białka (lub peptydy) wytwarzane i uwalniane przez żywe bakterie
(przede wszystkim G(+))
wrażliwe na wysoką temperaturę
bardzo toksyczne (pg)
bardzo silne Ag (wysoce immunogenne)
słabo lub niepirogenne
organizm wytwarza przeciwko nim Ab neutralizujące (antytoksyny) pod wpływem formaldehydu traci toksyczność -powstaje anatoksyna czyli toksoid
LPS bakterii G(-) (lipid A), uwalniane po śmierci komórki
(główna rola w patogenezie wstrząsu endotoksycznego)
oporne na wysoką temperaturą
bardzo siine pirogeny
mało toksyczne (powyżej lOOmg)
aktywują dopełniacz na drodze alternatywnej
bardzo słabe Ag (c małej immunogenności)
w organizmie nie powstają antytoksyny (Ab neutralizujące)
nod wpływem formaldehydu nie powstaje anatoksyna