str029

wysokości w' odnosióć su," będą do górnej powlcr/clmi slollk.i 1 ioo | wysokość l mul centrem należy pomierzyć (rys. Wykonuje się to klailni |to/iomo, płasko długt| linijkę na górnej pwier/chni słupa i mierząc ruletką długość t o<l linijki, stanowiącej przedłużenie płaszczyzny głowicy słupa, do górnej płaszczyzny stolika. Pozwala to obliczyć właściwą wartość wysokości elementu na podstawie wzoru

w = w' + t    (2.87)

Chcąc wykonać poprawnie pomiar wysokości elementów wieży, należy również zrzutować oś świecy na stolik centrowniczy, rozstawiony nad słupem i zmierzyć kąty pionowe a₂, a₄, celując do rzutu S świecy na arkuszu przypiętym do stolika. Zwykle jednak, przy małych mimośrodach, obserwatorzy celują bezpośrednio do centra lub na wierzchołek ustawionej na nim tyczki, o znanej długości. Kąty te są bowiem z reguły małe, co pozwala uzyskać zgodność obu wyników w granicach 1    3 cm.

Pomiar pośredni z zastosowaniem wcięć

Jest to sposób bardziej pracochłonny od poprzedniego, jednak bywa też niekiedy stosowany. Jego istotą jest wyznaczenie długości boków d, = AS,, d₂ = BS, trójkąta ABC (rys. 2.10) oraz boku d₃ = KS,, trójkąta KBS, na podstawie wcięcia w przód.

W terenie obieramy trzy punkty A, B, K lak, by z każdego były dobrze widoczne wszystkie elementy sygnału oraz znak stabilizacyjny. Zaznaczamy je szpilkami lub długimi gowździami. Długości baz b, = BA oraz b₂ = BK mierzymy ruletką. Nad centrem znaku ustawiamy stolik z przypiętym arkuszem, mierzymy jego wysokość t nad górną powierzchnią słupa i rzutujemy na niego oś świecy, otrzymując punkt S. Po ustawieniu instrumentu nad punktem A mierzymy: kąt poziomy A, ą; BAS,, celując

do punk 1 u Ił i do r/.Ulti swio v ....... ittku mu/ tąly pionowe wszystkich elcmenh

sygnału i rzulu osi świecy nu s<• >Iiku Analogicznie postępujemy po przeniesień insi umieniu na stanowisko K, pd/ie mlci/ymy k;|l poziomy A., i odpowiednie ką pionowe, a w końcu na stanowisku Ił, gdzie, jak widać na rysunku, mile /iiobserwować dwa kąty poziome Ił, i Ił. oraz. odnośne kąty pionowe. Na podsluw lyeli danych rachunek wysokości elementów sygnału przeprowadzimy następując I Obliczamy długości boków d, = AS,,d₂ = BSi,d, = KS,, korzysta jąc z twicrdzei sinusów

b, • sinB, sin(A, + B,)

b, • sinA,    (2,ł

sin(A, + B |) b, ■ sinB, sin(A₂ + B₂)

Obliczamy wysokości w' elementów sygnału nad górną powierzchnią sloh topograficznego, trzykrotnie korzystając z obliczonych długości cl, (i I. ¹ ')oi kątów pionowych zaobserwowanych na stanowiskach A, B, K Np dla gón krawędzi krzyżaka konstrukcja przedstawiona na rys. 2.10 daje

w', = d, • (tga, - tga,)

w'₂ = d₂ • (tga₃ - tga₄)    (2.1

w'₃ = d₃ • (tga₅ - tga₆)

3.    Obliczamy średnią jako ostateczny wynik rachunku

w'| + w'₂ + w'₃    (2,¹

_w _

4.    Obliczamy wysokość w górnej krawędzi krzyżaka nad górną powierzchnią glow słupa, uwzględniając wysokość stolika t

w = w' + t    (2.¹

Należy zauważyć, że w przedstawionym sposobie nie jest wymagany pom wysokości instrumentu na żadnym ze stanowisk ani znajomość różnicy wysoki punktów A, B, K.

Wyznaczenie wysokości punktu przeniesionego

Jak wiemy, punkt triangulacyjny K, stanowiący charakterystyczny szczc budowli trwałej (np. środek gałki pod krzyżem na wieży kościoła), ma w pobl punktu przeniesienia, zastabilizowany w gruncie słupem i odpowiednim zespól znaków podziemnych. Wysokość z_k punktu macierzystego K (rys. 2.11) jest zn; w układzie państwowym. Podamy tu sposób przeniesienia wysokości z ptm macierzystego K na punkt przeniesienia B. Podstawą jest konstrukcja przedstawił na rys. 2.11, która umożliwia obliczenie różnicy wysokości punktu przeniesie i punktu macierzystego i, w konsekwencji, wyznaczenie wysokości punktu przenie nia w układzie państwowym.