0003801

35

tysięcy cietrzewi zwożą co rok na sztokholmskie targi, setki tysięcy rocznie ubijają w reszcie Szwecji. Większe jeszcze liczby wykazywała Rosja.

Cietrzew dochodzi do wielkości średniego koguta domowego i waży 1—2 kg. Siąg wynosi 90—100 cm, długość 50—60 cm. Róże nad oczami nabrzmiewają w czasie toku tak, że się prawie nad głową schodzą; w czasie pierzenia się ptaka są niepokaźne. Cietrzew posiada stosunkowo długie loty, stąd szybciej i wytrwałej lata od innych te-traonów. Podobnie jak głuszec, cietrzew kąpie się w piasku i potrzebuje do zdrowia swego kamyczków drobnych celem trawienia obfitego pokarmu. W wolu cietrzewia, zabitego w listopadzie, znaleziono, oprócz liści i pączków brzozowych 45 całych żołędzi, obok kilku już zmiękczonych.

Cietrzew podobnie jak głuszec jest nadzwyczaj czujny. Oczy i słyszy znakomicie. Podczas tokowania nie podlega chwilami zupełnej głuchocie jak kuzyn jego, ponieważ dolna szczęka stosunkowo wiele krótsza aniżeli u głuszca, tak że o głuchocie organicznej u niego podczas toku mowy być nie może. Lata lepiej i wytrwałej od swego kuzyna, będąc zarazem mistrzem w ukrywaniu się i zaszywaniu w zaroślach. Przed wyżłem daleko wycieka, często kluczy¹) lub tak twardo dolega, że wydeptać go trzeba. Nie znosi częstszego niepokojenia, wynosi się wtenczas. W żbiorowem swem życiu różni się tem od głuszców, że w licznych stadach cietrzewich znajdują się także kury, gdy u głuszców regułą jest odosobnienie się kogutów od kur. Na siadła najchętniej wybiera brzozy, zapadając na środkowych gałęziach. Brzoza taka, cietrzewiami strojna, przedstawia zimową porą prześliczny widok.

Żywiąc się przeważnie pączkami drzew liściastych, cietrzew jest nietylko nieszkodliwy dla gospodarstwa leśnego, lecz przeciwnie, pożyteczny, gdyż żeruje mnóstwo szkodliwych owadów i nasiona chwastów leśnych. Pieczeń cietrzewią bardzo wysoko cenili już starzy Rzymianie. Nie brakło jej na sławnych ucztach Lukulla. Z ogonów cietrzewich wyrabiają piękne i oryginalne wachlarze, z kamyczków żołądkowych podobnie jak z głuszcowych różne ozdoby, broszki, kolczyki, breloki, które w wysokiej są cenie.

Wichry wiosenne, piosenka drozda, świergot pliszki, czajek zwinny lot nad szaremi jeszcze łąkami są dla myśliwego zapowiedzią zbliżających się toków, odbywających się u głuszców i cietrzewi równocześnie. Wcale nierzadko koguty grają także poza właściwym czasem, np. jesienią. W przeciwieństwie do głuszców tok wiosenny odbywa się wspólnie, tak że na jednem tokowisku kilka lub kilkanaście

3*

1

) robi skręty.