0410

389

Skorupa ziemska i człowiek.

Otrzymywanie soli w Kalifornji.

Według fotografji.

terjały mineralne, następnie rolę przodowniczą przejęły trudniejsze do przeróbki rudy, a wreszcie coraz wzrastające znaczenie zyskały niepozorne węgle kopalne wraz z olejem skalnym.

Jak wszystko na świecie ulega powolnemu rozwojowi, tak i tu do-strzedz się daje postęp stopniowy, a wszelkie udoskonalenia prawie zawsze stawały się możliwemi jedynie wskutek poprzednich zdobyczy kultury. Jak to się wszystko działo i jak zawiły splot wpływów najrozmaitszych sprowadzał coraz potężniejsze i pomyślniejsze wyniki, stanowić to ma przedmiot innego działu naszej książki; tu ograniczyć się musimy do kilku skazówek treściwych, które dozwolą nam w' krótkich słowach wykazać znaczenie oddzielnych minerałów.

W postępowych naszych czasach surowe materjały mineralne, które obficie występują na powierzchni ziemi, nie zaliczają się już do skarbów kopalnych, w pierwotnym wszakże okresie bytu ludzkiego były to czynniki kultury najdonioślejszego znaczenia, tak dalece, że uważać je należy za istnych ojców jej rozwoju; krzemienie, jaspisy i inne odmiany krzemionki, obsydjany i łatwe do obrabiania serpentyny dały człowiekowi w rękę pierwsze narzędzia i broń pierwszą, a tern sprowadziły znaczne ułatwienie w utrzymywaniu życia. Gliny plastyczne dały podnietę do garncarstwa, które stało się tak ważne dla człowieka i dziś ma jeszcze wielkie znaczenie nietylko u ludów niższych, ale i u narodów najwyżej posuniętych w kulturze; lawy, bazalty, andezyty, porfiry dały człowiekowi pierwsze kamienie młyńskie, na których przerabiać mógł ziarna zbóż swoich na mąkę i teraz