tpl
9

i—

Wyciągi

Wyciągi (Extracta) są to zagęszczone preparaty roślinne, otrzymywane pr wytrawianie rozdrobnionego surowca ściśle określonym rozpuszczalniku Jest to najczęściej alkohol etylowy, woda i ich mieszaniny, a w przypadł otrzymywania wyciągów jako półproduktów inne rozpuszczalniki. Wyciągi; otrzymuje się metodami maceracji, perkolacji lub innymi pozwalającymi*^ otrzymanie preparatu odpowiadającego wymaganiom farmakopealnym normom.    •

Monografia FP V precyzuje stopień rozdrobnienia surowców. Jeżeli nie podano inaczej, liście, zioła i kwiaty — przechodzące przez sito o wymiarze oczek 5,6 mm, korzenie, kora — sito o średnicy oczek 3,15 mm oraz owocej nasiona i surowce szczególnie twarde — sito o średnicy oczek 1,6 mm. ',J’‘ ..

W zależności od stopnia zagęszczenia wyróżnia się obecnie następujące, rodzaje wyciągów: wyciągi płynne (Extracta fluida), które są podobne ńobw nalewek, różnią się większym stężeniem składników czynnych: 1 cz. wyciągu w odpowiada 1 cz. surowca (1:1), czyli z 1 cz. surowca otrzymuje się 1 cz. wyciągń; wyciągi gęste (Ex trać ta spissa) o konsystencji gęstej, plastycznej lub półplastycz-nej masy i zawartości wody do 30%; wyciągi suche (Extracta sicca) maj$J a konsystencję sypkiego proszku. Dopuszczalna w nich zawartość wody poMiiiia?^. wynosić nie więcej niż 5%, jeżeli nie podano inaczej.

Jako preparaty do' sporządzania granulatu lub tabletek w warunkach pfŻę^ -j; myślowych używa się niekiedy wyciągów rzadkich (Extracta tennua sive molli^tf przygotowywane ex tempore. Zawartość wody wynosi w nich 50 — 60%. Monoybtj grafia ogólna FP V wyróżnia, podobnie jak większość farmakopei, t^lko z.:;', wyciągi płynne i suche, nadając tym ostatnim dominujące znaczenie.

18.3.4.1

. i⁴wĘk.

Wyciągi płynne (Extracta fluida) sporządza się przez wytrawianie surowcąję roślinnego mieszaniną alkoholu etylowego z wodą, tak aby 1 g wyciągu zawierapy::;. ciała czynne zawarte w 1 g surowca (1:1). Wytrawianie surowca dokonuje metodą dwustopniowej perkolacji. Niektóre techniki przygotowania wyciągó’J|.^::| płynnych dopuszczają rozpuszczanie wyciągów suchych, jak i dodatek sut£%; stancji ułatwiających wyodrębnienie zespołu czynnego.

W dwuetapowej perkolacji w pierwszym etapie zbiera się płyn wyciągęwjpjfj w ilości 85% masy wytrawianego surowca i odstawia. W drugim etapie^-;.,f prowadzi się perkolację do zupełnego wyczerpania surowca. Koniec wytrą- ^r‘ wiania stwierdza się na podstawie zmiany barwy lub za pomocą odpowied-bf;/' niej reakcji chemicznej na obecność wyodrębnionych substancji leczniczych#^ (p. rozdz. 6). W drugim etapie oddzielnie zbiera się płyn wyciągowy, uzyskany z wytrawienia pozostałą ilością rozpuszczalnika. Uzyskany płyn wyciągo^ otrzymany w drugim etapie perkolacji zagęszcza się, w warunkach zabez-

■ -    - -sm

Wyciągi płynne

Ryc. 18.2. Podstawowe rodzaje wyparek: 1 - dopływ wyciągu, 2 - odprowadzenie par rozpuszczalnika, 3 - odprowadzenie wyciągu zagęszczonego.

2 1

\

t

t

y*,//

:vj:v\

Ryc. 18.3. Laboratoryjna wyparka obiegowa: 1 -nagrzewnica, 2, 3,11, 12,13 - układ zagęszczanej cieczy, 4, 5, 16 - odprowadzenie pary, 6 - chłodnica, 7,8- zbiorniki kondensatu, 9 - odpływ kondensatu, 10- odpływ zagęszczonej cieczy,14, 15 - dopływ zagęszczonej cieczy, 17 - zbiornik zasilający.