0266

EEZ15IETA (m. HENRYK V TEKSTY); JADWIGA.

Y. 11. 12.

251

w źródle małopolskiem, to jednak wobec nader bliskich i ożywionych stosunków, w jakich matka Elżbiety Jolenta zostawała z Kingą, przypuścić można, iż miano w Krakowie dokładne wiadomości o wypadkach na dworze księcia wielkopolskiego. Wobec tego upada wniosek, jakiby można wysnuć z wzmiankowanego poprzednio ustępu Kron. Wielk., która wyliczając córki Bolesława, mówi o Elżbiecie dopiero na drągiem miejscu, po Jadwidze; z czego wypływałoby, że Elżbieta młodszą była od Jadwigi. Okażemy niżej, że data urodzin tej ostatniej przypada w każdym razie na czas ok. r. 1250 (V. 12.); dlatego przekazana przez Bocz. Krak. data urodzin Elżbiety 1263 r. każe ją uważać za córkę Bolesława najstarsza^{1 2 3}).

O dacie zaślubin jej z Henrykiem Y nie mamy pewnych wiadomości: według Kron. Wielk.-) wydaną zań została jeszcze przez swego ojca. Natomiast Długoszy twierdzi, iż Elżbieta wydaną została, za mąż dopiero po śmierci Bolesława. Zdaniem Perlbacha ⁴) datę zaślubin odnieść należy do czasu ok. 1280 r„ albowiem już pod datą 5 stycznia 1292 r. jej córka Eufemia uzyskuje dyspenzę do małżeństwa z Janem brandenburskim ^{5 6};. Mniemam, że fakt ten nie daje dostatecznej podstawy do bliższego określenia daty zaślubin Elżbiety z Henrykiem, ile że niewiadomo, w jakim wieku Eufemia uzyskała dyspenzę, a nadto i dlatego, że była to najmłodsza córka z tego małżeństwa. Z synów Henryka i Elżbiety najstarszy, Bolesław III, urodził się wprawdzie dopiero r. 1291, nie można jednak z tego powodu przesuwać daty zaślubin jego rodziców na czasy urodzinom tym najbliższe, ile że z małżeństwa tego pochodziło jeszcze pięć córek, które urodzić się mogły przed synami, (idy nadto zważymy, że sam Henryk V był najprawdopodobniej synem Bolesława II z pierwszego małżeńst wa, a zatem me urodził się później jak r. 1259",), i że Elżbieta w chwili śmierci Bolesława Pobożnego (V. 2.) liczyła już szesnaście lat życia, okaże się, że nic nie przemawia przeciw przekazowi Kron. Wielk., jakoby małżeństwo to przyszło do skutku jeszcze za życia Bolesława, a owszem wielkie za tem przemawia prawdopodobieństwo: skutkiem czego datę zaślubin można będzie odnieść do czasu przed 13 kwietnia 1279 r. Ze względu zaś, iż Elżbieta urodziła się dopiero r. 1263, nie można zaślubin jej cofnąć do czasu przed r. 1276. Data zaślubin zamyka się zatem w granicach lat 1277 — 1279.

Śmierć Elżbiety zapisały Spom. Klar. wrocł. ⁷) pod datą 30 września 1300 r. Natomiast według Bocz. Wrocł.^s) i Bocz. mag. wrocł.⁹) zgon jej nastąpił dopiero 28 września 1304 r. [Prawdziwą jest niewątpliwie dala ostatnia, albowiem jeszcze dnia 20 maja 1304 r. wystawia ona dokument wspólnie z swoimi synami, a już 30 października t. r. wymienioną jest w innym dokumencie jako zmarła¹⁰). Do niej odnosi Grotefend¹¹) nagrobek, którego tekst znamy dzisiaj tylko z odpisu z XVII w.: Anno domini MGGCXL obiit Elizabetha oxor Henrici de Cydin die S. Stainslai, w którym należałoby poczynić następujące poprawki: MCCCIY zam. MCGCXL i ducis in zam. de Cydin. Pomyłki te w odpisie dałyby się rzeczywiście usprawiedliwić, jeśli przypuścimy, że napis oryginalny pisany był w majuskułach gotyckich. Dzień św. Stanisława (translacya), przypadający obecnie na 27 września, obchodzony był w XIV w. 28 września; data dzienna, podana w nagrobku, zgadzałaby się tedy zupełnie z datą dzienną, zawartą w Rocz. Wrocł. i Rocz. mag. wrocł.

Henryk V Tłusty.

Syn Bolesława II, książę lignicki i wrocławski, zmarł 22 lutego 1296 r.¹²).

12. Jadwiga.

Kron. Wielk.¹⁰) podaje, iż jedna z córek Bolesława Pobożnego, niewymieniona tamże po imieniu, wydaną została za Włodzisława Łokietka (VII. 4.). Rocz. Tras.¹⁴), za nim Rocz. Małop.¹⁵), toż Janko z Czarnk.^1,;),

1

Tratnie wymienia ją na pierwszem miejscu pośród córek Bolesława Perlbach, Preuss.-Poln. Stud. I. 12. —

2

Mon. Pot. II. 582.    - 3) Hist. Pol. II. 450. — 4) Preuss.-Poln. Stud. I. 12. — 5) Riedel, Cod. dipl. Brand. B. I. 201. —

3

6)    Szczegóły genealogiczne o Henryku V. jego rodzicach i dzieciach, por. Grotefend. Stammtafeln I. nr. 22. 33. .45 — 52. —

4

7)    Mon. Pol. III. (192. — 8) Ibid. III. 684. — 9) Ibid. III. 684. — 10) Grotefend, Zur Geneal. u. Gescb. d. Bresl. Piasten

5

w Abhandl. d. schles. Gesell. f. vaterl. Cultur 1872/3, 84, gdzie oba dokumenty, dotąd niewydane, są zacytowane. Por. też Griin-

6

bagen, Schles. Reg. IV. 55. 63. — U) Grotefend, Z. Gesch. u. Geneal. d. Bresl. Piasten 84. — 12) Grotefend, Stamm

7

tafeln I. nr. 33. — 13) Mon. Pol. II. 582. — 14) Ibid. II. 859. — 15) Ibid. III. 198. — 16) Ibid. II. 619.