S 25252525B3ow2

inyka £*=. mry».> (iiiUmcpi

inyka £*=. mry».> (iiiUmcpi

Uników.VSŁ,-^Ł,*ⁱ ^.rho^wSarg

^rr:r^

jest w

^WsPÓłczCStlC£0 S" "“yo ifzyku.'

®^s^ «*** ^Cm J'»lf)>o j(vvkl ,.

r-‘....... Ka£

'rtnL °^pisem kultuJ

i*h> s,,biij l°*^c *w.*ze wykracza

^ "ik« «*3J

7 r^»kich k„]_tu.

■ ^SJ0 °P^ivcni świata • ^,n P^r^\voiJnik

wrr

iem p₀

*^nic,wa- K.ridy _spos6b “ “ ^podsl-'« 'W«„_c

^st °P^Jny n.1 pewnych

ZT^,rjk’^ £

w_yn7,T^{c w s}^°^wn‘"

)'ii'.Jedny,n_zad_jri •^v 'ŁKsykografii.

^w)'^r<iinić trzy ok_re.

■Pitnvszy.de 1945 ^roku ‘9*9 do chwili

szy wielki Słownik języka polskiego powstał w XIX wieku (18C7-114. wyd. II 1854-186C; przedr. 1951, 1994), a omówimy go ze względu na wpływ na pozostałe słowniki. Opracował go Niemiec - Samuel Bogu-Linde (1771-1847). W sześciu toniach znajduje się około 6C CCO haseł wokoło 2000 nazw własnych), zawieraj.) one słownictwo od XVI do ów XIX wieku. Opis wyrazów udokumentowany jest przytoczeniami ów 4CC pisarzy. Hasła, choć w kolejności alfabetycznej, zgrupowane s.) Juże akapity, które twórz.) grupy leksykalne powiązane etymologicznie, boczę hasło zawiera, oprócz wyrazu hasłowego, jego warianty ortograficzne w kolejnych znaczeniach, kwalifikatory gramatyczne (stosowane zgodnie atyk.) łacińską), odpowiedniki z innych języków słowiańskich, polska icję, ekw iwalenty niemieckie. Wszystkie znaczenia opatrzone s.) cytatami to modyfikowanymi - dość dokładnie zlokalizowanymi. Na końcu poda-derywaty słowotwórcze. Zarówno znaczenia, jak i cytaty porządkowane t)logicznie*, od konkretnych do abstrakcyjnych i wyspecjalizowanych (np. owych). Słownictwo obejmuje trzysta lat, jednak nic jest co słownik I liany w' ścisłym tego słowa znaczeniu. Na podstawie materiału zawarte-słowniku nie można odtworzyć dziejów danej jednostki języka.

Linde stworzył słownik nienormatywny, izn. nie poddawał laktów ję/y-ych selekcji i ocenie poprawnościowej. Zmierzał jednak do określonych w dydaktycznych - jego słownik miał być zwierciadłem polszczyzny, óiorem słownictwa, z którego przyszłe pokolenia mogłyby się dowiedzieć, yk wszechstronny i bogaty był ten język. Linde i jego arystokratyczni mecenasi chcieli w ten sposób służyć ocaleniu języka narodowego, ponieważ po stracie państwa lękano się, iż wraz z nim zginie język polski.

Mimo braków słownik Lindego zdobył olbrzymie uznanie. Był to pierw szy słownik porównawczy języków słowiańskich i jeden z pierwszych naukowych słowników języka słowiańskiego. Wielki był też jogo wpływ na słowniki innych języków, zwłaszcza na czeski słownik Jungmanna, który -dla odrodzenia języka czeskiego - wprowadzał nowe wyrazy na podstawie Lindego. Prawdopodobnie zainspirował on także słynnych braci Grimm, współtwórców naukowej leksykografii historycznej.

Dzieło Lindego wyzyskiwały jednak przede wszystkim późniejsze słowniki polskie, np. pierwszy podręczny słownik języka polskiego, jakim jest tzw. Słownik wileński (A. Zdanowicza, M. Bohusza-Szyszki, J. Filipowicza, W. Tomaszewicza, F. Czeplińskiego i W. Korotyńskiogo, z udziałem B. Trentowskiego) z 1861 roku. Ten liczący około 110 CCO haseł słownik zawiera bogatszą leksykę, ukazuje jej zróżnicowanie stylistyczne dzięki rozbudowanym kwalifikatorom, a przede wszystkim notuje słownictwo regionalne (zwłaszcza kresowe) i kolokwialne.

Największym polskim słownikiem z pierwszej połowy XX wieku był Słownik języka polskiego pod redakcją Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego