0366

352

Badanie sił przyrody i ocena pożytecznej ich wartości.

zyskała pierwsze zastosowanie praktyczne przez wynalazek galwanoplastyki, dokonany przez M. H. Jacobiego w Petersburgu. Przy rozpatrywaniu rozwoju fizyki widzieliśmy, że w pierwszej połowie wieku dziewiętnastego zdobyto znaczną ilość źródeł prądu galwanicznego. Jednem z tych źródeł było wynalezione w 1839 roku ogniwo Daniella. Jacobi, rozbierając jedno z takich ogniw, zauważył, że na katodzie, czyli biegunie ujemnym utworzył się osad miedzi, który po delikatnem odjęciu przedstawiał dokładnie odwrotny czyli zagłębiony obraz tego bieguna. Przypadkowe to odkrycie posłużyło do rozwoju galwanoplastyki. Jakobi wskazał, jak należy postępować, ażeby można było otrzymywać osad miedzi i otrzymał z początku drogą galwanoplastyczną odlew monety. Sposób wykonania, wskazany przez niego, utrzymuje się dotychczas. Dla otrzymania podobizny sposobem galwanoplastycznym jakiegokolwiek przedmiotu, wykonywa się z niego najpierw negatyw z materjału plastycznego, który pokrywa się cienką warstwą grafitu, ażeby zwiększyć przewodnictwo prądu. Negatyw zawiesza się w kąpieli, do której służy zwykle wanienka odpowiednich wymiarów, napełniona roztworem tego metalu, z jakiego ma być wykonana podobizna galwanoplastyczna. Do wanny powyższej wprowadza się prąd przy pomocy anodu, wykonanego z tego samego metalu, jaki mamy właśnie w roztworze. Prąd rozkłada w wannie płyn w ten sposób, że u bieguna ujemnego czyli katodu, połączonego z negatywem danego przedmiotu, wydziela się metal w postaci drobnego proszku i osadza się na powierzchni negatywu tak, że wypełnia wszelkie kreski i zagłębienia i daje obraz podobny zupełnie do oryginału. Galwanoplastyka z biegiem czasu została tak wydoskonalona, że obecnie w ten sposób można odlewać nawet bardzo duże figury. Tak naprzy-kład we Frankfurcie nad Menem trzy figury, znajdujące się na pomniku Gutenberga, są zrobione sposobem galwanoplastycznym. Wiek dzisiejszy jest wiekiem przemysłu surogatowego, którego jedną z przedstawicielek jest galwanoplastyka. Służy bowiem do tego, ażeby przedmiotom, wykonanym z metali nieszlachetnych nadać taki pozór, jakby one były wykonane z metali szlachetnych. Z pomocą zatem galwanoplastyki pokrywają cienką warstwą srebra, lub złota różne przedmioty, jak: noże, widelce, łyżki, druty wszelkiego rodzaju, figury gipsowe i t. p. i otrzymują wyroby na pozór podobne do wykonanych całkowicie ze srebra lub złota.

Później wydoskonalono także sposoby otrzymywania metalów za pomocą prądu elektrycznego. Bunsen szczególnie opracował sposób, na zasadzie którego, przepuszczając prąd przez stopione chlorki magnezjowe, otrzymał pierwiastek magnez. Jedną z gałęzi elektrochemji, która jednak pokładanych w niej wielkich nadziei nie spełniła w całym zakresie, jest elektro-metalurgja, mająca za zadanie wydzielanie metali z rud za pomocą prądu elektrycznego. Teoretycznie ten sposób postępowania nie znajdował żadnych przeszkód w wykonaniu, w praktyce jednak przy zastosowaniu napotkał na