niewrbalne nowe0017 tif

Typ dotyku

Poklepywanie

Uderzanie otwartą dłonią

Uderzanie pięścią

Szczypanie

Głaskanie

Potrząsanie

Całowanie

Lizanie

Trzymanie

Prowadzenie

Obejmowanie

Chwytanie pod ramię

Przykrywanie dłonią

Kopanie

Pielęgnowanie

Łaskotanie

Najczęściej dotykane obszary ciała

Głowa, plecy Twarz, dłoń, pośladki Twarz, klatka piersiowa Policzki

Włosy, twarz, tułów, kolano, genitalia Dłoń, ramiona

Usta, policzki, piersi, dłoń, stopa, genitalia

Twarz, genitalia

Dłoń, ręka, kolano, genitalia

Dłoń, ręka

Ramiona, tułów

Ręka

Dłoń

Nogi, pośladki Włosy, twarz

Praktycznie wszystkie obszary ciała

Do oryginalnej listy wprowadziliśmy następujące zmiany:

1.    Dodanie „genitaliów” do czterech kategorii.

2.    Dodanie „ramion" do kategorii „potrząsanie”.

Dcsmond Morris (1977) wprowadza rozróżnienie między dotykaniem innych a dotykaniem własnego ciała. Autor twierdzi, że obserwacje w terenie pozwalają wyodrębnić 457 typów kontaktu fizycznego, zgrupowanych w 14 głównych kategoriach typów zachowań dotykowych, występujących między dwojgiem ludzi w miejscach publicznych. Określaje mianem sygnałów więzi, ponieważ ich główną funkcjąjcst manifestowanie, że między uczestnikami interakcji istnieje jakiś rodzaj więzi. W niektórych przypadkach określoną naturę relacji między uczestnikami można wydedukować z obserwacji sposobu realizacji danego zachowania dotykowego. Poniżej przedstawiamy główne kategorie dotyku wyróżniane przez Morrisa:

1.    Podawanie ręki. Siłę rzeczywistej lub pożądanej więzi między uczestnikami można często określić poprzez obserwację ręki nie uczestniczącej w uścisku.

2.    Kierowanie ciałem. W tym przypadku dotyk stanowi substytut wskazywania kierunku. Osoba dotykająca jest najczęściej stroną dominującą w interakcji.

3.    Klepnięcie. Morris twierdzi, że ten rodzaj dotyku u dorosłych jest często gestem protekcjonalnym lub sygnałem o zabarwieniu seksual-

376 ZACHOWANIA UCZESTNIKÓW KOMUNIKACJI