzenie    określonych    dóbr

ekonomicznych.

PRACA jest zasobem ludzkim, niezbędnym do wytworzenia dóbr. Im większa specjalizacja pracy i im wyższe wymagane umiejętności, tym wkład pracy w wytworzenie    dobra jest większy.

PRZEDSIEBIORCZOŚĆ jest również zasobem ludzkim, .fest to umiejętność organizacji    czynników produkcji,

zapewniającej    optymalne wytworzenie

danego    dobra.

Ekonomia mówi dalei że ograniczone zasoby służą do wytwarzania dóbr ekonomicznych.

DOBRA EKONOMICZNE są również rzadkic-ich podaż jest ograniczona(podobnie jak ograniczona podaż zasobów). Dobra te często są dzielone na DOBRA PRODUKCYJNE (będące jednym z czynników wytwórczych, są wykorzystywane do wytwarzania innych dóbr, ale w przeciwieństwie do surowców są zwykle trwałe) oraz DOBRA KONSUMPCYJNE (służące do czerpania z nich korzyści bezpośrednio po nabyciu, czyli nie służące do wytworzenia    innych    dóbr).

Dobra ekonomiczne są dostarczane z pomocą mechanizmu rynkowego. MECHANIZM RYNKOWY to wzajemne oddziaływanie na siebie podaży dóbr i zgłaszanego popytu na nie.Obok rzadkich dóbr ekonomicznych występują też dobra wolne. DOBRO WOLNE to takie, którego podaż przewyższa popyt na nie nawet wówczas, jeśli jego cena jest równa 0. Dobra w'olne to np. woda czy powietrze, powstają poza mechanizmem rynkowym. Dobra można także podzielić ze względu na zakres użytkowania: wyróżniamy dobra prywatne i dobra publiczne. DOBRA PRYWATNE to dobra, w stosunku do których obowiązuje zasada wyłączności (może je użytkować np. jeden producent czy konsument).

DOBRA PUBLICZNE są natomiast konsumowane wspólnie, nie ma leż możliwości wyłączenia kogokolwiek z ich konsumpcji. Dobra te są zazwyczaj dostarczane przez państwo (np. obrona czy oświetlenie ulic). Inny podział mówi o dobrach społecznie użytecznych i dobrach społecznie nieużytecznych. Podział jest możliwy dzięki społecznej ocenie danych dóbr pod względem ich przydatności, często jednak o klasyfikacji decydują tutaj względy polityczne. Dobra społecznie użyteczne (jak np. oświata czy opieka medyczna) ułatwiają redystrybucję dochodów w społeczeństwie, przyczyniają się też do wzrostu wydajności siły roboczej. Dobra wolne i dobra publiczne są dostarczane bez pośrednictwa mechanizmu rynkowego. W przypadku tych ostatnich mogą jednak występować dobra quasi-publiczne, tzn. takie dobra publiczne, których dystrybucja następuje za pomocą mechanizmu rynkowego (np. radiofonia i telewizja) - często ten typ dóbr jest określany DOBRAMI ZBIOROWEJ KONSUMPCJI

ZASADY_RACJONALNEGO

ZACHOWANIA mówią, że klient wybiera sam to, co dla niego najlepsze. Można tu też wyróżnić dwńc zasady, różniące się punktem odniesienia (dostępne środki lub efekt końcowy).

•    zasada największego efektu (największej wydajności) - biorąc za punkt wyjścia posiadane środki, chcemy osiągnąć możliwie największy efekt.

•    zasada najniższych nakładów' (oszczędności środków') - biorąc za punkt wyjścia efekt, jaki chcemy osiągnąć, staramy się zużyć do jego realizacji możliwie najmniejszą ilość środków.

Dokonanie wyboru jednej możliwości oznacza zaniechanie innej, którą oceniliśmy jako mniej korzystną. Pojawia się tu jednak specyficzny koszt decyzji wyboru, zwany też kosztem alternatywnym.

KOSZT ALTERNATYWNY (też: koszt decyzji wyboru, koszt utraconych możliwości) to koszt, który ponosimy, wybierając daną możliwość; jest to wartość najbardziej cenionej przez nas możliwości, nie wybranej w związku z decyzją wyboru innej możliwości.Z zasady ograniczonych zasobów oraz powyższego twierdzenia o konieczności ponoszenia kosztów alternatywnych można wyprowadzić twierdzenie o krzywej możliwości produkcyjnych.

KRZYWA_MOŻLIWOŚCI

PRODUKCYJNYCH (zwana również krzywą transformacji) to graficzne przedstawienie wszystkich możliwych do wyprodukowania kombinacji dóbr, przy wykorzystaniu posiadanych aktualnie czynników' wytwórczych. Innymi słowy, krzywa możliwości produkcyjnych wyznacza - przy' różnych rozmiarach produkcji jednego dobra - maksymalną wielkość produkcji drugiego dobra. Rysując krzywą możliwości produkcyjnych tworzymy teoretyczny model, odkładając na osi Y ilość dobra A, na osi X ilość dobra B (lub grupy dóbr). Krzywa obrazuje możliwości wykorzystania posiadanych zasobów -każdy punkt leżący na niej jest w efektywnej gospodarce możliwy do osiągnięcia.

3 Z kolei punkty leżące pod krzywą (pomiędzy krzywą a układem współrzędnych) oznaczają nieefektywne wykorzystanie zasobów. Przy danych zasobach, osiągnięcie punktów leżących nad krzyw'ą jest z kolei niemożliwe -chyba, że nastąpi wzrost gospodarczy (powiększenie posiadanych zasobów). Z krzywej możliwości produkcyjnych wynika, że możemy - w ramach posiadanych zasobów' - tworzyć dowolne kombinacje wytwarzanych dóbr. Nie zawsze jest to jednak opłacalne - mówi o tym zasada malejących przychodów.

ZASADA _MALEJĄCYCH

PRZYCHODÓW mówi, że od pewnego poziomu nakładów danego czynnika,

będącego w modelu zmienną, jego produkcyjność krańcowa się zmniejsza

(tzn. wzrost produkcji jest coraz mniejszy na kolejną jednostkę czynnika). Prawo to jest formułowane przy założeniu ceteris paribus, to jest stałych (niezmiennych) innych czynników produkcji.

Konsument posiada ograniczone dochody, które są przeznaczane na zakup wybranych dóbr. Ponieważ dochody są ograniczone, należy wykreślić krzywą ograniczeń ia    budżetowego. KRZYWA

OGRANICZENIA BUDŻETOWEGO (ścieżka cen) to graficzna ilustracja zbioru wszystkich kombinacji dóbr, jakie konsument może nabyć przy danym dochodzie.

Punkty, leżące na krzywej ograniczenia budżetowego obrazuia nełne. efektywne