Magazyn6
5601

548    BRZESKIE TRAKT POKOJ. — BUDOWA JEDNOCZŁON. I DWUCZŁON. EGZEK.

politiki SSSR 1917—1927. Moskva 1927. — Trockłj L.i Von d. Oktoberrewlution bis zum Bresler Fnedensvertrag. Leipzig 1919 (toi po francusku 1925). — IVo]a tomski SI. W,s Pojęcie samostanowienia w polityce sowieckiej w okresie rokowań brze-akich 1917—1918. „Sprawy Narodowość ”. IX. Warszawa 1935. — Teniej Sprawa polska w rokowaniach pokojowych w Brześciu Litewskim „Rarańcza. Zbiór opracowań w 15-lecie czynu zbrojn.” Warszawa 1933. — Zitelmann F. C.: Russland im Friedensrertrage v. Versailles. Berlin 1920.

St. A. Groniówski.

Buchara.

Kraj w Azji Środkowej o pow. 293430 km*, posiadający 1 500 000 mieszk., którzy stanowią mieszaninę tatarskich Uzbeków, Turkmenów, Tadżyków, Kirgizów, Arabów, Żydów, Persów i Rosjan. Panująca religja — sunnicki islam. — Zachodnia część stepowa i pustynna, wschodnia — górzysta; łańcuchy Hissar i Serawszan, stanowiące przedłużenie Tiań Szaniu. Większe rzeki — Arnu Daria (Pandi), Kiżilsu i Serawszan. Klimat kontynentalny wybitnie suchy. Bogactwa naturalne: piasek złoty, alabaster i sól kamienna. Charaktery-stycznem drzewem — topola. Zajęcia ludności: rolnictwo (uprawa kukurydzy), hodowla koni, bydła i jedwabników, oraz uprawa drzew owocowych. Wywozi się suszone owoce, tytoń, wełnę i skóry — zwłaszcza słynne karakuły. Stolica — m. Buchara liczy około 80 000 mieszk., leży przy odnodze kolei T ranskaspi j skiej. Słynie z wyrobu dywanów 1 tkanin bawełnianych. Poczynając od VII w. B. była pod panowaniem Arabów, następnie Persów. Od XVI w. stanowiła samodzielny chanat. Od wojny 1866-8 r. znajdowała się pod protektoratem Rosji, w 1918 weszła w skład republiki Turkiestańskiej, a od 1924 stała się samodzielną republiką sowiecką pod nazwą — Uzbekistan.

Przew.

Buddyzm.

Religja pochodząca z Indyj. Stworzył ją Siddhartha Gautaira (później zwany Buddhą), ur. ok. r. 560 przed Chr. w pod-himalajskiej republice Kapilavastu, jako syn wysokiego dostojnika. B. uczy, że życie jest cierpieniem, a grzechy ludzkie uwieczniają cierpienie. Dusza grzesznika bowiem po śmierci wciela się w inną żywą istotę, tern niższą i podlejszą, im gorzej grzeszył. Cnotliwy zaś przez sprawiedliwość i pokonanie własnych żądz wyzwala się od klątwy wciąż nowych wcieleń i osiąga całkowitą nicość, czyli nirwanę. Przez tysiąc latb. w In-djach dzielił się wpływami z bramini-zmem; wkońcu jednak został wyparty na kresy północne (Nepal, Sikkim, Bhutan) i na najdalsze południe (Cejlon). Północny b., przeładowany później szemi dodatkami, opanował Tybet i Mongolję, rozpowszechnił się w Chinach, Korei, Japonji, tudzież w Tonkinie i Annamie. B. południowy, wierniejszy nauce mistrza, poza Cejlonem uranowa! Birmę, Sjam, Kambodżę. We wszystkich krajach buddyjskich istnieją liczne klasztory męskie. W Mongołji donie-dawna co trzeci mężczyzna był mnichem. W Tybecie mnisi rządzą krajem. Chłopcy birmańscy uczą się czytać, pisać i rachować w szk >łach klasztornych. W Sjamie kazu młodzieniec przed ożenkiem spędza jako mnich kilka miesięcy w klasztorze.

W. Cu.

Budowa jednoczłonowa i dwuczłonowa egzekutywy.

Pojęcie egzekutywy łączy się z zagadnieniem podziału funkcji władzy państwowej. Etymologicznie oznacza wykonywanie obowiązujących norm prawnych. Oczywiście prawne pojęcie egzekutywy znacznie przekracza owo znaczenie literalne. Nawet w najdale] posuniętym podziale funkcyj władzy państwowej zakres działania egzekutywy nie może ograniczać się do funkcji ściśle wykonawczej. Ważniejszą dziedziną działania jest twórcza inicjatywa władzy wykonawczej, której granice mogą być normami prawnemi tylko zaznaczone, treść sama pozostaje sferą swobodnej działalności władzy wykonawczej.

Nazwa egzekutywa może służyć na oznaczenie rządu, a więc organów kierowniczych, bądź też całości aparatu administracyjnego. Z mnktu widzenia budowy praw-no-politycznej państwa wysuwa się na plan pierwszy egzekutywa w znaczeniu organu kierowniczego sprawującego rządy. O ile możliwe jest rozgraniczenie funkcji tworze -nia prawa od jego stosowania, o tyle nie jest możliwe podanie materjalnego zakresu działania egzekutywy jako kierowniczego organu władzy. Zakres kompetencji egzekutywy (w znaczeniu organu władzy) należy raczej .określić formalnie jako te funkcje kierownicze, które przysłu-