FizykaII59201

588

w całej swej mocy mogło się objawiać, potrzeba koniecznie jednej nich całkiem usunąć. Chcąc tedy na głównym konduktorze otrzymać silną elektryczność dodatnią, łączą się nacieradła za pomocą łańcuszka lub druta z ziemią lub najlepiej jeszcze z wielką masą żelaza, np. z żelaznemi sztachetami lub rurami gazowemi; mając zaś robić próby z elektrycznością ujemną, czyni się to z obrączkami grzebieniowemi, tkwiącemi w kuli głównego konduktora, odosobniając należycie mniejszy konduktor, ładujący się elektrycznością nacieradła. Gdy to ostatnie nie jest odosobnione, a szyba zacznie się obracać, -f- E, powstająca na szkle przez tarcie, wywołuje przez infiuencyą w grzebieniu konduktora i w częściach jego, bliższych szyby -j- E i — /?, przyciąga i neutralizuje—E, a odpycha -j- E, którćj napięcie w ciągu obrotu korby dopóty się powiększa na nich, póki jej szyba tym sposobem więcej dostarcza konduktorowi, niż konieczna strata wskutek zetknięcia z powietrzem i zresztą odoso-bniaczów wynosi.

Fig. 322 (;na nast. str.) wystawia model walcmiej machin!) elektrycznej według konstrukcyi Gruela w Berlinie, odznaczają-cśj się również silnem działaniem elektrycznego napięcia. Tu znajduje się tylko jedna poduszka’rr u spodu wielkiego walca szklannego, stojąca w połączeniu z małerni na szklannycli nóżkach osadzonemi konduktorami w, n\ nad nim zaś na przeciwnej stronie umieszczony jest metalowy wałek m, opatrzony rodzajem grzebienia i połączony metalowym słupkiem z wydrążoną kulą k, z której wychodzi metalowy pręt, takąż gałką zakończony. Od nacieradła' rr aż do wałka w ciągnie się na jednej stronie płatek gumowanej kitajki dla zmniejszenia i tu straty elektryczności przez powietrze.

W r. 1840 ogłosił Armstrong bardzo ważne odkrycie, zrobione w pobliżu Newcastle na parze, wypływającej z kotła parowego, który dawał iskry elektryczne, gdy jedpę rękę trzymano w prądzie tej par-y, a drugą dotykano się kurka od klapy bezpieczeństwa. Armstrong przekonał się, że para, wydobywająca -się z kotła, jest dodatnio zelektryzowana, kocieł zaś, należycie odosobniony, za przybliżeniem go do dobrego przewodnika, stojącego w połączeniu z ziemią, daje mocne iskry — £’, jeśli się