0929DRUK00001727

REFRAKCJA ASTRONOMICZNA 215

Promień GJ,„ przebiega w atmosferze drogę J_mJ_m-i J_m-2 ■ • • i dosięga powierzchni ziemi w punkcie O. Jest to linja krzywa, gdyż poszczególne warstwy są nieskończenie cienkie. Niechaj będzie OGf' kierunek, w którym ten promień wpada do oka obserwatora, to widzi on gwiazdę G w tym kierunku; a zatem ąy ZOG' = z jest pozorną odległością gwiazdy Gf. Gdyby nie było atmosfery, obserwator widziałby gwiazdę w kierunku OG, a więc ZOG = z jest prawdziwą odległością zenitalną gwiazdy.

Wzór (c) ważny jest dla całej atmosfery, a więc też dla jej granicy górnej, gdzie zaczyna się próżnia, jak i dla granicy dolnej, którą jest powierzchnia ziemi.

Niechaj będzie Gg droga w próżni tego promienia, który po wejściu do atmosfery ziemskiej przebiega w niej drogę J_ln J_m_i... O; promień ten przecinałby się z pionem punktu O w punkcie g. Oznaczmy

3CZgG = £, 3CgGO = a,

to jest

* = ę — o-    (d)

Oznaczmy dalej przez H odległość górnej granicy atmosfery od środka ziemi, a przez f₀ kąt padania promienia Og w punkcie spotkania się jego z atmosferą. Ponieważ na granicy atmosfery jest |j> = j, więc zgodnie ze wzorom (c) jest też

A psin'/ = //sin i₀.    (c')

Z drugiej strony niech będzie 0O = r₀ odległość punktu obsbrwacji od środka ziemi, a sjiótózynnik załamania powietrza w miojscu obsenvacji niegh będzie p₀. Ponieważ kątem padania w punkcie O jest <^7A)0r' = z', więc jest także

A |jł sin i = r₀ p₀ sin.#'.    re")

Ten ostatni wzoi', w któfeym po prawej stronie wszystkie wielkości uważać możemy za znane, wyraża poszukiwaną zależność pomiędzy pozorną odległością zenitalną gwiazdy a wartością kąta padania promienia, ulegającego załamaniu, która zmienia się wraz z A.