scan0019

Rdzeń elektromagnesu jest utrzymywany w stanie wciągniętym przez uzwojenie napięciowe. Jeśli kółko zębate poprzednio jeszcze nie zazębiło się z wieńcem koła zamachowego, to obecnie podczas pierwszego obrotu wślizguje się po skosie zazębienia w wieniec i dzięki śrubowemu nacięciu wałka wirnika zostaje wciśnięte na pełną długość zębów.

Wirnik rozrusznika rozwija moment obrotowy dzięki oddziaływaniu pola magnetycznego istniejącego między biegunami wzbudzenia na uzwojenie

p	N	n
m	(mkG\	(obrlmlĄ
		5200
1,2	0,6	4600
		4400
to	■ 0,5	4000
		3600
0,8	0,4	3200 ■
		2800 ■
0,6	0,3	2400
		2000 •
0,4	0,2	1600
		1200 •
0,2	0,1	800
		400 ■

Rys. 43. Charakterystyki rozrusznika R4a

wirnika, przez które płynie prąd z akumulatora. Ponieważ rozrusznik zbudowany jest jako silnik szeregowy (uzwojenie wzbudzenia połączone jest w szereg z uzwojeniem wirnika), cechuje się więc zdolnością rozwijania znacznego momentu obrotowego (kosztem dużego poboru prądu) i łatwego przezwyciężania oporów rozruchu silnika benzynowego. W miarę malenia tych oporów (wraz ze wzrostem prędkości obrotowej wału korbowego silnika) zwiększa się coraz bardziej prędkość obrotowa wirnika rozrusznika, który wykazuje skłonność do rozbiegania. Po uruchomieniu, prędkość biegu silnika benzynowego wzrasta, a w wyniku dużego przełożenia kółko zębate rozrusznika uzyskuje znaczne przyspieszenie, które może być groźne dla całości wirnika. Aby więc zabezpieczyć rozrusznik przed zniszczeniem, umieszcza się między jego kółkiem zębatym a wirnikiem sprzęgiełko, które nie pozwala na napędzanie rozrusznika przez kółko zębate (przenosi ono moment tylko w jednym kierunku: od wirnika na kółko, a rozprzęga się przy zmianie kierunku przekazywania napędu). Kółko zębate pozostaje jednak w zazębieniu z wieńcem koła zamachowego do chwili, kiedy wskutek wysunięcia kluczyka wyłącznika zapłonu z położenia „2” sprężyna elektromagnesu wypychając rdzeń przerywa obwód elektryczny oraz (przez dźwignię) wyciąga mechanizm sprzęgający z zazębienia.

Aby rozrusznik po wyłączeniu obwodu włącznika możliwie szybko wytracał swą prędkość obrotową i mógł być od razu ewentualnie użyty do powtórnej próby rozruchu, zastosowany jest od strony tylnej tarczy hamulec wirnika.

Obwód prądu w fazie pracy rozrusznika jest następujący:

—    obwód sterujący: zacisk akumulatora, masa, uzwojenie napięciowe włącznika elektromagnetycznego, wyłącznik zapłonu, amperomierz, zacisk rozrusznika, zacisk „—” akumulatora;

—    obwód rozruchowy: zacisk „ + ” akumulatora, masa, szczotki „ + komutator, uzwojenie wirnika, komutator, szczotki „—”, uzwojenie wzbudze-

Wlącznik elektromagnetyczny

Pokrywa przednia

Uzwojenie

wzbudzenia

Hamulec Komutator

Rys. 44. Budowa rozrusznika R4a

Korpus

z nabiegunnikami

Szczotka-Pokrywa-tylna

Wumiar po włączeniu wyłącznika

nia, zacisk na stojanie, łącznik, zacisk włącznika, kotwica włącznika,

drugi zacisk włącznika, zacisk „—” akumulatora.

Ze względu na duże natężenie prądu pobieranego przez rozrusznik, jest on połączony z akumulatorem krótkim odcinkiem przewodu o dużym przekroju (35 mm²). Również i drugi zacisk akumulatora połączony jest z masą krótkim przewodem taśmowym o tym samym przekroju.

Przegląd techniczny rozrusznika w samochodzie obejmuje:

a)    sprawdzenie zamocowania i w razie potrzeby dokręcenie śrub mocujących rozrusznik;

b)    sprawdzenie czystości i jakości połączeń przewodów doprowadzających, oczyszczenie ich, ewentualną wymianę przewodów uszkodzonych i dokręcenie ich;

c) sprawdzenie jakości powierzchni komutatora, po zdjęciu opaski zakrywającej. Powierzchnia ta powinna być równomiernie gładka, ciemnoszara; nie powinna ona być zanieczyszczona pyłem, olejem lub smarem; usunięcie ewentualnych braków możliwe jest dopiero po zdjęciu rozrusznika z silnika;

d) sprawdzenie połączeń między uzwojeniem a szczotkami, sprawdzenie docisku szczotek do komutatoi-a i swobody ich przesuwania się

41