skanowanie0002

częścią:prawa cywilnego. Koronnym argumentem przemawiającym za tą tezą jest fakt, żc KRiO nie jest kodyfikacją samodzielną. Nie reguluje on bowiem wielu kwestii ściśle związanych z funkcjonowaniem stosunków rodzinnych, takich jak zdolność do czynności prawnych, przedawnienie, przedstawicielstwo i inne. Zostały one natomiast uregulowane właśnie w części ogólnej KC. Nieprzypadkowo też oba kodeksy weszły w życie tego samego dnia. Z Taktu, iż prawo rodzinne jest częścią prawa cywilnego wynika bardzo istotny wniosek, że w takim zakresie, w jakim brak jest unormowań KRiO, stosuje się w sprawach rodzinnych przepisy części ogólnej KC. Stosowanie przepisów części ogólnej KC wyłączone jest jedynie wówczas, gdy daną kwestię odmiennie regulują przepisy KRiO.

—- Ratyfikowane umowy międzynarodowe Do polskiego systemu prawnego należą też ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe. Zgodnie z art. 91 ust. I Konstytucji RP: ..Ratyfikowana umowa międzynarodowa LJ stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba żc jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy".

W najbardziej znanych dokumentach międzynarodowych dotyczących praw człowieka, takich jak Powszechna Deklaracja Praw Człowieka czy Pakty Praw Człowieka z 1966 r, rodzinie poświęcono mało miejsca. Jednak to właśnie w nich z całą mocą wyrażono tak ważkie idee, jak prymat rodziny w wychowaniu dzieci, autonomia rodziny, potrzeba wspierania rodziny przez państwo (lecz. nie zastg>o-wania jej w wypełnianiu funkcji). Pod względem szczegółowości uregulowań dotyczących rodziny wyjątkowy charakter ma KoPD (do jej uregulowań przyjdzie się wielokrotnie odwoływać, zwłaszcza w rozdziale 13) i ustanowiona w 1982 r. przez Stolicę Apostolską Karla Praw Rodziny, o której międzynarodowym charakterze można jednak mówić w tym tylko znaczeniu, iż międzynarodowy charakter ma instytucja, która ją ogłosiła.

Spośród ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych dotyczących problematyki prawnej ochrony rodziny poza KoPD wymienić należy: Konwencję o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą sporządzoną w Nowym Jorku w 1956 r. (Dz. U. 1961, Nr 17, poz. 87 i 88). Konwencję o uregulowaniu opieki nad małoletnimi podpisaną w lladze w 1902 r. (Dz. U. 1929, Nr 13, poz. 105; Nr 80, poz. 596). Konwencję w sprawie zgody na zawarcie małżeństwa, najniższego wieku małżeńskiego i rejestracji małżeństw. Nowy Jork - 1962 r. (Dz. U. 1965. Nr 9. poz. 53 i 54). Europejską konwencję o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem oraz jej przywracaniu z 1980 r. (Dz. U. 1996. Nr 31, poz. 134 oraz Dz. U. 1997, Nr 32, poz. 196).

Akty wykonawcze Wiele odniesień przyjdzie uczynić do rozporządzeń, czyli aktów prawnych wydawanych przez władzę wykonawczą. Rozporządzenia wykonawcze są wydawane przez prezydenta oraz rząd lub poszczególnych ministrów (akty wykonawcze Prezydenta RP, z racji jego kompetencji, nie dotyczą jednak problematyki rodzinnej), którzy czynią to na podstawie upoważnień zawartych w ustawach i w celu ich wykonania.

—P»J<cłe prawa dotyczącego ndńmy Rozrzucone w rozmaitych iktfccft ptfrrfaytlfnot-my regulujące funkcjonowanie rodziny nie są wobec siebie autonomidzn£ Wszystkie tc normy, które w taki czy inny sposób dotyczączyichś obowiązków (i odpowiednio takie-go czy innego typu pizw) w zakresie ról w grupie rodzinnej, obowiązków wobec określonych osóbjako członków pewnej grapy rodzimej ocaznonny, które bezpośrednio nic dotyczą obowiązków członków rodziny, lecz mają wyraźny wpływ na funkcjonowanie instytucji rodziny w danym społeczeństwie określa się mianem prawa dotyczącego ro-dziny. Nie jest to gałąź prawa w tradycyjnym znaczeniu, czyli spójny kompleks norm regulujących określone kategorie stosunków społecznych, według pewnych założeń ogólnych, jak na przykład prawo konstytucyjne (zwane też państwowym), cywilne (je-go częścią jest prawo rodzime), administracyjne, kamę i inne. Prawo dotyczące rodzi* ny lo niejednorodna pod względem charakteru prawnego grapa norm należących do różnych gałęzi prawa, wyodrębniona według kryterium funkcji, jakąjest ochrona rodziny.

Konsekwencje zaliczenia określonego aktu prawnego czy też jego fragmentu do prawa dotyczącego rodziny są jednak istotne. Wiążą się ooe ze sposobem analizowania jego przepisów i oceną skutków ich obowiązywania. Interpretować je bowiem należy w łączności z odpowiadającymi im instytucjami prawa rodzinnego rozumianego ściśle (uregulowanego w KRiO), tak by łącznie tworzyły harmonijną całość. Tylko konsekwentne stosowanie takiej metody może zapewnić spójność aksjologiczną i pragmatyczną ogółu unormowań.

Ni przykład przepuy uMatrj o titaiai alimentacyjnym powinny być interpretowane i analizowane wraz z przepisami KRiO o alimentacji, przepały mtawy o pomocy społecznej i aktów wytcmawczych regulujące Instytucje pieczy zastępczej wraz z przepisami KRiO o wtad/y rodzicielskiej up

^ Zasady prawa rodzinnego

Każda gałąź prawa ma pewne regulacje o istotnym znaczeniu dla właściwego zrozumienia (interpretowania) wszystkich jej szczegółowych unormowań. Określa się jc mianem zasad danej gałęzi prawa, gdyż zawierają główne założenia, idee i cele przyświecające ustawodawcy.

Szczególną cechą zasad prawa rodzinnego jest ich ładunek moralny będący konsekwencją istotnego wpływu tego pierwiastka na treść obowiązujących regulacji prawnych. Widać to szczególnie dobitnie na przykładzie fundamentalnej zasady polskiego prawa rodzinnego, jaką jest zasada dobra dziecka. Odwołanie do dobra dziecka zawarte jest w szeregu przepisów KRiO wprost (np. artykuły 56 § 2,109 § 1, 114 i inne), a tam gdzie nie zostało ono wypowiedziane wyraźnie również łatwo dostrzec, iż stanowiło główną troskę ustawodawcy. Nakaz kierowania się kryterium najlepszego zabezpieczenia interesów dziecka w działalności publicznych i prywatnych instytucji opieki społecznej, sądów, władz administracyjnych oraz ciał ustawodawczych zawiera też arL 3 ust. 1 KoPD.

KoPD nie posługuje się pojęciem ..dobro", lecz jsjWptry iMetes" dziecka, jednak należy przyjąć, iż znaczenie obu pojęć jcsl tożsame.