TWG3 3

- sektor I - obejmuje górnictwo, przemysł przetwórczy, budownictwo, produkcję energii elektrycznej, gazu i wody, transport, magazynowanie oraz łączność;

* sektor S - stanowi zbiór różnorodnych usług, takich jak: handel, finanse,

ubezpieczenia i usługi nieruchomości, usługi mieszkaniowe i różne usługi osobiste, wolnych zawodów, wypoczynkowe, oświatowe i państwowe^{1 2}.

Kuznets badał tendencje rozwojowe poszczególnych sektorów stwierdzając, że ich udział w produkcie krajowym brutto i w dochodzie narodowym brutto krajów wysoko rozwiniętych zmieniał się w bardzo wysokim stopniu. W ciągu badanego okresu nastąpił spadek udziału sektora A z ponad 40% do 10% w końcowych dziesięcioleciach objętych badaniami. W tym okresie wydatnie zwiększył się udział sektora I - z około 22-25% do 40-50%, a równocześnie można było zaobserwować w końcowych latach okresu badanego lekki, choć nie systematyczny wzrost udziału sektora S³. Tendencje przeobrażeń struktury gospodarczej w krajach rozwiniętych zaobserwowane przez Simona Kuznetsa w okresie jego badań znalazły potwierdzenie w ukształtowanej współcześnie strukturze gospodarki tych krajów.

Udział rolnictwa na początku XXI wieku ukształtował się w krajach rozwiniętych na poziomie 1-3% PKB, nastąpił również wydatny spadek udziału przemysłu (tj. sektora I), który kształtuje się w granicach 22-26% (wyjątek stanowią tu Niemcy i Japonia, w których udział przemysłu w PKB w roku 2006 utrzymywał się na poziomie 30%).

Podstawową przyczyną wzrostu udziału sektora I w gospodarce krajów rozwiniętych był rozwój przemysłu przetwórczego, którego udział w końcowym okresie badań Kuznets'a osiągnął ponad 30%. Badania te nie przekroczyły jednak „linii demarkacyjnef lat siedemdziesiątych, kiedy to kraje wysoko rozwinięte wkroczyły w epokę post industrialną charakteryzującą się dominacją sektora usług w strukturze tworzenia PKB.

Kraje słabo rozwinięte (rozwijające się) w procesie wzrostu gospodarczego pozostawały w większości daleko za krajami rozwiniętymi, a ich struktura gospodarcza miała często cechy podobne do struktury gospodarczej krajów wysoko rozwiniętych w ich wczesnym okresie rozwoju - w końcu XIX lub na początku XX wieku. Wiele krajów słabo rozwiniętych pozostało krajami rolniczymi, a udział rolnictwa w ich PKB stanowił często 30-50%. Najlepiej świadczą o tym obecne dane dotyczące struktury gospodarki krajów o wysokich dochodach i krajów o niskich dochodach; w 2006 r. udział rolnictwa w krajach wysoko rozwiniętych wynosił 2%, udział przemysłu - 26%, a udział usług - 72%, podczas gdy udział tych sektorów w krajach o niskich dochodach wynosi: rolnictwo - 20%, przemysł 28%, a usługi 51 %⁴, przy czym sektor przemysłowy obejmuje często gałęzie przestarzałe, o prymitywnych technikach oraz w znacznym stopniu także rzemiosło.

Nowoczesny wzrost gospodarczy w krajach rozwiniętych pogłębił w sposób ostry i widoczny różnice między współczesnymi krajami wysoko rozwiniętymi i słabiej rozwiniętymi. Jedynie nieliczne kraje spośród słabiej rozwiniętych, które zostały objęte w latach sześćdziesiątych XX wieku procesami redeployment i stały się obszarem zainteresowania wielkich korporacji transnarodowych, które podjęły w nich wielkie inwestycje w nowoczesnych gałęziach przemysłu³, zdołały osiągnąć poziom

1

Zob S Kuznets. op. ciL, s. 305.

2

⁸ Ibidem.

3

^fl Kraje te zostały określone wspólną nazwą krajów nowo uprzemysławiających się - NIC.

4

World L)evelopmeni Report 20OR, The World Bank, Washington DC, 2007