0552

ANNA (m. STANISŁAW ODROWĄŻ); STANISŁAW.

XII. 15. 16.

089

18 września 1526 r.¹). Z tego to okresu pochodzi kilka aktów, wystawionych przez nią jako samoistnie rządzącą księżnę²).

Przydługo pozostała Anna w stanie panieńskim. Próby wyswatania jej za Wilhelma, późniejszego arcybiskupa ryskiego, brała Albrechta pruskiego³), tudzież za synowca kanclerza Łaskiego, które, o ile wiadomo, nie doprowadziły nawet do zaręczyn, pomijamy tu jako nienależące do przedmiotu^{4 5 6}). Dopiero jako 86—8H-lclnia dziewica poślubiła Stanisława ze Sprowy Odrowąża, wojewodę podolskiego. Pod datą 5 lutego 1536 r. król Zygmunt 1 daje kilku dostojnikom polskim polecenie, aby udali się do Warszawy na ślub Anny celem dopilnowania formalności posagowych, a już pod datą 1 marca t. r. jeden z nich donosi królowi, iż małżeństwo to zawartem zostało °). Ponieważ pismo królewskie wydanem zostało w Wilnie, i kilkanaście dni upłynąć musiało, zanim doszło do rzeczonych dostojników, tudzież zanim ci odbyli podróż do Warszawy, przeto datę zaślubin odnieść należy do końca lutego 1536 r.^,!). Jako żona Odrowąża poświadczoną jest Anna w całym szeregu późniejszych dokumentów, a po jego śmierci jako jego wdowa⁷); w jednym z tych ostatnich aktów używa tytułu ex ducihus Masovie palatina Russie^{8 9}).

Mniemanie³), jakoby już w r. 1547 nie żyła, polega na oezywistem nieporozumieniu, jeszcze bowiem w całym szeregu aktów późniejszych występuje Anna jako żyjąca. Ostatnia tego rodzaju wzmianka pochodzi z 26 stycznia 1557 r.^{10 11}). Jej zgon przypada zatem dopiero na czas po tej ostatniej dacie; do ściślejszego określenia tego wypadku nie znajdujemy jednak w dostępnych nam źródłach dostatecznej podstawy.

Stanisław Odrowąż ze Sprowy.

Syn Jana, wojewody ruskiego, urodzony około r. 1509, starosta Samborski, od 7 kwietnia 1533 r. kasztelan lwowski, od 17 kwietnia 1534 r. starosta lwowski, od 25 października 1535 r. wojewoda podolski, r. 1536 z powodu zatargu z Zygmuntem I o dobra Anny na Mazowszu pozbawiony królewszczyzn, a chwilowo także godności wojewodzińskiej, odzyskuje tę ostatnią wnet potem, między 9 września 1542 r. a 18 czerw^rca 1543 r. zostaje wojewodą ruskim, zmarł między 12 lutego a 2 kwietnia 1545 r. Żonaty przedtem (od r. 1530) z Katarzyną, córką Łazarza z Górki, kasztelana poznańskiego⁴¹).

16. Stanisław, t

Jako syn Konrada III w-ymieniony w Geneal. Mazow. Wargoc.¹²), w⁷ zapisce w Acta Tomic.^{13 14}), u Miechowity ^u), Wapowskiego ¹⁵), na nagrobku, wystawionym mu przez siostrę Annę ^1(!), i w dokumentach ¹⁷). Liczne dokumenty stwierdzają także, iż matką jego była Anna Radziwiłłówna¹⁸).

Że był młodszym od obu swych sióstr, okazałem poprzednio (XII. 15.). Natomiast był starszym od brata Janusza III (XII. 17.). Natu maior w stosunku do niego nazywa go wyraźnie Wapowski¹⁹); przed Januszem, wyliczając synów⁷ Konrada III, kładą go prócz Wapowskiego, Geneal. Mazow. Wargoc.²⁰), Acta

1

0 szczegółach por. Pawiński, ibid. III. 452 i n. IV. 7. —    2) Przytoczone ibid. passim. Por.    też Milewski, Herbarz

2

54 nr. 68    i Stronczyński. Wzory nr. 88. Ten ostatni akt    nosi    datę 28 marca 1526 r., i jest tym    samym, który u Ryka-

3

czewskiego, Invent. 352 przytoczony jest pod błędna i niemożliwą datą [1525 r. —3) Cohn, Stammtafeln, tabl 77. —

4

O szczegółach por. Pawiński, ibid. IV. 12. — ») Bostel,    ibid.    502. — 6) Jak trafnie wykazuje Bostel, ibid. 503. Pawiń

5

ski, ibid.    IV. 13 przyjmował, że ślub odbył się w kwietniu lub    maju    1536 r.— 7) Pawiński, ibid. IV.    17. 19. 33. 40; Bostel,

6

ibid. 510—512. 519—521. 524. — 8) Bostel. ibid. 525. — 8) Pawiński, ibid. IV. 35. — 10) Bostel, ibid. 525. — H) Daty

7

zestawione u Pawińskiego, ibid. IV. 12. 13. 33. 35. 37—39 i Bostla, ibid. 502. 522. 524. Zasługą Pawińskiego. ibid.

8

IV. 36 i n., jest zarazem odróżnienie niniejszego męża Anny od innego jego imiennika, współcześnie żyjącego, również Stanisława

9

Odrowąża ze Sprowy, starosty opoczyńskiego, i kolejno kasztelana żarnowskiego, bieckiego. wiślickiego, wojewody bełskiego

10

i ruskiego, który zmarł około r. 1542—1543. Nadmieniam dodatkowo, że w Nekr. Mogiln. (Mon. Pol. V. 808) znajduje się data

11

dzienna zgonu niniejszego (drugiego) Odrowąża: 25 marca, przyczem data roczna 1559 jest oczywistą omyłką. — 12) Narbutt,

12

Pisma histor. 294. — 13) Acta Tomic. VIII. 163. — 14) Chroń. Pol. wyd. 2, 374. — 1“) Script. rer. Pol. II. 51. —

13

16) Stronczyóski, Pomn. Piastów 140. — 17) Rykaczewski, Invent. 349; Kod. dypl. Mazow. nr. 276. — 18) Ibid. nr.

14

275. 278. 279. 282; Stronczyński, Wzory nr. 75. 76. 78. 79; Milewski, Herbarz 23 nr. 25, 27 nr. 26, 425 nr. 547; Ryka

15

czewski, Invent. 348. 349. 351. — 19) Script. rer. Pol. II. 145. — 20) Narbutt, Pisma histor. 294.