morza Chińskiego do Dniepru kolosalne pod Dżingisha-nem zakładają państwo, tak, że pod koniec tej epoki dwie tylko widomie na świecie ukazują się potęgi: władza pa-piezka na zachodzie, przed którą kilkudziesięciu korzy się królów i władza mongolskiego Hana, do którego 500 dybie posłanników korne swe w imieniu tyluż ludów uginać czoła. —
§ no.
Rycerstwo w XII. wieku staje przed nami w wykończonym ustroju uczuć obyczajów i instytucyi. Uczucia rycerskie noszą na sobie trzy główne cechy: wspaniałomyślności, szacunku dla niewiasty i przywiązania do koni, Obyczaje, z takich wypływające uczuć są też napiętnowane bezinteresownością. Walka toczy się nie dla zdobycia posiadłości i bogactw, ale dla sławy czystej i wolnej od wszelkiej namiętności od egoizmu lub nienawiści. Walka toczy się z delikatnością form i z exaltacyą uczucia, albowiem nad nią powiewa obraz uwielbionej niewiasty. Walka toczy się nie inaczej jak na bojowym rumaku, wypielęgnowanym, wyczyszczonym, wykarmionym, podkutym i uzbrojonym własną rycerza ręką. Instytucye rycerstwa otoczyły się pewnemi obrządkowemi formami, które ściśle zachowywano, a przyjęcie nowego członka do koła rycerskiego nie wprzódy nastąpić mogło, jak po odbyciu długiego nowicyatu. Do siódmego roku dziecię powierzane staraniom niańki, nie opuszczało zamku ojcowskiego; po siedmiu dopiero leciech skończonych, wywożono z domu chłopczyka, który po otrzymaniu pocałunku i błogosławieństwa matki, ze szkaplerzykiem na szyi
300