�egna�ek5

gg

S-4. OpcracJonaHwicJa celów ksstalcenla

Cfełc iformutoWBie ogółme >ą mało prrydamc dla praktyki edukacyjnej- Trudno )< kfwwm prado»ytf na konkretne zadania, a jeucn trudniej >prawd«i6 alapioA fali niilmiuti !■ %y dmlahu>>ci dydaktyczno-wychowawczej. Dloieyo teł. konieczne jeot prmtłtauuiuc celów mniliwte jak ną(«rc«p<M<»wicj, co wbrew pororom nic je*t wcale ani etynwdcn praną ant łatwą. Wiele wątpliwości, u nawet konirawcr*)! badał ■topień KKocpUowołci celów*. Nie ma bowiem Jedno liioicś poglądów ani «Sród acorctyluów. «m wśród praktyków edukacji (nauczycieli) co do lego, jak I— 11 nn notegółowr lub jak bardzo ogólne powinny być cele ktzialccnia W 1903 roku Robert Mapr opublikował fcrtiąikę A^o/ouwn/r ctrtów ilydak-4)aąpa^ która wywalała na gruncie pedagofiiki amerykańskiej dyakuaję nad ■ąpąaaagtatgałąjazą ibrmą wyrażania celów dydaktycznych. Z książki tej wynikał aninat. Je ede dydaktyczne, aby były zrozumiale i przydatne w praktyce, muszą twe¹ i aiprtliir r i jasno komunikować zamiar nauczyciela. Cele skonsir uowanc zgodnie » tałrirri ■aieccmem nazuano celami operacyjnymi, a więc są to ede odpowiednio uurargólowione. wyrażone w sposób precyzyjny i konkretny.

Cele operacyjne powinny okładać tłę x trzech części: l) • ■ | i ■ zachowania ucznia - co uczeń wykono. co potrafi zrobić lub jakie dzulana ucznia uzna nauczyciel aa dowód osiągnięćia celu;

2} my (nacji sprawdzania — czyli warunków, w których należy się ipedrścwać dndsoia ucznia, w ksdrych będzie ono obserwowane: kryteriów osiągnięć - czyli standardów osiągania założonych ■ aihli-T^ ary tez paoamów wykonania działań uznanych za wystarczające¹.

■ fądBmeaącaąłcią celu operacyjnego jest opis zachowania się, które powinno

by* i naftai i ii j i"—:i^---iap. lekcji) lub całości procesu kształcenia, czyli jest to

Mk acb»wama końcowego Przez, zachowanie końcowe K. Denek rozumie obscr-mrnmmktą aktywność uczniów w różnych fazach kształcenia². Zachowanie to moZc gadać rharaltrr praktyczny (gdy przedstawia opis zachowania się. np. w czasie paM hj.n—ii państwowego) lub teoretyczny (gdy dotyczy czynności umysłowych, op umiejętności obłicanu poła różnych figur geometrycznych).

jógtotmsM —amlarit] określają minimalne poziomy realizacji zachowań, które mr.ni- Jimn- uznać » dowód. żc uczący się osiągnęli cele operacyjne. Stanowią OOC kryfena skuiecznoso zachowa/, końcowych. Według K. Denko, można wyróż-nad ataniiaritj realizacji i stałości zachowań końcowych uczniów. Standardy a lal ości duślaia tle razy uczniowie muszą zademonstrować zachowanie końcowe, aby tmna umać. ze osiągnięte cele mc są dziełem przypadku, lecz zostały praktycznie

ta.«ks TT

Tworzenie celów operacyjnych jest wręcz niezbędne dla pomoru dydaktycznego, be* którego / kolei niemożliwe jest kompetentne orzekane o efektywności działań edukacyjnych Warunkiem wstępnym ich tworzenia jest jednak wcześniejsze określenie celów ogólnych, które wytyczają kierunki dążeń pedagogicznych. Natomiast cele operacyjne są formułowane jako aimcmme osiągnięcia. Zabieg polegający na zamianie celów ogólnych na cele operacyjne nazywa się opera* cjonaltzncją celów¹.

Opcracjonalizacja celów ogólnych powoduje ich;

- sprecyzowanie

- uszczegółowienie

- konkretyzację

- upodmiotowienie osiągającego ceł'*.

Dzięld temu zabiegowi cele kształcenia stają się jasne i zrozumiale dla obydwu podmiotów procesu kształcenia, co ma ogromne znaczenie dla skuteczności tego procesu. Niejasny lub tylko pozornie zrozumiany przez uczniów, a także przez nauczycieli cci, to pewna droga do niepowodzeń szkolnych’.

Formułowanie celów w kategoriach zachowań nie jest wcale zabiegiem prostym, gdyfc

po pierwsze; najbardziej nawet precyzyjne sformułowanie niekoniecznie musi być sformułowaniem trafnym;

- po drugie: precyzyjne określenie celu powinno uwzględniać nie tylko różne formy zachowań, ale również istotę danego zachowania⁴.

Wiele cennych myśli oraz praktycznych wskazówek w zakresie operaejonahza-cji celów wniósł Bolesław Nicmierko. Bardzo użyteczna dla nauczycieli przy operacjonalizacji celów kształcenia może być min. zaproponowana przez niego następująca procedura:

1) napisanie celu ogólnego;

2) wyobrażenie sobie uczniów, którzy osiągnęli ten cci (co mają wspólnego tacy uczniowie, o co ich odróżnia);

3) zapisanie luźnych określeń zachowań wyobrażonych uczniów (chodzi o uzyskanie jak największej liczby luźnych opisów czynności, które charakteryzują wyobrażonych uczniów. Zalecone jest wykorzystanie do tej czynności metody „burzy mózgów");

4) dokonanie selekcji luźnych zapisów (odrzucenie wszystkich zapisów, które mc wyrażają czynności uczniów, a są np. ich stanami przejściowymi lub stałymi cechami osobowości oraz tych, które są luźno związane z celami ogólnymi);

$) dokonanie klasyfikacji luźnych zapisów (narzędziem lej klasyfikacji powinna być taksonomia celów kształcenia. Po sklasyfikowaniu luźnych zapisów należy

¹B Nkrakrto. tfąćyowąielahrióólnh fl/uv/żióitnii Wbimm 1997,1 M * (bidom, *

¹ W. Andnikowic/, Prtijril etUw telakeala /nfypoŚNgo, jm) Pnmbuy Ąitcklyti iw progu XXIMi,op cii,>95.

¹1‘rtu'fi ksjUltmhl-iMi/eJltlt łwtowimł*, op CM, t. 3940

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
27064 skanuj0013 803.4. Operacjonalizacja celów kształcenia Cele sformułowane ogólnie są mało przyda
Realizacja Celów: -poprawiamy efektywność gospodarowania, czyli tworzymy warunki dla
?egna?ek6 cprawdać. cay wypełniły one należycie odpowiednie kategorie celów i ewentualnie uzupełnić
?egna?ek7 t* - dopuowaniu zadań jtfSNmydi do tych^ynności , Purudło dbcąwmlfl celów Mimttbwia obiek

więcej podobnych podstron