0134

III. 2.

BOLESŁAW III KRZYWOUSTY.

119

Że dala dzienna urodzin Bolesława jest 20 sierpnia, jak podał Gall¹), a nie 23 grudnia, jak chce Kozma ²), ani tez 26 grudnia, jak przypuszcza Bielowski³), okazaliśmy powyżej (II. 15). Datę roczna urodzin zapisały najstarsze roczniki polskie, t. j. Rocz. Śkrzys.^{4 5 6}) i Rocz. kap. krak.³), a za nimi niektóre późniejsze, jako to Rocz. krót. °) tudzież Rocz. Sędz.⁷), pod r. 1036; nadmieniliśmy już, że datom tym przyznać należy pierwszeństwo przed błędną datą Kozmy^{8 9}): 1084 czy 1085 r. Spom. Gniezn.⁸), opierając się na obiegającym w wiekach średnich czterowierszu nagrobkowym Bolesława¹⁰), dają mu w chwili zgonu 56 lat życia (•vixit ... ser. annis plus Iubileó) / na tej samej podstawie podaje też i Kron. Wielk. ⁿ) tudzież Rocz. Śkrzys. now.¹'-), jakoby Bolesław zmarł w 56 roku życia. Licząc od daty śmierci 1138 r. wstecz, wypadłoby, że Bolesław urodził się 1082 r., z czego wynika, że obliczenie to jest błędnem; gdyby bowiem miało być prawdzi-wem, wypadłoby usunąć daty najstarszych roczników polskich, a nawet błędne daty Kozmy nie zdołałyby się utrzymać. Bez wartości jest też data urodzin 1088 r., zawarta w mętnym częstokroć co do chronologii Rocz. Śkrzys. now.¹³).

Datę śmierci podają pod r. 1138 z polskich źródeł: Rocz. kap. krak.¹¹), Rocz. Krak.¹⁵), Spom. Gniezn.¹⁰) i Kron. Wielk.¹⁷). Z czeskich stwierdzają ją: Kanon. Wyszehr.^1S) i Rocz. Hrad.^1!)); z niemieckich: Ortlieb²⁰), Ann. Saxo²¹), Rocz. Magd.²²), Chroń. Mont. Ser.²³) i Nekr. św. Mich. Bamb.²¹). Wobec całego szeregu tych niezależnych od siebie i wiarogodnych źródeł nie może ulegać wątpieniu, że błędną jest data śmierci 1139 r., podana w niektórych innych źródłach polskich, jako to: w Rocz. Tras.²⁵), Chroń. Pol.²⁰), Chroń, princ. Pol.²⁷), Kron. o Piotrze Wł.^es), przyjęta też przez Długosza²¹’), a nawet niektórych nowszych uczonych³⁰). Oczywistą omyłką zamiast 1138 jest data 1038, zawarta w Rocz. Śkrzys. now.³¹). W Rocz Małop.³²) tylko kod. Lubiń, ma dobrą datę 1138; inne złą, jako to: kod. Szamot. 1139, kod. Kurop. 1141, a kod. Królew. nawet 1144.

Dzień śmierci Bolesława podał przedewszystkiem cały szereg źródeł niemieckich. Ortlieb³³) kładzie śmierć pod dniem 28 października (V° Kai. Novembr.)] też samą datę ma też Nekr. Zwiefalt.^3I), dodatek zaś, że to był dobroczyńca klasztoru zwiefalteńskiego i mąż Salomei, nie pozwala wątpić, że chodzi tu o Krzywoustego. Również pod dniem 28 października zawiera Nekr. św. Mich. Bamb.³⁵) zapiskę: Polezlaus dux Poloniorum, a dodana obok tego cyfra roczna 1138 wskazuje także na Krzywoustego. Wobec tego pewną jest rzeczą, że do niego odnosi się też zapiska pod taż datą Nekr. S. Blasii³⁶): Bolezlaus dux, bez bliższego określenia. Z czeskich źródeł Kanon. Wyszehr.³⁷) nie podaje wprawdzie dokładnej daty dziennej, ale mówi o śmierci Bolesława przy końcu opowiadania o wypadkach z r. 1138, opisawszy poprzednio fakt zaszły 29 września. Źródła polskie stwierdzają w zupełności daty nekrologów niemieckich. Rocz. kap. krak. ³⁸j wyraźnie jako dzień śmierci podaje 28 października. W Nekr. klaszt. św. Winc.^3!l) zanotowano: Bolezlaus dux pod dniem 27 października; różnica wynosi zatem tylko jeden dzień. W przytoczonym poprzednio napisie epitaficznym Bolesława ^J0), a w ślad za tem także w Spom. Gniezn.⁴¹) określono dzień śmierci w sposób następujący: luce Novembris speculante Ka-lendas, które to określenie wskazuje również na koniec października.

W Kalend. Krak. ⁴²) znajduje się zapiska pod dniem 30 października (III Kai. Norembr.): Bolezlaus ■du.c obiit M’ centesimo septuagesimo tercio. Z dodanej daty rocznej wynikałoby, że jestto zapiska odnosząca się do Bolesława Kędzierzawego, który zmarł 1173 r. (III. 16.). Zapiska powyższa składa się jednakowoż z dwu części z których każda w innym czasie powstała. Słowa: Bolezlaus dux obiit znajdowały się już w najstarszej części

1

Mon. Pol. 1. 428. — 2) Font. rer. Boh. II. 113. — 3) Urodziny Bolesława Krzyw, i śmierć jego matki Judyty,

2

Przew. nauk. i lit. 1873, 65 i n. — 4) Mon. Pol. II. 773. — 5) Ibid. II. 796. — 6) Ibid. II. 796. — <) Ibid. II. 874. —

3

8) Font. rer. Boh. II. 113. — 9) Mon. Pol. III. 43. — 10) Por. ibid. II. 797 uw. 6. — U) Ibid. II. 519. — 12) Ibid. III.

4

68. — 13) ibid. III. 68. — 14) Ibid. II. 797. — 15) Ibid. II. 832. — 16) Ibid. III. 43. — 17) Ibid. II. 519. — 18) Font.

5

rer. Boh. II. 229. — 19) Ibid. II. 396. — 20) Mon. Pol. II. 3. — 21) Mon. Germ. SS. VI. 776. — 22) [bid. SS. XVI. 186.—

6

23) Ibid. SS. XXIII. 145. - 24) Bohmer, Fontes IV. 504. — 25) Mon. Pol. II. 832. — 26) Ibid. III. 629. — 27) ibid. III-

7

476. — 28) Ibid. III. 767. — 29) Hist. Pol. I. 561. — 30) Roepell, Gesch. Pol. 297. ~ 31) Mon. Pol. III. 68. — 32) Ibid'

8

III. 154. 155. — 33) Ibid. II. 3. — 34) Mon. Germ. Necr. I. 263. — 35) Bohmer, Fontes IV. 504. — 36) Mon. Germ. Necr.

9

I. 325. — 37) Font. rer. Boh. II. 229.— 38) Mon. Pol. II. 797. — 39) Ibid V. 711. — 40) Ibid. II. 797 uw. 6. — 4!) Ib i d.

10

III. 43. — 42) Ibid. II. 935.