Print0010 TIF

10 PEDIATRIA

- Stadium dziecięce: otoczka brodawki piersiowej blada, płaska

- Stadium „pączka": otoczka brodawki piersiowej i brodawka poszerzone, uwypuklone

- Otoczka brodawki piersiowej i brodawka uwypuklone, wzniesione na wzgórku z tkanki tłuszczowej

5

M₄ - Otoczka brodawki piersiowej i brodawka uwypuklone, tworzą wtórny wzgórek nad wzgórkiem z tkanki tłuszczowej i gruczołowej

M₅ - Stadium dojrzałe:

zniknięcie wtórnego wzgórka, brodawka piersiowa wysunięta, silnie pigmentowana, pierś zaokrąglona z profilu, zbudowana z tkanki gruczołowej i tłuszczowej

Ryc. 1.6. Stadia rozwoju piersi u dziewcząt — skala Tannera (M — mamma).

Cechy płciowe drugo- i trzeciorzędowe określa się jako wtórne. Dla ich oceny przydatna jest skala Tannera (ryc. 1.5, 1.6, 1.7).

Miesiączkowanie

Pierwsza miesiączka {menarche) to znamienny, przełomowy moment pokwitania, stanowiący ważne kryterium jego oceny.

Granice wahań fizjologicznych dla wieku, w którym pojawia się menarche wynoszą od 10. do 16. rż.

Średni wiek zróżnicowany jest w zależności od:

—    czynników genetycznych (duża korelacja wieku menarche matek i córek);

—    typu budowy (konstytucji) — najwcześniej miesiączkują dziewczęta o przewadze endomorfii (otłuszczenia), najpóźniej ektomorficzne (smukłe, szczupłe);

—    środowiska społeczno-geograficznego: średni wiek, w którym pojawia się menarche dla dziewcząt warszawskich wynosi 12,7 lat, mieszkających w dużych miastach około 12,9 lat, w małych miastach i na wsi około 13,4 lat;

—    statusu społeczno-ekonomicznego rodziny — pierwsza miesiączka pojawia się w późniejszym wieku u dziewcząt pochodzących z rodzin o niskim statusie.

Menarche pojawia się przeciętnie po 2 latach od pierwszych objawów rozwoju piersi (stadium M₂)

1    przy trzecim lub czwartym stadium ich rozwoju. Można na tej podstawie prognozować wiek wystąpienia miesiączki. Wiek, w którym występuje menarche jest związany z wiekiem kostnym: zaczynają miesiączkować dziewczęta w wieku kostnym 13-14 lat.

W czasie wystąpienia menarche układ hormonalny, rozrodczy i cały mechanizm sprzężeń zwrotnych jest niedojrzały i proces rozwoju trwa jeszcze około

2    lat. Najbardziej charakterystyczną cechą cykli miesiączkowych okresu dorastania jest jednofazo-wość i brak owulacji. Istnieje jednak duża zmienność w tym zakresie. U niektórych dziewcząt owula-cja może występować w każdym cyklu, wkrótce po menarche, u innych cykle dwufazowe pojawiają się po 2-3 latach. Miesiączkowanie w tym okresie cechuje nieregularność, zmienność czasu trwania krwawienia i jego obfitości, oraz zwykle niebolesny przebieg. Pojawienie się bolesnego miesiączkowania może być orientacyjną oznaką ustabilizowania się cykli dwufazowych.