wstęp bogurodzica9

BOGURODZICA

św. Floriana, 28 — do św. Klary i 29 — do św. Anny. Należy zwrócić tu uwagę na starą formę dopełniacza Gospodna, powtarzającą się konsekwentnie we wszystkich wymienionych, zwrotkach prócz ostatniej. Wyjątek stanowi tylko przekaz Af (zwrotki 16 i 19) z postacią Gospodarna,

21,3: proszą ciebie Polanie — na pozór bardzo archaiczny rzeczownik Polanin nie możo służyć za dowód starożytności tej zwrotki, bo znany jest dobrze całemu XVI wiekowi (H. Spiczyński w wierszu Ku czytelnikowi, kończącym dzieło S. Falimirza 0 ziołach ..., Kraków 1534, pisze: „Miejże dzięk z tej prace, miły Floryjanie. [ Łaską swą pamiętać ci to będą Polanie”. Podobnie jak w Bogurodzicy, wyraz ten użyty jest tu w pozycji rymowej) i zdarza się toż jeszcze w wieku XVII (Gawiński, Sielanki). Inna sprawa, że zwrotka ta, występująca w Bogurodzicy tylko w przekazie Bo z ostatniej ćwierci XVI wieku, jest dużo starsza od tego przekazu: Spotykamy ją w „Tropi de re-surrectione Domini” z początku XVI w.³¹

28,2: u Boga zawzięta — wyrażenie trochę niejasne; trzeba chyba przyjąć, że przymiotnik zawzięty występuje tu w tym samym znaczeniu, co szeroko używany wzięty, jest może jego wzmocnieniem. Należałoby więc objaśnić to wyrażenie jako 'mająca wziętość, posłuch u Boga⁵, 'szanowana⁵. Przymiotnika zawzięty w takim znaczeniu nie notuje żaden słownik, za naszym jednak tłumaczeniem przemawia bardzo podobny cytat, który przytaczamy za, landem: „Basza ten nad insze był wzięty u sułtana”. (S. Twardowski, Władysław IV król, Leszno 1660, s. 132.)

B. O.

⁸¹ Zol?, przypis 27 na _s, 19-20.

BIBLIOGRAFIA Opracowania filologiczne

Oloff E., Polnische Liedergcschichte, Danzig 1744.

Czacki T-, O litewskich i polskich prawach, t. 1, Warszawa 1800, s. 48; wyd. 2: Dzida, t, 1, Poznań 1844, s. 66; wyd. 3r wyd. Turowskiego, Biblioteka Polska z. 48- 51, Kraków 1861, s. 56, 64.

Rzewuski S., Dos Maricnlicd des heiligen Adalbert, Mohnike’8 hymnologisehe Porsohim gen, 8 :1832, Teil 2, s. 200—201.

Rzesiński J. II., Pieśń Bogurodzica, „Kwartalnik Naukowy”, 1836, t. 3, s. 330 -336.

[M Oraczewski J.j, Bogarodzica [Wyjątek z rękopismu: Słownik starożytności polskich), „Przyjaciel Ludu” 1837; wyd. 2: Starożytności polskie, fc. 1, Poznań 1842.

Maciejowski W. A., Pamiętniki o dziejach, piśmiennictwie i prawodawstwie Słowian, t. 2, Petersburg 1830, s. 44 i n.

Wiszniewski M., Historia literatury polskiej, t. 1, Kraków 1840, s. 383—388.

Szulc D., O wieku boleslawowshim pieśni Bogarodzicy, „Pamiętnik Religijno-Moralny” 1841, 1.1 i odb. Warszawa 1841; wyd. 2: Pisma, Warszawa 1854.

Wolf T., Uh er die Lais, Seguenzen und Zeiehe, Heidelberg 1841, s. 310.

Czacki T., O źródłach praw ..., [w:] Dzieła, t. 3, Poznań 1845, s. 531—532.

Maciejowski W. A., Piśmiennictwo polskie, t. 1, Warszawa 1851, s. 314—323.

[Sikorski J.j, Krótki rys historii powszechnej muzyki, „Ruch Muzyczny” 1861 nr 24- -27.

Czernicki G., Pieśń Boga-Rodzica, „Skarbezyk Domowy”, t. 1, z. 1, Kraków 1863.

Wiadomość historyczna o pieśni Bogarodzicy„Album Muzyczne”, Warszawa 1863.

Hipler F., Der heilige Adalbert ais Liederdichter, „Katbolisches Kircbenblatt”, 1.1:1865.

Przozdziccki A., Pieśń Bogarodzica wraz z nutą z rękopismu częstochowskiego -w końcu wieku XV, „Biblioteka Warszawska” 1866, 1.1, s. 309— 328. Odb. z 3 tabl. Warszawa 1866. Rec.: Jirecek J., „Oasopis Musca Krńlovst?i Ceskćbo”, t. 47:1872 i odb.; Nebring W., „Archi? fur slaviscbe .Philologio”, Bd. 1 : 1876, s. 262.

Nabrzan-Bętkowski N., Bogarodzica, pieśń z ćzasóio zaprowadzenia chrześcijaństwa w Polsce, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego”, t. 38 :1869 i odb.

Przezdziocki A., O dwóch odpisach pieśni Bogarodzica i rękopiśmie historii polskiej Her-burta wiadomość podana, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego”, fc. 38:1869 i odb.

Pękalski P., Uwagi nad podaniem o starodawnej pieśni „Bogarodzica”, śniętemu Woj-ciechowiprzyznaioanej, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego”, t. 43 :1872 i odb. Kraków 1871. Rec.: Starożytność pieśni „Boga Rodzica”, „Czas” 1871 nr 204.

Sieczkowski M., O pieśni świętego Wojciecha■ „Bogarodzica”, „Czas” 1S71 nr 229—230.

Małkowski K., Przegląd najdawniejszych pomników, Warszawa 1872, s. 123—130.

45