ScannedImage 4

/S CROC £ IM 'GEROSiUEMMg

’! ^ i COIOHNA PAM-ltól

5 G'iCVANN| i IM UiTERAMO

'PIAZZń S MARIA

MAGGIORE

ACOUA F CUCEŃ

S.OIETRO • -4Nrt.SCO.»,

STDIMirA 0E-' MOI

CUATI

,V&JPaNTfiflE

:closseum

:OLOSK_A TRA3AN&

%

v\

\ A\

iCELLON

ZA COtONMfi.

NX3l.iWi v SiXTUS ;v

ouuus u

LEO    X

Paul u 3 iii 3ULIU3 III »'L>3    IV

PIUS v GR£<30iS XUt

s»xrus v Paulus v

14    47-.S3 1471-S.Ł

1S02-13

15:3-22 1334-SC 13SO -35

1559-*4

15    ćó -7Z 13 72 -65 15-9S -90 1605 -2.1

a w dalszym biegu z Lateranem. Trzecim ważnym połączeniem przelotowym jest Via Recta — częściowo pochodzenia antycznego⁶, która, nie bez pewnych trudności, umożliwia połączenie z później powstałym Piazza Colonna i z Corso (Via Lata) (ii. 27).

Via Peregrinata, Via Papalis i Via deł Coronari były częściowo pochodzenia średniowiecznego, a częściowo zostały ukształtowano poprawkami dokonanymi w wieku piętnastym. W swym edykcie papieskim z 1480 roku, Sykstus IV — Restaurator Urbis — rozkazał, aby wszystkie wystające w ulicę budynki i wszelkie inne przeszkody w biegu ulicy zostały usunięte. Był to najpoważniejszy pojedynczy czyn, który poprawił warunki urbanistyczne miasta.

Ulice miasta renesansowegt

W czasie późnego renesansu papieże, a zwłaszcza Paweł III (1534—1549), ukończyli szczęśliwie wszelkie prace wokół Piazza di Ponte, wytyczając krótkie i bezpośrednie ulice od placu do średniowiecznych i renesansowych dróg przecinających miasto. Ten układ krótkich, lecz promieniście rozchodzących się ulic stanowi pierwsze rozwiązanie tego rodzaju. Zawiera on Via Paolo, prowadzącą do Via Giulia stworzonej przez Bramantego, i do Via di Panico, która po bardzo krótkim biegu, łączy się z Via dei Coronari.

Wreszcie, jedną z najważniejszych arterii Rzymu renesansowego jest Via Trinitatis; rozpoczyna się ona przy Piazza di

* Jej najsłynniejszy odcinek. Vła dei Coronari, nazwany tale przez sprzedawców wieńców różanych, jest dziś niemalże dzielnicą zaniedbanych ruder. Ktokolwiek poszedłby śladami przechadzki Ludwika eon Pastora, nie potrafi uniknąć Szolcu zdawszy sobie sprawę, że w okresie niewiele dłuższym niż jedno pokolenie nastąpiło zupełne zniszczenie w wyniku zaniedbania. Por. praca L. von Pastora. Di<? Stadt Rom zu Rude der Renaisaance, wyd. .1. Freiburg 1916. Ta mała książeczka opisuje szczegółowo stan Rzymu przed Sykstusem V.

T>. Układ barokowego Rzymu Sykstusa V. łsss-uaa. Ta diagramatyczna mapa ma ukatoć plany Sykstusa V w zestawieniu z tym. co istniało przed jc-o pon-tylikntem. Ulice wytyczone przez Sykstusa v zaznaczono grubszym obrysem, zasiąg ircdniowlcczncso Rzymu wyodrębniono kreskowaniem, o obrys Rzymu za panowania Marka Aureliusza — Unią murów AurciUina. Staje si* oczywiste. Ze Sykstus V wytyczał swoje ulice tworząc sieć *.8k organiczną jek pojęczyna, wzmocniona konstrukcyjnymi połączeniami tam gdzie ich obecność była konieczna ze względu na topogralie Rzymu.

107