P1150091

liii

o, bluii śluzowych 0.02%, u w kąpielach 0,01%.

Kwas borowy (Acidum boricum). Wywiera słabe, a nawet wątpliwe działanie odkażające i z lego powodu jest obecnie stosowany tylko w wyjątkowych przypadkach. Ograniczona rozpuszczalność kwasu borowego w wodzie pozwuta na stosowanie go w roztworach 0.5-3%. Natomiast w zasypkach i maściach jest stosowany w stężeniach 5-10% (p. leż rozdz. 62).

Boraks. 20% roztwór diboranu sodu w glicerolu wywiem podobne, chociaż słabsze, działanie odkażające. Natomiast okazał się on skuteczny w przypadkach zakażeń plcśniawkami. Lek stosuje się w postaci roztworu do pędzlowania; obecnie rzadko stosowany.

Antyscptycznc działanie soli metali ciężkich jest wykorzystywane do odkażania błon śluzowych oraz ran. W tym celu stosuje się azotan srebra (Argenium nitricum 0.5-1%), białczan srebra {Argentuin pmteinicum), srebro koloidalne (Argentum colloidalę, krople 0,5-1%, maść 1-5%), żółty tlenek rtęciowy (Hy-drargynan oxydatum flavum 2%), amidochlorck rtęciowy (Hydrargyrwn praeci-pilaiiim album 5-10%), zasadowy galusan bizmutawy (Btsmulbum subgallicum), kseroform (Bismuthum tribmmphenylicum 15-20%) oraz siarczan cynku (Zincum sulfuricum 0,1-0,25%).

Silne działanie odkażające wykazuje wiele barwników. Najważniejsze z nich to mleczan etoksydiaminoakrydyny (Rivanol lab. 0,1) stosowany w 0,01-0,2% roztworach, trypaflawina (chlorek diaininomctyloakrydyny) błękit metylenowy (Methylenum coeriileum. chlorek tctramctylotioniny) stosowany w 0,05-0,1 % roztworach. fiolet krystaliczny {Pyoctanmum cocruleum, fiolet metylowy, fiolet goryczki, pioktanina. chlorek hcksamctylopara/aniliny) stosowany w stężeniach 0,01--2% oraz zieleń brylantowa (Viride niiens. zieleń malachitowa, chlorek ictractyle-nodiaminotrifenylometanu) stosowana w stężeniach 0,05-2%.

Poza tym jako środki odkażające w dermatologii są stosowane pochodne chinoliny. a mianowicie chinoksyzol (siarczan 8-hydroksychinoliny. 0,02-1%) oraz wioform (jodochloroksychinolina, 2-10%). a także kwas p-dichlorosulfoamido-benzoesowy.

Leki przeciwgrzybicze

Grzybice skóry w zależności od umiejscowienia oraz rodzaju chorobotwórczego grzyba odznaczają się zróżnicowanym obrazem klinicznym. Warto wspomnieć, że leczenie antybiotykami o szerokim zakresie działania zaburza biologiczną równowagę między saprofitycznymi bakteriami i grzybami i może stanowić jedną z. przyczyn grzybicy. W leczeniu grzybic są stosowane przede wszystkim antybiotyki pr/.cciwgrzybiczc (nystatyna, grizcofulwina. u ichomycyna. umfolcrycynn II) oraz inne leki o działaniu miejscowym, które określa się jako wspomagające. Najważniejsze leki przeciwgrzybicze bez. uwzględnienia antybiotyków zestawiono w tab. 77.4, a ich właściwości w rozdz. 72.

Środki przeciwświerzbowe

Wśród pasożytniczych chorób skóry główne miejsce zajmuje świerzb Samica świcrzbowca ludzkiego (Sareoptes senbiei homilii',), drąży głęboko w naskórek, gdzie składa jaja i obumiera. Po 3-4 dniach z jaj wylęgają sic larwy, które wędrują na powierzchnię skóry. Zwalczanie świerzbu polega na przestrzeganiu zasad I gicny oraz na miejscowym stosowaniu Icków. Stosuje się maść Wilkinsona I f '< Wilkinsonii siarka 15%, mydło szare 30%, węglan wapnia 10%. dziegieć sosnowy 15%. smalec wieprzowy 30%), maść przeciwświcrzbową (ling Napliloli eomptt siliim tr/ Uitg. contra senbiei: P-naftol 10% . węglan wapnia 5%. mydło szafę 2X‘.. smalec wieprzowy 57%), maść siarkową (Ung. sidfuratum: siarka 30% . smalec wieprzowy 70%). W postaci maści są stosowane również liczne związki chemii/ ne. które łatwo odszczcpiają siarkę.

Dawniej w leczeniu świerzbu stosowano siarczek wapnia, p-naftol. a zwłaszcza różnego rodzaju dziegcie (Pi.x liquida Pini. Oleum Rusci rei Pix liftu lor. Oleum Cadinutn vel Pi.x Juniperi, Oleum Fagi rel Pix Fagi). Dziegieć wprowadzony w postaci kremu (krotonyloctylololuidyna) wywiera nic tylko działanie przeciw świerzbowe, lecz także przeciwświądowe. co ma ważne znaczenie w leczeniu świerzbu (p. rozdz. 74).

Leki zwiększające wydzielanie potu

W wyniku parowania przez skórę organizm wydala w ciągu doby 45(1-0(10 ml polu. Pot zawiera wiele składników nieorganicznych i organicznych, które nadają mu charakterystyczne cechy. np. zapach. Wydzielanie potu jest regulowane przez autonomiczny układ nerwowy. Na wydzielanie polu wpływają nt.in. temperatura otoczenia oraz bodźce emocjonalne.

Zwiększonemu wydzielaniu potu towarzyszy obniżenie temperatury ciała. Z tego względu leki napotne (diaphoreticn) są używane jako leki przeciwgorączkowe w celu zmniejszenia występującej w chorobach zakaźnych hipeticnnii. Wprowadzenie do lecznictwa ehemioterapeutyków i antybiotyków, czyli zastosowanie leczenia przyczynowego chorób zakaźnych, znacznie zmniejszyło zastosowanie Icków przeciwgorączkowych, które wywierają jedynie działanie objawowe. Jako leki napotne używane są leki przeciwgorączkowe, zwłaszcza pochodne kwasu są licylowego i pirnzolonu. oraz niektóre olejki eteryczne, występujące w surowcach roślinnych (kwiatostan lipy - Infloresceniia liliiie. kwiai bzu c/arucgo- FlosSom buei. owoc maliny - Frucius Rubi idari).

Leki hamujące wydzielanie potu

/.miiicjszciiic lub zahamowanie wydzielania potu wykupuje po podiinm leków parasympatykolitycznych Należy jednak podkreślić. ■ nic jest (o działanie wy biorcze i zahamowaniu wydzielania polu towarzyszy wu-l>*ubj.i