018501

2S8

a w tym wypadku polewa się je kipiącą wodą, podobnie jak liście i kwiat suszony. — Gdy masz zrobić herbatę z kory, liści i kwiatu, to gotuj naprzód korę, dorzuć potem liści i kwiatu, odsuń potem garnuszek od ognia, na-kryj go dobrze, i niechaj herbata stoi przez 10 do 15 minut, naciągnie, poczem przecedź ją i pij. Świeże liście i łodygi gotuje się także dłużej, aby uwiędły.

Przytaczam kilka przykładów:

Kora dębowa gotuje się 5 minut, poczem dodaje się kwiat bzowy i poziomkowe liście, odstawia, i niech to stoi 15 minut.—Tłuczone ziarnka jałowcu i skrzyp, gotują się razem 5 minut, poczem dodaj piołunu, odstaw i niech stoi 15 minut.

Można także odrazu gotować rozmaite gatunki herbat zmieszane poprzednio razem, choćby tam były liście i kwiat}', lepiej jest jednak twarde składniki, jak korę, jagody, korzenie i twarde łodygi gotować pierwej, a wśród wrzenia dorzucić liście i kwiat, i odstawić odwar zaraz od ognia, wówczas herbata będzie delikatniejsza, pozostanie jej bowiem aromat kwiatu.

Rozmaite zioła sprawują rozmaite skutki, dlatego że przy każdej chorobie inne miesza się razem zioła, które służą do złagodzenia i wyleczenia odnośnej choroby. Tak np. w chorobie nerek miesza się następne gatunki: głóg, jałowiec, rdest, skrzyp, owies, centurja. Na wodną puchlinę: rozmaryn, korzenie bzu nizkiego (leśny), jałowiec. Na cierpienia żołądka: piołun, korzenie dzięglu, jałowiec, kora dębowa i skrzyp. W ten sposób używa się ziół na najrozmaitsze choroby, a zawsze dobre one oddają nam przysługi.

Proszki.

Można z ziół, łodyg, kory, korzeni i t. d. sporządzić proszki, które tę samą co herbaty oddają przysługę. Są chorzy, którzy nie mogą pić herbaty; takim można dać proszek w opłatku lub z potrawami. Przyrządzenie proszku jest nieco kłopotliwe, wymaga czasu, pracy i narzędzi odpowiednich, przez to wielu z powyższych braków zrobić sobie tego nie może. Zresztą proszki odnośne, z ziół polecanych przeze mnie, mo-

źna dostać w aptece lub droguerji, zwłaszcza, że niektóre apteki umyślnie mają na składzie zalecane przeze-mnie zioła.

Nastoje. Tynktury.

Łatwiej można sobie przyrządzić nalewki, wyciągi, albo tynktury, nie potrzeba do tego ani przyrządów, ani kosztów. Flaszka znajdzie się w każdym domu, a tylko ""flaszki 'potrzeba do zrobienia nastoju. Jeżeli potrzebujesz np. tynktury piołunowej, wówczas czysto wypłukaną flaszkę nalewasz żytnim spirytusem lub wódką, dorzucisz kilka listków suszonego piołunu i otwór zakorkujesz dobrze. Flaszkę napełnioną stawia się w miejscu miernie ciepłem na 6 dni, poczem zlewa się tynkturę do drugiej flaszki czystej, a z pierwszej flaszki wyrzuca się wyssane już liście piołunu. Można jednakże nalać poraź drugi spirytus na te same liście, gdyż nastój nie wyciąga wszystkich cząstek z rośliny tak dokładnie jakto czyni prasa. Kto nie chciałby zrobić sobie sam nalewki, może ją kupić w aptece lub droguerji.

Olejki.

Olejki robią się ze ziół w podobny sposób jak nalewki i tynktury. Używa się do tego oliwy do jedzenia i ziół, z których olejek mieć chcemy. Wielu jednakże nie umiałoby zrobić je, choćbym najdokładniejszy podał opis, więc radzę w potrzebie kupić w droguerji lub aptece.

Apteczka domowa.

Wszystko cokolwiek polecam w aptece mojej, łatwo mieć może najbiedniejszy nawet człowiek, gdyż zioła rosną na polu i w lesie, łatwo je więc znaleść, ususzyć i podpisane schować. Podczas spacerów, wycieczek ileż to sposobności do zbierania ziół, gdybyś tylko poszukał je wzrokiem, a urwał ręką! Małą apteczkę podręczną każdy mieć może, a jakaż to wygoda sięgnąć do niej zaraz w nagłej potrzebie. Nie zawsze masz lekarza pod ręką,