str 7

2. Gospodarka rynkowa

2. Gospodarka rynkowa

	międzynarodowy	Umożliwia spotykanie się i zawieranie transakcji przedsiębiorcom z całego świata. Przykładem są światowe giełdy towarowe i kapitałowe w Londynie, Nowym Jorku i Tokio.
Czas wykonania transakcji	kasowy	Zawarcie umowy na takim rynku jest równoznaczne z wykonaniem i opłaceniem transakcji.
	terminowy	Zawarcie umowy dotyczy transakcji, która ma być wykonana i opłacona w przyszłości.

Rynek pełni ważną funkcję: jako miejsce spotkania sprzedających i nabywców umożliwia wymianę towaru na pieniądze oraz dokonanie transakcji. Na rynku towarowym przedsiębiorca sprzedaje swoje wyroby i uzyskuje za nie zapłatę, a konsument zaopatruje się w różne dobra. Na rynku kapitałowym przedsiębiorca zdobywa środki na dalsze przedsięwzięcia, a konsument staje się inwestorem, czyli lokuje swoje pieniądze dla zysku.

Do zawarcia transakcji konieczne jest uzgodnienie przez obie strony odpowiadającej im ceny. Producenci chcą sprzedać swoje wyroby jak najdrożej, natomiast konsumenci poszukują towarów o najniższych cenach. W gospodarce rynkowej mechanizm rynkowy ustala zadowalającą konsumentów i producentów cenę oraz ilość sprzedawanych towarów. Aby zrozumieć działanie mechanizmu rynkowego, należy znać pojęcia popytu i podaży.

Popyt i podaż

Popyt jest to ilość towaru, jaką nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie za ustaloną cenę. Wielkość popytu zależy od tego, po jakiej cenie producenci chcą sprzedać swoje towary. Kupujący mają ograniczoną ilość pieniędzy, więc im wyższa jest cena towaru, tym mniejszą jego ilość mogą nabyć.

cena (p)

ilość (q)

Wykres ilustruje zależność wielkości popytu na dany towar od jego ceny; p - cena (ang. price), q - ilość (ang. quantity), d - popyt (ang. demand).

Prawo popytu głosi, że wraz ze wzrostem ceny danego towaru zapotrzebowanie na niego się zmniejszy, wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie wzrośnie. Z przedstawionego wykresu wynika, że przy cenie 7,50 zł za paczkę chipsów nabywcy są skłonni zakupić tylko 10 paczek, ale jeśli cena wyniesie 3,40 zł, to będą chcieli kupić aż 50 paczek. Jednak na poziom i zmiany popytu na dany towar poza ceną wpływają również inne czynniki. Konsumenci w swoich decyzjach kierują się również zmianą poziomu swoich dochodów, cenami innych towarów, czasem liczą na zmiany cen (czekają na ich spadek lub obawiają się ich wzrostu). Ważne są także upodobania, zwyczaje, tradycja, moda, a także reklama towarów. Zmiana wielkości popytu zależy też od liczby konsumentów na rynku. Większa liczba kupujących oznacza większy popyt.

28