S5006719

.„p-    ___ "—-i*. -<»wr«r

*rT»xurMFan»y°^*^,tł,fi.^ł0 f*¹* Kaprala -hałas”. Nic dosły_a,_ał ich. Gdytoydoaływzo*. nic Cualne. Ale on ;    ' . ^^rozu™^ł^^njc byłoby ponad Jc^o skromne możliwości incelck-

3E diateso ieiro o? jT” >,W«,djęMłł . ^że„^dus*ę Konrada biorą w swe posiadanie diabli.

«c*oriS. jBBŁSayaag^Łssggy ™    «n-i«o_KO -^^kiurr° **^w

rysn^iTn^

VC^iemy, ^

Po^iaaa

MPpfowiMicyi

___    _ ygwdkowa > nacechowana

^WP^^a w    W których kot^niKuifi    ^wiaiami.

. SEPęwiy    ffiOfciasniefszym i najdosłowniejszym znaczeniu lego

............i--P^yj?^BP^yMd»- przyszteSĆ. Wszystko co rysy w yńbszucc go wysoJco ponad

^^wy*^cry<rn ^"‘‘^cln.kńw, Oiaczai^ec Kłowę jego aureolą wybrailstwa. Ale równo-~Z^e&ue n-ł^rny prawo podejrzewać. iest opętany przez diabla.

^Ala!^a I^aprowiżacia zaczyna się Jako pi«m ekstazy mocy. która tu jest mocą ■ s**i^KCTiia JEkstazę symbolizuje, tak jak i symbolizować będzie w scenie drugiej. P»^eP**?»C^Py Jot w górę. Lecący czuje się królem pmków, ortem. Pieśń ekstauey, ^roocy» tryumfu sen jer się- pieśnią koszmaru, klęski, bezsiły, z chwilą ~gdy~ iCoorudowi przychodzi żmicrzyó się z gigantycznym krukicm.

„K««i5 ćy,1Rruku?** — pytanie co zadawali sobie wszyscy komentatorzy £>ssiadózo. Trafnie odpowiedział na nic Mieczysław Gicrgiclcwicz, widząc w kruku, który ia sobą tioryzom i plą«Łze my^łi Konrada. synłbol klęski 1831 r.*LTakie an»c symbólDu junuka narzuca logika obrazowania tej improwizacji. Konrad orłem. Przyszłe wypadki co ptactwo, które on mocen jest porwać w swe y. Wacnosarący się w powietrze kruk to jeden z tyęh ptaków, _a więc jeden rch wypadków./! w potocznym rozumieniu kruk jest zwiastunem nic-ia. azziccri irancu>Kic wicuz.ą dzięki I.afontłłinc'owi. że I.ę- C "orheau' ~.crt

P°

ur

fest

lami

1«= presage

są złowieszcze słowa Lady Macbcih-

'Lłie raven himscl/ in hoarsc *XTiai croaks the Latał cntrancc of Ouncan Uoder my battlcments (I, s. 5).

XJ tras wy

esy przypomnieć

przycłiodzę zbrojny, poseł srogi, wieszczby kruk, Og^szam żałobę wojny⁴⁴-

.Ruch Lit_Cr-cJci~. VIII    *-

37-43-

A więc kruk jest tu wieszczbą nieszczęścia. Gigantyczny to kruk, ikidi«fd> kie jest nieszczę&ie, które zapowiada".

" Odpowiednikiem tej zapowiedzi klęski jest proroctwo o niej w Widzenia ks. Piotra. Zestawienie ich daje nam miarę dwóch różnych szczebli proroctwa.

Dar widzenia przyszłości ks. Piotra jest rozświetlony wiarą. Ks. Piotrowi danym jest nie tylko widzieć przyszłą klęskę, i to widzieć dużo wyraźniej I pełniej niż Konradowi, ale i rolę jej w boskiej ekonomii dziejów, jej seni. Konrad posiada w rodzony dar profetyczny, ale duchowo do profetyzmu swego

jgSzćzc niTdbrósŁ    '

Wielka Improwizacja jest pieśnią improwizowaną przez Konrada w samot- . jiosęL    sa^tńóści jęst _wyeksponbwa ty. i to silnie, na samym wstępie

pjynologu. Już pierwsze dwie improwizacje Konrada miały mało co wspólnego z tradycyjnie pojęta improwizacją jako publicznym popisem Dsegłości w tworze-niu. Słowa Józefa uprzedzają nas, te Konrad nie jest świadom swego otoczenia, że jest w jakimś szczególnym transie. Niemniej jednak słuchacze ci byli obecni i w „pieśni zemsty” partycypowali, powtarzając refren. Teraz sytuacja jest jednoznaczna. „Improwizacja” z tytułu sceny nabiera w konfrontacji z jej tekstem swoistej rewaloryzacji, uwzmoilcnia. „Improwizacja" staje się synonimem eksplozji *■ natchnienia, ekstazy twórczej.    h

Improwizator w potocznym znaczeniu tego sjowa Jjyl adcioyj^ shichaczy.

Ten jest samowystarczalny. Śpiewa „samemu sobie" w przekonaniu, że nie ma słuchacza, który by mógł w pełni go pojąć. X więc motyw samotności ma‘m jćszcze i inny wymiar, egzystencjalny. W tym uświadomieniu sobie przez Konrada nieuniknionej samotności nic ma jednak ani cienia skargi, jest natomiast dumne poczucie własnej jedynośri, wielkości i mocyJSE ten sposób oklcpanyjnot»w poer_ tycki, który u nas bodajże po raz pierwszy doszedł do głosu w Musie Kocbraow-skięgo,,nabrał tu wyzywająco oryginalnej wymowy.

Pierwsze osiemdziesiąt cztery wiciszc monologu - jedna czwarta całości - to ekspresja tej ekstazy mocy^ Konrad jest wekyazie i ekstaza jestrematem tg części jego monologu. Jest to więc poezja autotematyona.

.NłcZwyklB Id ćkstaza fmczwykły je i wyraz literacki. Ekstaza jest ex dcfminonc stane^wyjścla poza siebie, poza gr®ięę normalnej tomunikacjijęzYkowej. Stąd też wehikułem takiego stanu bywa język o maksymalnej nieokreśłona& i hiperbo-liczności. Klasycznym przykładem ekspresji poetyckiej ekstazy mogą być Words-wortha Lines writien a feto miles above Tiruem Abbey: " Por. opinię Borowego: „prrccic ptak pośród ptaków wyobrażających •poywlc wypadki i ot-łtępne lata- mole być tylko wypadkiem łub rokiem. A Mickiewicz oalełt do poetów dobor widzących i logika obrazu nigdy u niego naruuoni nic bywa". O Mi Miebtmm, Ł U.

a. 100.

171